روش کاشت زیره سبز

برنامه غذایی زیره سبز	کنترل علف های هرز زیره سبز	آشنایی به بیماریهای زیره سبز	آشنایی با آفات زیره سبز	برداشت و پس از برداشت زیره سبز

بذر زیره سبز:

زیره برداشت شده از مزرعه به طور مستقیم قابل استفاده برای کشت نمی باشد. برای تهیه بذر زیره، باید از رسیدگی کامل زیره مطمئن بود. یکی از علت های اصلی در بد سبزی زیره و مشکلات بذر زیره در همین نکته نهفته است. همچنین با توجه به حساسیت بذر زیره نسبت به دستگاه های بوجاری و احتمال آسیب دیدن جوانه ها، دقت در فرآوری و آماده سازی بذر امری ضروری است.

به همین دلیل پیشنهاد می شود بذر زیره را از متخصصین تولید بذر تهیه نمایید.

.                                                              جهت تهیه بذر زیره سبز دارای تاییدیه یکتابان کلیک کنید

ارقام زیره سبز: شناخت رقم یا توده محلی مناسب و سازگار با شرایط محیطی هر منطقه ، جهت حصول حداکثر عملکرد، قبل از توصیه برای کشت از اهمیت زیادی برخوردار است. در ایران رقم خاص و ثبت شده ای وجود ندارد اما کشور ما از نظر گونه های وحشی و توده های محلی دارای ذخایر ژنتیکی قابل توجهی می باشد. نمونه هایی از توده های محلی ایران عبارتنداز : شیراز، تبریز، طالخونچه اصفهان، آب شیرین کاشان، خیرآباد سمنان، بیابانک سمنان، سبزوار، دستگردان طبس، بیمرق گناباد، فردوس، فیض آباد تربت حیدریه، اسلام آباد قاین، کرمان، تربت جام، عشق اباد نیشابور، کفکی نیشابور و کاشمر.

عملکرد زیره سبز: زمان شروع گرده افشانی نیمه اول اردیبهشت و زمان رسیدن محصول اوائل خرداد می باشد که بدین ترتیب متوسط طول دوره زندگی گیاه از زمان رویش تا رسیدگی کامل حداکثر حدود 110 تا 120 روز می شود. زیره سبز نسبت به تغییرات محیط حساسیت زیادی و عملکرد آن نوسانات زیادی نشان می دهد و به طور کلی هر سه یا چهارسال یکبار کاهش محصول وجود دارد. عملکرد زیره سبز در مناطق مختلف بین 500 تا 1100 کیلوگرم در هکتار بوده و در شرایط مدیریت خوب مزرعه و اقلیم مناسب تا 1800 کیلوگرم در هکتار نیز گزارش گردیده که نشان دهنده پتانسیل بالای تولید این محصول می باشد.

مناطق مناسب برای کاشت

زیره سبز در مناطقی که دارای خاک های  لومی شنی ، با زهکشی خوب و ماده آلی بالا باشند و درجه حرارت طی دوره رشد برای 3 تا 4 ماه معتدل و ملایم باشد، عملکرد خوبی خواهد داشت. محدوده ی اسیدیته خاک برای رشد گیاه 5/4 تا 3/8 می باشد. سرعت جوانه زنی بذور در 5 درجه سانتی گراد و میزان رشد گیاهچه ها در 20 درجه سانتی گراد به حداکثر می رسد.

تاریخ کاشت

کشت زیره سبز به صورت پاییزه و بهاره امکان پذیر است. طی تحقیقات انجام شده  در مشهد بهترین تاریخ های کشت نیمه دوم آذر تا اوایل دی می باشد و در شهرستانهای سبزوار، نیشابور، کاشمر و تربت جام و مناطق مشابه آن در خراسان بهترین زمان کشت قبل از زمستان می باشد. در مناطق مورد کشت زیره سبز در اصفهان نیز مشاهدات و تجربیات طی سالهای اخیر نشان داده که بهتر است کشت حتی الامکان در نیمه دوم آذر انجام گیرد. همچنین  در صورت وجود فرصت کشت و عملیات کشاورزی امکان کاشت در بهاره از اواسط اسفندماه تا اواخر اسفند ماه هم وجود دارد.

عملیات قبل از کاشت

یکی از مهمترین عملیات در کاشت زیره سبز کنترل علف هرز می باشد. در سال آیش و پس از بارندگی های بهاره و به محض اینکه امکان تردد ماشین آلات در زمین بوجود می آید می بایست با استفاده از ماشین آلات و ادوات مناسب از قبیل پنجه غازی و غیره اقدام به کنترل علف های هرز و سله شکنی نمود. همچنین قبل از کاشت زیره سبز حتما باید نسبت به حذف بذر علف های هرز با علف کش ترفلان  به صورت پیش کشت اقدام شود.

نکته 1: در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک ، از مزارع در سال  آیش و یا پس از برداشت محصول، به عنوان چراگاه استفاده می شود که این کار علاوه بر آنکه عملیات ذخیره سازی رطوبت را دچار اختلال می کند، باعث اضافه شدن بذر هلف هرز در مزرعه می شود.

نکته 2: با توجه به این که زیره سبز یک منبع گیاه دارویی می باشد، استفاده از ترکیبات شیمیایی و سموم در تولید آن توصیه نمی شود.

مقدار مصرف بذر حدود 15 تا 18 کیلوگرم می باشد که بسته کیفیت بذر، نوع خاک و اقلیم منطقه میتواند متفاوت باشد.به صورت سنتی برای افزایش احتمال جوانه زنی بذر به مدت 24 تا 36 ساعت خیسانده می شود و قبل از کاشت زیره سبز، ضدعفونی و بذر مال کردن در جهت پیشگیری از بیماری قارچی فوزاریومی ریشه و جوانه زنی سریع و سبز شدن یک دست مزرعه، به سلامت مزرعه زیره سبز کمک می کند (دقت شود که در کاشت دستگاهی، بذر خیسانده شده، احتمال بروز مشکل وجود دارد).

آماده سازی زمین جهت مسطح کردن و پودر کردن کلوخه های درشت و یک  دست شدن مزرعه از دیگر نکات مهم کشت زیره سبز می باشد. جهت کاشت زیره سبز ابتدا زمین در پاییز شخم خورده و در زمان مناسب به وسیله دیسک و ماله کلوخه ها خرد و خاک کاملا نرم و هموار شده و آماده کشت می گردد. از آنجا که تغذیه قبل از کشت با کودهای پایه کامل به منظور فراهمی عناصر غذایی و در نتیجه عملکرد بالا، بسیار مهم می باشد، لازم است قبل از عملیات خاکورزی کود لازم به مزرعه اضافه شود.

کاشت

نکته مهم در کاشت زیره سبز عمق کاشت است که باید در عمق 5/1 تا 2 سانتی متر کشت شود. کاشت به دو صورت کلی آبی و دیم می باشد که در ذیل به آنها اشاره شده است:

الف- کشت آبی

کشت آبی به دو روش کرتی و شیاری ( فاروبی) انجام میگیرد. در کشت کرتی بعداز عملیات آماده سازی زمین که به آن اشاره شد، اقدام به کود و بذرپاشی می گردد و جهت زیر خاک کردن بذر و کود، از یک دیسک سبک و یا هرس ( پنجه) به همراه ماله و یا کولتیواتور می توان استفاده نمود. در کشت شیاری نیز بعد از آماد سازی زمین ابتدا اقدام به پخش کود و بذر می گردد که معمولا به وسیله دستگاه کودپاش سانتریفوژ انجام می گیرد؛ سپس با زدن یک دیسک سبک، بذر و کود را زیر خاک نموده و بعد با دستگاه شیار زن اقدام به شیار زدن به عرض 40 تا 50 سانتی متر می گردد، این روش کشت را که مزایای زیادی نیز در بر دارد در زمین هایی که وسعت آنها اجازه ی شیار زدن می دهد ، می توان استفاده نمود و بدیهی است در زمین های شور توصیه نمی شود.

با توجه به مزایای کاشت ردیفی و استفاده از دستگاه ردیفکار، فقط در صورتی که تجربه کاشت زیره سبز با دستگاه ردیفکار را دارید، استفاده از این دستگاه توصیه می شود.

آبیاری مزرعه زیره سبز: باید توجه داشت که زیره سبز گیاهی بسیار کم توقع می باشد و آبیاری مکرر همراه با کودهای ازته نه تنها در افزایش عملکرد موثر نیست بلکه سبب کاهش محصول و نیز گسترش بیماری ها می شود البته در طول دوره جوانه زدن نباید زمین خشک شود که در این صورت بذرها به طور یکنواخت سبز می گردند.

در شرایط آب و هوایی مناطق زیره کاری بهتر است یک آبیاری( در صورت عدم بارندگی مناسب) در زمان استقرار گیاهان در اسفند ماه و یک آبیاری هم نزدیک به شروع گلدهی ( گلدهی اول اردیبهشت) انجام گیرد و در طول دوران گلدهی و هنگام رسیدن و کامل شدن میوه، مزرعه زیره را نباید آبیاری کرد چون از عملکرد و کیفیت محصول می کاهد.

آبیاری اول در روش هیرم کاری قبل از کاشت و در خشکه کاری بعد از کاشت اعمال می گردد، در کشت ردیفی (شیاری) بعد از کاشت ، در صورتی که از سیفون برای آبیاری استفاده شود علاوه بر افزایش راندمان آبیاری، یکنواختی بیشتری در وضعیت سبز محصول بوجود خواهد آمد و در نتیجه عملکرد افزایش خواهد یافت.

ب- کشت دیم

در کشت دیم زیره سبز، برای عملیات آماده سازی زمین و خاک ورزی می بایست از ادوات و ماشین آلات مخصوص زراعت های دیم استفاده کرد. برای عملیات شخم از گاوآهن های قلمی و پنجه غازی استفاده می شود و اصولا نباید گاوآهن های برگردان دار را در اراضی دیم به کار برد.

در اراضی که در یک جهت شیب دارند، باید جهت شخم، عمود بر جهت شیب باشد و در زمین های تپه ماهوری که زمین در چند جهت شیب دارد، باید شخم روی خطوط تراز زده شود. این کار علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک، در افزایش ذخیره رطوبت خاک نیز موثر می باشد.