شته نخود

(Hem.,Aphididae) Acyrthosiphon pisun(Haris.)

این حشره را در ایران با نام های شته زرد نخود، شته سبز و شته صورتی می شناسند. شته نسبتا بزرگی به رنگ سبز یا صورتی، با پاها، شاخک ها و کورنیکول های بلند می باشند.
 

شکل شناسی

ماده های بی بال بکرزا: بدن به رنگ زرد با شاخک های بلند، برجستگی های شاخکی (غده) کاملا رشد کرده،زایده انتهایی بند ششم شاخک2-3برابر بند انتهایی خرطوم، بند انتهایی خرطوم کوتاه تر یا هم اندازه بند دوم پنجه پای عقبی است. کورنیکول های بلند و استوانه ای شکل و در قسمت قاعده کمی قطور و عریض تر از بقیه قسمت ها می باشد. دم به رنگ سبز، طویل،خنجری شکل دارای15-7 عدد مومی می باشد. پاها بلند و کشیده ، ساق و ران بلند و طول بدن5/2-4/4 میلی متر است که7/2-4 برابر طول کورنیکول می باشد ماده های بالدار بکرزا: به رنگ سبز یا زرد هستند. شاخک ها خیلی بلند، برجستگی های شاخکی بلند، بند سوم دارای7-3 ریناریای ثانویه، زایده انتهایی بند ششم شاخک 2/1-7 برابر بند انتهایی خرطوم، کورنیکول1/1-7/1 برابر دم و دارای13-9 عدد مو است. سر و قفس سیه تقریبا به رنگ قهوه ای و شکم، کورنیکول و دم کمرنگ تر هستند. طول بدن 3/2-3/4 میلی متر می باشد.

بیشتر بخوانید: سوسک چهارنقطه ای حبوبات

گیاهان میزبان و خسارت

اين حشره درروي اكثرگياهان لگوم شامل نخود،Viciaervillia،لوبيا وباقلا يافت مي شود.معمولاً درفصول بهار وتابستان تراكم قابل توجهي ازجمعيت آفت روي گياهان مذكورايجاد مي گردد. حشرات كامل وپوره هاازشيره گياهي سـاقه، برگ وجوانه هاي گياهان ميزبان تغذيه مي نمايند كه اين تغذيه درگياهان ميزبان،زردي وپژمردگي بوته هاراسبب مي شود.اين آفت طي فعاليت تغذيه اي خود عسلك بسـياركمـي ترشـح مي نمايد،بدين لحاظ درمزارع آلوده به اين شته دوده يافوماژ ين ديده نمي شود ولي تغذيه آن دراكثر موارد باعث توقف رشد وكوتاه ماندن بوته ها مي گردد. مبارزه برعليه اين شته هنگامي صورت مي گيرد كه در هر تور حشره گيري بيش از يكصد عدد از مراحل مختلف اين شته وجود داشته باشد. اين حشره ناقل تعداد زيادي از بيماري هاي ويروسي درگياهان مختلف است وعمده ترين خسارت آن نيز از اين طريق ايجاد مي شود.اين حشره ناقـل بيش از 35 نوع بيمـاري مختلف ويروسي در گياهان ميزبان است.

زیست شناسی

اين حشره زمستان راغالبًا به صورت تخم روي گياهان ميزبان سپري مي كند،ولي درسال هاي گرم به فرم بالغ نيز داخل مزرعه مشاهده شده است.درمناطق سردسيري، تخم هاي زمستان گذران دراوايل بهار تفريخ شده وپوره هاي سن يك از آن ها خارج مي شوند. سپس دراواسط بهارکه تراكم جمعيت آفت در روي ميزبان ها بالامي رود به تدريج درداخل كلوني هاي بي بال،جمعيت افراد بال دارزنده زا (بكرزا)نيزافـزايش مي يابد.استقراروادامه نسل جمعيت شته ها ارتباط تنگاتنگي با ازت آزاد گياهان ميزبان دارد به طوريكه از اواسط بهار به بعد، مقدارآن كاهش مي يابد واين عامل يكي از مهم ترين عوامل مؤثر در پيدايش فرم بال دار ومهاجرت شته ها مي باشد. شته هاي بال داربه طرف گياهان لگوم ديگر پروازمي كنند وانتشارآنها درمواقعي كه شدت باد زياد است سريعترصورت مي گيرد وبه اين ترتيب مي توانند به مسافت هاي دورترانتقال پيدا كنند.هرحشره ماده روزانه1-4عدد پوره سن اول ايجاد مي كند ودرطول فصل زراعي نيزمي تواند نسل هاي زيادي بوجودآورد.اين حشره بيشتر درقسمت هاي پائين بوته ها فعاليت دارد واگر بخواهيم آن را جمع آوري کنيم بهتر است لابلاي ساقه بوته را باز کرده وجـمعـيت شتـه را در سـطـح زمين مشاهده نماييم.البته مي توان به روش هاي ديگري از جمله تله مکنده، تکاندن ساقه هاي آلوده روي پارچه يا کاغذسفيد وحتي با استفاده از تور حشره گيري آن ها را جمع آوري کرد. درپاييز افراد نر و ماده روي ميزبان ثانوي بوجود مي آيند وبه طرف ميزبانهاي اول پرواز مي كنند. حشرات ماده پس از استقرار، تغذيه وجفت گيري، تخم هاي خود را روي قسمت هاي مختلف بوته شامل جوانه هاي برگي وساقه قرار مي دهند.تخم هاي زمستانه به رنگ سياه براق مي باشند و به آساني درروي گياهان ميزبان قابل رؤيت هستند.اين تخم ها دراوايل بهار تفريخ شده وشته هاي مؤسس رابه وجود مي آورند.

بیشتر بخوانید: سوسک عدس