نحوه کشت و کار پیاز در ایران

کشت پیاز و مصرف آن توسط قبائل مختلف آسیا از زمان‌های بسیار قدیم متداول بوده است و زادگاه اصلی آن را در مناطق جنوب غربی آسیا می‌دانند. پیاز گیاهی است دوساله، یک‌پایه دگر بارور که دارای دو نوع ساقه‌ی حقیقی و کاذب می‌باشد. سوخ پیاز از متورم شدن ساقه ی کاذب ایجاد می‌شود. در ایران ارقام مختلف محلی و خارجی کشت می‌شوند که اکثر آنها در اثر گرده‌افشانی طبیعی خلوص خود را از دست داده و مخلوط شده‌اند و امروزه بیشتر پیازکاران، بذرهای مخلوط را کشت می‌کنند. ارقام عمده‌ی محلی که از روی رنگ و محل کاشت، گروه‌بندی شده‌اند عبارتند از: پیاز قرمز آذرشهر (در تبریز و آذرشهر کشت می‌شود)، پیاز قرمز ری (در اطراف تهران کشت می‌شود) و پیاز سفید (در قم و کاشان کشت می‌شود).

پیاز گرچه جزء گروه‌ سبزی‌های خنک است، اما در سطح تجاری، کشت آن در یک گستره‌ی دمایی از مناطق سردسیر (تبریز و ارومیه) تا گرمسیر (خوزستان و اطراف کازرون) متداول است. گیاه پیاز، در اوایل دوره رشد خود نیاز به دمای کم و در اواخر دوره‌ی رشد نیاز به دمای زیاد دارد. تشکیل سوخ و ساقه‌ی گل دهنده این گیاه تحت تاثیر طول روز و دمای هوا قرار دارد. به‌طور معمول هوای خنک و روز بلند انگیزاننده‌ی سوخ است.

بیشتر بخوانید: برداشت و انبار داری پیاز

زمین مناسب کشت پیاز، باید دارای خاک سبک، نرم و حاصلخیز باشد. افزودن کود حیوانی (۳۰-۲۰ تن در هکتار)  برای کشت این محصول لازم است. از کودهای شیمیایی نیتروژنه، فسفره و پتاسه نیز باید به عنوان منبع اصلی کود و یا کود سرک استفاده کرد. پیاز را بصورت نشاءکاری و یا کشت مستقیم بذر، در زمین می‌کارند. در مناطق سردسیر کشت بذر بیدرنگ پس از آخرین روز یخبندان یعنی هنگام بهار و در مناطق گرمسیر (مانند خوزستان) در پاییز، و در اطراف کازرون که نیمه‌گرمسیر است در اوایل زمستان انجام می‌گیرد. فاصله بین ردیف‌ها ۴۵-۳۰ و فاصله بوته‌ها روی ردیف ۹-۵ سانتی متر می‌باشد. مقدار بذر مصرفی در روش کاشت مستقیم ۸-۶ کیلوگرم (اغلب جهت اطمینان از حصول بوته کافی میزان آن را به ۱۸-۱۲ کیلوگرم افزایش می‌دهند) و در نشاءکاری ۳-۲ کیلوگرم است.
  

در مناطق گرمسیر، هنگام برداشت پیاز باید ۳۵-۲۵ درصد برگ‌های گیاه و در مناطق سردسیر ۵۰ درصد از برگ ها خشک شده روی زمین افتاده باشند (این امر نمایانگر رسیدن سوخ ها است). بعد از بیرون آوردن گیاه از خاک، آن را به مدت ۴-۲ روز روی زمین می‌گذارند تا در اثر گرما، قسمت انتهایی گلوگاه سوخ خشک یا خشک‌تر شود، سپس اقدام به جدا ساختن برگ‌ها از فاصله‌ی ۳-۲ سانتیمتری سوخ می‌کنند. باید دقت شود که محصول پیاز در ضمن برداشت آسیب کمتری ببیند. بطور معمول برای بهبود بخشیدن محصول آنرا به‌مدت ۴-۳ هفته در دماهای بالا (۱۵ تا ۲۵ درجه‌ی سانتیگراد) قرار می‌دهند تا سوخ‌ها مقداری از رطوبت اضافی خود را از دست بدهند، سپس آنها را در محل‌های مناسب انبار می‌کنند و یا به مراکز فروش ارسال می‌دارند.

بیشتر بخوانید: کنترل شیمیایی علف های هرز پیاز