آفات درخت سیب

 

آفات درخت سیب

درختان سیب در مقابل تعداد از بیماریهای قارچی و باکتریایی و آفات حشره ای آسیب پذیر هستند. تقریباً در تمامی باغات میوه برنامه های فعال سمپاشی برای حفظ کیفیت خوب میوه ها، سلامتی درخت و محصول زیاد انجام می شود. یکی از جریانات در حال انجام در مدیریت باغها، استفاده از IPM یا کنترل یکپارچه آفات است که سمپاشیهای غیر ضروری را هنگام عدو وجود آفت یا (محتمل تر) هنگام کنترل طبیعی آنها کاهش می دهد. 
سمپاشی برای آفات حشره ای نباید زمان شکوفه دهی انجام شود چون این امرموجب مرگ گرده افشانها می شود. و نیز در باغاتی که در آنها ازآفت کشها استفاده می شود نباید اجازه رشد گیاهانی که مورد توجه زنبورها هستند داده شود. شبدر سفید هلندی یکی از انواع فراوان علفها هستند که بسیاری از زنبورها در زمان تماس با گلهای آن در سطح باغات مسموم می شوند. 
Plum curlico جدی ترین آفت حشره ای محسوب می شود. سایر این آفات عبارتند از : کرم حشره و کرم سیب (صدیق فر و همکاران، 1379).
پرورش سیب بدون استفاده از مواد شیمیایی بسیار دشوار است اگرچه در تعداد معدودی باغ با استفاده از گونه های مقاوم در برابربیماری و کنترلهای پرورشی بسیارخوب این کاربصورت تجاری موفق ، انجام شده است. آخرین ابزاردر پرورش طبیعی ، اسپری کردن لایه نازکی ازخاک معدنی کائولین است که موجب تشکیل مانعی طبیعی در مقابل بعضی آفات شده و مانع آفتاب سوختی سیب می گردد. 

کرم سیب(تخم خوار سیب)

Codling moth
Carpocapsa pomonella L


حشره کامل شب پره ای است که با بالهای جلویی به شکل ذوزنقه و به رنگ خاکستری است روی بالهای جلویی سه نوار موج دار به رنگ قهوه ای دیده می شود.در انتهای بالهای جلویی یک لکه درشت قهوه ای رنگ وجود دارد که اطراف این لکه قهوه ای یک هاله طلایی دیده می شود.اطراف بال های عقبی پر از ریشک می باشد. این آفت در همه جا حضور داردمیزبان اصلی درخت سیب ولی به گلابی هم حمله می کند.در مواردی درختان انار ،گردو،آلبالو،گیلاس و هلو هم مورد حمله قرار گرفته اند (رنجبر اقدام و همکاران، 1387).
هدف اصلی آفت تغذیه دانه سیب است و به همین خاطر پوست را سوراخ کرده و دالانهایی را به طرف دانه حفر می کند و در هنگام حفر تا حدودی از قسمت های گوشتی تغذیه می کند و فضولات لاروی به بیرون ریخته می شوند و این میوه ها از درخت می ریزند. البته لاروهای خارج شده مختصر تغذیه ای از برگ ها دارد و بعد از 48 ساعت خود را به میوه می رساند. 

کرم سیب به صورت لارو کامل

زیست شناسی:
کرم سیب زمستان را به صورت لارو کامل در داخل پیله های سفید رنگ و ضخیم در زیر پوستک های درختان میزبان در انبارها و پناهگاه های دیگر به سر می برد. پرواز پروانه های نسل اول یا نسل زمستان گذران کرم سیب در اواخر فروردین ماه شروع شده و در اواخر اردیبهشت ماه به اوج خود می رسد. اوج پرواز پروانه های نسل سوم از اواخر مرداد تا نیمه اول شهریور می باشد. در بهار لاروهای کامل زمستان گذران به شفیره تبدیل شده و مصادف با باز شدن گلهای درختان سیب حشرات کامل ظاهر می شوند.
 

حشره کامل کرم سیب
 

این حشرات پس از مدتی تغذیه از نوش گل و قطرات شبنم جفت گیری (نصیرزاده، 1377) و سپس تخم های خود را روی کاسبرگ، نهنج و برگ های مجاور میوه ها و حتی سرشاخه های گیاهان میزبان قرار می دهند. این تخم ها به رنگ سفید شکری خیلی کوچک و به اندازه سر سنجاق معمولی است و به طور انفرادی یا به صورت دسته های ۲ تا ۳ تایی دیده می شوند. لاروهای جوان نسل اول معمولاً از محل گلگاه وارد میوه شده و شروع به تغذیه می کنند و پس از کامل شدن رشد، درون میوه ها، زیر پوست درختان یا ر خاک به شفیره تبدیل می شوند. میوه های ریز سیب در اثر تغذیه لاروهای نسل اول ریزش می یابند. لاروهای نسل دو میوه سیب را از هر نقطه سطح آن سوراخ کرده و وارد آن شده و در مسیر خود برای رسیدن به دانه ها از گوشت میوه تغذیه کرده و سبب کرمو شدن میوه ها می شوند. این میوه ها با این که ریزش نمی کنند ولی به دلیل کرم خوردگی فاقد ارزش بازاری هستند. بخش عمده ای از لاروها پس از بلوغ، میوه را ترک کرده و معمولا تا بهار سال بعد زیر پوست درختان سیب در مرحله دیاپوز به سر می برند و بخش بسیار کوچکی از لاروها کامل شده و یک نسل ناقص تشکیل می دهند که نمی تواند خسارت عمده ای به میوه ها وارد کند. این آفت در منطقه مجن ۲ نسل، بسطام ۳ نسل و زیر استاق ۴-۳ نسل در سال دارد.
 

خسارت:


لارو های این شب پره از دانه و پریکارپ میوه های سیب، گلابی،به، انار، خرمالو و گردو تغذیه می کنند و در بعضی موارد محصول را تا ۹۰ درصد از بین می برند ولی آستانه اقتصادی ان ۳ درصد می باشد. میوه های کرم خورده در ابتدای رشد می ریزندولی در مراحل بعدی اگرچه روی درخت باقی می مانند ولی به علت کرم زدگی و الودگی های ثانویه از ارزش بازاری آن ها به شدت کاسته میشود.


روش های کنترل

الف) روش  مکانیکی :

1- پاک کردن و از بین بردن پوسته های شل و شکسته روی تنه درختان به منظور ازبین بردن پناهگاههای زمستانه لارو آفت.
2- بستن نوارهای مقوا زنبوری و یا گونی آغشته به موادی از قبیل بتانفتول به دور تنه ی درخت: اواسط خرداد ماه با نصب این مقواها روی تنه درخت شرایط برای پناه گرفتن لاروهای زمستان گذران فراهم می شود و اجرای این روش در کاهش جمعیت لاروهای زمستانگذران موثر می باشد. همچنین این روش در برنامه IPM باغات سیب قابل توصیه می باشد.

ب) روش استفاده از تله فرمونی:


تله های فرمونی حاوی مواد شیمیایی جذب کننده حشرات نر می باشد. در هر باغ میوه به ازای هر ۱۰ درخت یک تله یا حداقل ۲ تله برای هر باغ استفاده می شود.

ج)روش مبارزه  شیمیایی : 


کنترل شیمیایی علیه این آفت موقعی صورت می گیرد که لاروها از تخم خارج شده، ولی هنوز به  داخل میوه راه نیفتاده اند. این عمل ممکن است به وسیله تله های نوری و یا فرمونی و طعمه ای مشخص شود. تعداد سمپاشی ها متناسب با تعداد نسل افت و میزان خسارت آن بایستی تنظیم گردد و به این ترتیب ممکن است در نواحی سردسیر که حشره حداکثر دو نسل بیشتر ندارد دو بار سمپاشی مافی می باشد. در نواحی دشت و معتدل که تعداد نسل بیشتری دارند۵ بار سمپاشی ضرورت پیدا می کند. در این رابطه می توان از سمپاشی با گوزاتیون ۲۰ درصد امولسیون به نسبت دو در هزار،  کالیپسول به نسبت ۳/ . در هزار ، دانیتول(fl./.10 ) به میزان یک در هزار.

 لیسه سیب 

happle ermine motA
Yponomeuta malinellus (Lepidoptera: Yponomeutidae)
 

حشره کامل لیسه سیب

از دير زمان يكي از آفات مهم در ختان ميوه در ايران بوده است. ميزبان اصلي آن سيب و گاهي به گلابي نيز خسارت مي‌زند. از هسته‌دارها به آلو، بادام و گوجه خسارت مي‌زند. برخي معتقدند در ايران اين آفت مونوفاژ بوده و فقط روي سيب فعاليت مي‌نمايد. در اغلب نواحي ميوه خيز كشور به خصوص استانهاي مركزي، گيلان، مازندران، خراسان، اصفهان، كرمان، لرستان، كردستان، فارس، كرمانشاه، سمنان، همدان، آذربايجان، زنجان و سيستان و بلوچستان انتشار دارد. اين آفت سرما دوست بوده و در نتيجه حشره اي مخصوص ارتفاعات است.

حشره کامل: 

عرض حشره با بالهاي باز 8/16 تا 21 ميلي متر و طول بدن 8/5 تا 8 ميلي متر است بالهاي رويي داراي 15-22 و به طور متوسط 18-19 عدد نقطه سياه است كه در تمام سطح بال پراكنده است. رنگ بالهاي رويي سفيد و بالهاي زيري خاكستري متمايل به قهوه اي و داراي موهاي حاشيه اي به همين رنگ والوهاي انتهاي شكم حشره نر رشديافته و پوشيده از پوشش مخملي سفيد رنگ. انتهاي شكم حشره ماده متورم تر از نر كه حلقه اي از پوشش مخملي قسمت بالاي آن را احاطه كرده است. فعاليت لاروها دسته جمعي و در هر لانه گاهي تا 100 لارو ديده مي‌شود.
این آفت در اکثر مناطق سیب کاری وجود دارد.میزبان اصلی درخت سیب ،ولی به گلابی ، آلو، بادام، زردآلو، به، زالز الک و حتی بید حمله می کند. لاروها در کلیه قسمت های برگ تغذیه می کنند و فقط رگبرگ ها باقی می گذارند و تارهایی را دوردرخت می تنند در صورت شدت ،درخت عاری از برگ می شود و چنین درختانی ضعیف شده، میوه ها ریخته و در صورت باقی ماندن بر روی درخت کوچک و غیر قابل استفاده می شوندو در صورت شدت حمله گاهی اوقات تغذی لاروها از میوه ها مشاهده می شود. 

تخم:

پروانه‌هاي ماده تخمهاي خود را در دستجات 20 تا 60 تايي  بر روي شاخه هاي 1-3 ساله از اواسط تا اواخر تابستان مي‌گذارند.تخمها در زير پولكي بيضوي به عرض 2-4 و طول 5/3-7 ميلي متر قرار داده مي شوند. پولكها ابتدا زرد مايل به سبز بسيار روشن كه به تدريج متمايل به قرمز و در نهايت خاكستري تيره مي شود. تخم ها روي شاخه هاي جوان يک ساله و به ندرت شاخه هاي همان سال و دوساله ها گذاشته مي شوند. دوره نشو و نماي جنيني حدود يك تا دو هفته. 

لارو:

به طور معمول 5 سن دارد. رنگ عمومي خاكستري روشن يا سفيد مايل به زرد كمرنگ بوده و پوشيده از خالهاي تيره است. سر لارو سياه طول بدن پس از رشد كامل 21 ميلي متر فعاليت لاروها دسته جمعي و در هر لانه گاهي تا 100 لارو ديده مي‌شود .

شفیره:

شفيره ها به طول 7-8 ميلي متر. رنگ عمومي قهوه اي در انتهاي بدن داراي 3 جفت خار ظريف بدون پايه و تماما در يك سطح در اواسط تابستان كه لاروها به حداكثر رشد مي‌رسند پيله‌هاي سفيد رنگي به موازات هم درون تارها تنيده و در آنجا به شفيره تبديل مي‌شوند شفيره ها بسته به شرايط آب و هوايي پس از 3-5 هفته باز مي شوند.

خسارت:

لاروهاي جوان پس از خروج از زير پولك ابتدا از برگهاي جوان و بافت پارانشيمي تغذيه مي كنند (مانند لارو مينوز)سپس لاروها از برگهاي مجاور خورده و فقط رگبرگها را  به جاي مي گذارند ضمن تغذيه تارهايي تنيده و حالت تار عنكبوتي به درخت مي دهند درختان ضعيف شده و محصول به شدت كاهش مي يابد. درختان مورد حمله مورد حمله حشرات چوبخوار قرار مي گيرند در حالات طغياني از ميوه ها هم تغذيه مي كنند ميوه هاي درختان مورد حمله شديد اغلب مي ريزند و ميوه هاي باقيمانده هم كوچك و غيرقابل استفاده مي شوند درختاني که به شدت مورد حمله واقع مي شوند از دور حالت  سوخته پيدا مي کنند 

سیکل زندگی:

این آفت بخشی از تابستان، پاییز و زمستان را بصورت کرم گرسنه در زیر پولکهای تخم که بوسیله حشره ماده ترشح می شود ميگذراند. پس از طی شدن سرمای زمستان و به محض گرم شدن هوا لاروهای سن اوّل که بسیار کوچک و غیر قابل مشاهده هستند از زیر پولک تخم خارج میشوند. خروج لاروها از زير پولک مصادف با زماني است که جوانه ها باز شده اند ، برگها ظاهر شده ولي هنوز گلها کامل بسته مي باشند  (در شرايط كرج مصادف با دهه سوم فروردين) لاروهایی که از زیر پولک تخم خارج میشوند بطور دسته جمعی داخل یک جوانه نیمه باز نفوذ میکنند و در این زمان تغذیه از سبزینه بر گها صورت مي گیرد. لاروها از سنّ دوّم به بعد تمام قسمتهای برگ را خورده و فقط رگبر گهای اصلی را باقی مي گذارند. بتدریج که لاروها رشد میکنند احتیاج غذایی آنها نیز افزایش یافته و همچنین لانة ابریشمی آنها نیز بزرگتر می شود. بطوری که پوششی از تارهای ابریشمی بر روی درخت کشیده می شود. پس از تغذیه کامل، لاروها در داخل تارهای ابریشمی تبدیل به شفیره میشوند. تقریبا در اواخر خرداد نیمی از لاروها تبدیل به شفیره شده اند 10-15روز بعد شب پره های سفید رنگ کوچک از داخل شفیره ها خارج مي شوند خروج پروانه ها در كرج از دهه اول خرداد شروع و تا دهه دوم شهريور ادامه دارد. در هنگام روز این پروانه ها در داخل شاخه های درختان باغ استراحت کرده و در شب مقابل نور پرواز می کنند حشرات کامل را بسته به ارتفاع منطقه از اوایل تیرتا شهریور میتوان مشاهده کرد. حشرات کامل نرو ماده پس از مدتی جفتگیری کرده و تخمهاي خود را روی سرشاخه ها قرار داده و روی آن را با پوشش قهو های رنگ که بوسیله حشره ماده ترشح می شود می پوشاند. تخمگذاري نيز از دهه دوم خرداد شروع و تا اوايل شهريور ادامه دارد 7تا10 روز بعداز داخل تخم ها کرم های کوچکی خارج شده ولی از زیر پولک تخم خارج نمی شوند و به همین صورت که اصطلاحاً کرم گرسنه نامیده می شوند تابستان، پاییز و زمستان را سپری میکنند و در بهار سال بعد با برطرف شدن سرما، این لاروهای گرسنه از زیر پولک تخم خارج میشوند این آفت درسال تنها یک نسل دارد. 

مدیریت آفت:

1-مبارزه فيزيكي:

از بين بردن شبكه هاي توري در صورتيكه تعداد آنها كم باشد 

2-استفاده از دشمنان طبيعي

3-مبارزه شيميايي

رديابي آفت:

بهترين راه براي رديابي اين آفت شكار حشرات كامل توسط قرار دادن تله بالدار حاوي  فرمون اين حشره بر روي درختان سيب است. فرمون هر 6 هفته تعويض شود كارايي تله حداكثر تا فاصله 200 فوت مي باشد اندازه شبكه توري تقريبا مساوي با اندازه توپ تنيس و يا كمتر است و بدون بررسي قابل مشاهده نيست اين شبكه توري را با شبكه توري ناشي از لاروهاي خيمه زن(Tent caterpillar) كه بزرگتر بوده و در سطح شاخه امتداد مي يابند اشتباه گرفته نشود در ماه خرداد و تير شبكه توري حاوي لارو و شفيره قابل رويت است جستجو براي يافتن توده تخم بر روي شاخه ها در پاييز و زمستان توصيه نمي شود زيرا اين توده ها به رنگ پوسته درخت مي باشند (لطفی زاده و خلقانی، 1389).

دشمنان طبيعي:

Campoplex ensator 
(Ichneumonidae, Hymenoptera)

مبارزه شیمیایی:


1-با توجه به اینکه لاروهای سنّ اوّل حشرات به سموم حساسیت بیشتری دارند لذا باید در همان مراحل اولیه خروج لاروهای سنّ یک از زیر پولک تخم که تقریباً مصادف بازمانی است که جوانه های گل متورم شده اند ولی هنوز گلها باز نشده اند اقدام به سمپاشی نمود. 
در صورتیکه درختان آلوده به شپشک نیز باشند میتوان علاوه بر سم از روغن زمستانه ولک نیز به میزان 3 درصد استفاده نمود. 
2-در صورتیکه کشاورز به هر دلیلی نتواند قبل از بازشدن گلها اقدام به سمپاشی کند باید بلافاصله بعد از ریختن گلبرگها اقدام به سمپاشی کند. 
3-در صورتیکه جمعیّت آفت طغیانی نباشد میتوان مبارزه اختصاصی با این آفت را به تعویق انداخته و آن را با مبارزه با ساير آفات سيب تلفیق نمود. 
سموم مورد استفاده عبارتند از: 
    آزينفوس متيل 20% به نسبت 2 در هزار
    مالاتيون 57% به نسبت 2 در هزار
    ديازينون 60% به نسبت 2 در هزار
استفاده از فراورده هاي باكتري Bacillus thuringiensis در زمان شروع تغذيه لاروها از برگها (ارديبهشت و خرداد) موجب كنترل موثر اين آفت مي شود .

کرم سفید ریشه

 Polyphylla ollivieri
Aphididae ، Homoptera 

نامهای دیگر: زردآلو رسانک،‌ اریح ‌قیزاردان،وژ وژانو،کرم پفکی


 
این حشره در اکثر مناطق ایران وجود دارد و از ریشه گیاهان مختلفی تغذیه می‌نماید. در بین عوامل مخرب درختان میوه، آفات از اهمیت زیادی برخوردارند، در بین آفات، کرم سفید ریشه یکی از مضرترین آنها می باشد. این آفت در اکثر مناطق پرورش میوه وجود دارد و همه ساله خسارت قابل ملاحظه‌ای به باغها (سیب،گلابی، گیلاس، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، آلبالو، انار، مو، فندق، گردو و...)، مزارع (خیار، بادمجان، لوبیاسبز، کدو، سیب‌زمینی، اغلب از ریشه ها تغذیه کرده و باعث خشک شدن گیاه می شود. (برخی درختان غیر مثمر (تبریزی، بید، نارون)، گیاهان زینتی¬ (مثل رز، شمعدانی، یاس بنفش، برگ بو، برگ نو، گلایول، چمن) و گیاهان داروئی تاج خروس وحشی، گونه‌های (Chenopodium) وارد می‌کند. این آفت برای اکثر باغبانان شناخته شده است ولی مشکل آنان راه مبارزه با آن است، لذا در این مقاله سعی شده است راه های مبارزه با این آفت به زبان ساده شرح داده شود.

مشخصات ظاهری

حشرات کامل این آفت در حدود 30 تا 40 میلی متر طول دارند  و پهنای بدن آن در عریضترین  قسمت تا 20 میلیمتر میرسد . شاخک ها ده مفصلی است  که در حشره نر  7 مفصل و در حشره ماده 5 مفصل به صورت ورقه‌ای درآمده است. در حشرات نر این ورقه ها نسبتا بزرگ  و در موقع حرکت باز و بسته میشوند. در افراد ماده ورقه ها کوچک است و به صورت سر سنجاق  دیده می شود  و بهترین وسیله ی تشخیص افراد نر و ماده می باشند. به علاوه حشرات ماده  در ساق پای جلوئی سه خار یا دندانه  در افراد نر دو خار  یا دندانه  دارند. رنگ عمومی بدن قهوه ای تیره یا سیاه است که توده‌هائی از پولکهای  صدفی رنگ روی  آنها را پوشانیده است و به نظر ابلق می رسد. 
تخمها کم و بیش بیضی نزدیک به کروی به رنگ سفید صدفی و به صورت دسته‌ای در خاک دیده میشوند. طول این تخمها حدود 4 و عرض آنها حدود 2 میلیمتر است.  



لارو حشره کرم سفید ریشه

در روی آخرین نیمه حلقه شکمی بدن مو مشاهده میگردد که تعداد و طرز قرار گرفتن آنها در گونه های مختلف متفاوت است. حرکت این لاروها در خاک به کندی صورت میگیرد وب همین دلیل به این کرمها لاروهای تنبل اطلاق می شود.
 

چرخه زندگی وزیست‌شناسی


 

کرم های سفید ریشه  اغلب دارای دوره لاروی 2 تا 3 ساله هسنند. حشرات کامل معمولا درماه های آخر بهار و اوایل تابستان مشاهده می شوند. همگی شب پروازند و اکثراً(بخصوص افراد نر)در اطراف چراغ جمع می شوند. حشرات نر قادر به تولید صدا هستند. در هنگام روز روی تنه درختان  و یا در زیر کلوخه ها  استراحت می کنند. به صورت حشرات کامل مختصری  از برگ  درختان می خورند و لکه‌های خورده شده در روی پهنک برگ  ایجاد می کنند. حشرات کامل نر پس از جفتگیری در سطح خاک میمیرند، درحالیکه حشرات ماده پس از جفت گیری برای تخم ریزی به داخل خاک نفوذ می کنند و تخم های خود را در عمق 5 تا 7 سانتی متری به تعداد 20 الی 70 عدد به طور دسته‌ای در سطح زمین و بیشتر در شکاف های خاک قرار می دهند و در همان جا می میرند. 
دوره‌ی جنینی  2 تا 3 هفته است و لاروها پس از خروج وارد خاک میشوند و شروع به تغذیه از ریشه  گیاهان مختلف می کنند. در سنین اول که جثه کوچک تری دارند،  اغلب نزدیک به سطح خاک زندگی میکنند و از ریشه گندمیان نیز میخورند، ولی در سنین بالا اغلب روی ریشه‌های ضخیم و غده‌ای گیاهان، از جمله ریشه درختان جمع می شوند و به شدت از آنها می خورند. گاهی تعداد 40 تا 50 عدد لارو روی ریشه یک درخت دیده می شود. لاروها از پوست و حتی از قسمت های سطحی چوب  تغذیه میکنند و بدین ترتیب جریان شیره‌ی نباتی  را قطع می کنند. این حشره دارای سه سن لاروی است. مرحله لاروی سن آخر خطرناکترین مرحله است.

این حشره زمستان را به صورت لارو به سر می برد و در بهار سال سوم  قبل از آنکه وارد مرحله‌ی شفیرگی شود یک محفظه‌ی گلی برای خود درست میکند و در آنجا تبدیل به شفیره می شود. گاهی اوقات لارو روی چوب در طوقه و ریشه‌های ضخیم درخت گودالی ایجاد کرده و در همان جا تبدیل به شفیره میشود.
دورة شفیرگی 17 تا 24 روز میباشد که بعد از این مرحله حشره از شفیرة خود بیرون می‌آید که اوج خروج معمولاً در تیر ماه است. حشرات کامل برای خروج در خاک سوراخ هایی ایجاد و خارج میشوند.

نحوه خسارت:

درختان و گیاهان مورد حمله زرد می شوند و رشد شاخه‌ها شدیداً در آنها متوقف می شود. میوه‌ها میریزند و یا کوچک می‌مانند. این درختان و گیاهان به علت قطع ریشه و آسیب رسیدن به طوقه، در خاک استحکام چندانی ندارند و به سهولت کنده میشوند و به زودی خشک میگردند.  لاروها در داخل خاک به تناسب تغییرات درجه حرارت فصلی تغییر محل میدهند. در ماههای گرم سال در نزدیکی‌های سطح خاک  فعالیت میکنند و در زمستان به اعماق خاک فرو میروند. به همین  لحاظ  مبارزه شیمیائی  پائیزه  و زمستانه در مورد لاروها  نتایج مطلوب را نمی دهند.


حشره کامل کرم سفید ریشه

روش های مبارزه:

 

مرحله اصلی خسارت این آفت مرحله کرمی آن است که در داخل خاک در اطراف ریشه درختان به سر میبرند، بنا بر این مبارزه با کرم به دلیل این که در داخل خاک قرار دارد، کار نسبتاً مشکلی است و باید باغداران با اجرای روش های ذیل که هر کدام از آنها به نحوی در کنترل آفت موثر است با این آفت مبارزه نمایید.

1- جمع آوری و از بین بردن حشرات کامل:

اگر حشرات کامل قبل از تخمریزی جمع‌آوری و از بین برده شوند، در آن سال آلودگی جدید در باغ به وجود نخواهد آمد یا کمتر خواهد بود. بنابر این به عنوان اولین اقدام، جمع آوری و نابود کردن حشرات کامل توصیه میشود. جهت جمع‌آوری، حشرات کامل در هنگام صبح زود قبل از گرم شدن هوا به صورت غیرفعال روی شاخه‌های درختان به سر میبرند، بنابر این با تکان دادن شاخه‌ها میتوان آنها را جمع‌آوری و سپس نابود کرد. چون حشرات کامل شبها به نور چراغ جلب میشوند میتوان حشرات کامل را با کمک نور چراغ (تله نوری) جمع‌آوری کرد.

2- از بین بردن کرمها در داخل خاک:

این عمل به دو صورت انجام می گیرد:
الف) بیل زدن باغ در فصل بهار و پائیز: بیل زدن باغ در فصل بهار و آخر پائیز دارای فوائد زیادی است. یکی از این فوائد مبارزه با کرم این آفت است. به این ترتیب که با بیل زدن و برگرداندن خاک این کرمها  ممکن است در اثر ضربه بیل از بین بروند و یا اینکه وقتی در سطح خاک  قرار گیرند به وسیلة پرندگان یا بعضی از گوشتخوارن خورده شوند. تخم های این حشره  غذای مناسبی برای گونه‌های مختلفی از مورچگان میباشد و اغلب به وسیلة آنها ربوده میشوند. در ضمن لاروها، شفیره‌ها و تخم ها در معرض هوای سرد و یخبندان قرار گرفته و از بین می روند.
ب) مسموم کردن کرم ها در خاک با استفاده از سم: مبارزه  شیمیائی عمدتاً علیه لاروهای این آفت به دو روش صورت میگیرد: سمپاشی عمومی سطح باغ و مزرعه و زیر رو کردن خاک به عمق 25 تا 30 سانتیمتر است. ترکیباتی که برای این منظور در سطح یک هکتار به کار میبرند عبارتند از: 1. دیازینون Diazinon بصورت EC %60 و با دوز 5/1 در هزار 2. سوین Sevin بصورت PW %85 و با دوز 5/1 در هزار. 
سمپاشی خاک  اطراف درختان  منفرد که به این آفت  آلودگی شدید نشان میدهند برای این منظور  خاک اطراف طوقه درختان آلوده را  تا روی ریشه‌های اصلی به شعاع نیم تا یک متر  کنار می زنند  و منطقه ریشه‌های  اصلی را با محلول یک درصد گامکسان و یا آلدرین بخوبی خیس میکنند (5 تا 10 لیتر  برای هر درخت) و خاکها را به جای خود بر میگردانند.

3-  از بین بردن علف های هرز  یک ساله  و چند ساله  سطح باغ و مزرعه چون منبع غذایی خوبی  برای لاروهای سن اول هستند.

4- شخم زمستانه و جمع آوری لاروها در اسفند ماه و یخ آب زمستانه (آبیاری در زمستان).

5- استفاده از عوامل کنترل بیولوژیکی نظیر باکتری  که باعث بوجود آمدن بیماری شیری در لاروها می‌شود.
یا قارچ بر علیه این آفت که باعث به وجود آمدن بیماری در لاروها میشوند.
رها سازی پرندگان نظیر مرغ در مزرعه و باغ میتواند در کاهش جمعیت این آفت موثر باشد.
روشهای کنترل بیولوژیکی در سال های اخیر در حال گسترش بوده و از مصرف سموم بی رویه جلوگیری می شود.

سوسک شاخه بلند رزاسه

Ospheranteria coerulescens
(Col.: Cerambycidae)
 


حشره به رنگ تیره ،شاخک ها درازتر از طول بدن، این آفت در بیشتر استان ها دیده شده و به سیب، گلابی، به، گیلاس، هلو، زردآلو، بادام حمله می کند.لاروهای این آفت با حرکت در داخل چوب سبب قطع شاخه های چند ساله و تنه های بسیار جوان می شوند.در این شاخه ها لاروسوراخی ایجاد کرده و فضولات خود را که به صورت خاک اره می باشد به بیرون می ریزد این آفت به درختانی بیشتر حمله می کند که جوان هستند.با توجه به اینکه آفت مزبور اغلب به درختان تشنه ،کم آب و ضعیف حمله می کند لذا با افزایش رطوبت خاک با آبیاری های منظم و نیز دادن کودهای حیوانی و شیمیایی مناسب می توان تا حدود زیادی درختان میزبان را حمله آن در امان نگه داشت.همچنین با قطع و سوزاندن شاخه های آلوده می توان جمعیت آفت را کاهش داد.برای سمپاشی این آفت اولین سمپاشی در اول تیرماه انجام و برای کسب نتیجه موفقیت آمیز دومین سمپاشی به فاصله 15-10 روز بعد تکرار می گردد برای سمپاشی بایستی از سموم نفوذی قوی نظیر گوزانتیون استفاده نمود. 

زیست‌شناسی:

زمستان را به صورت لارو در داخل شاخه یا تنه درختان خانواده رزاسه به سر می‌برد. در اواسط بهار لارو پس از مقداری تغذیه به پیش شفیره، سپس تبدیل به شفیره می‌گردد. دوره پیش شفیرگی 5 تا 9 روز و شفیرگی 11 تا 20 روز به طول می‌انجامد. سپس حشرات کامل ظاهر و با کمی تغذیه از شیره گلها شروع به جفت‌گیری و پس از چند ساعت الی چند روز به طور انفرادی رو شاخه‌ها در کنار جوانه‌ها تخمریزی می‌کنند.
رنگ تخم ها نارنجی و شکل آنها مانند کاسه لاک‌پشت می‌باشد. هر حشره ماده ممکن است 30 تا 75 عدد تخم بگذارد. دوره نشو و نمای جنینی 7 تا 8 روز  پس از آن لارو مستقیماً داخل چوب شده و شروع به فعالیت می‌نماید. بطوریکه آغاز فعالیت آن را می‌توان از روی پژمردگی برگ های سرشاخه‌ها  مشخص کرد. لارو این سوسک با تغذیه از قسمتهای داخلی سرشاخه‌ها و شاخه‌ها و گاهی تنه درختان کانالی ایجاد و داخل آنها را پوک و خالی می‌کند به طوریکه با وزیدن باد قسمت‌های مورد حمله قطع گردیده می‌افتند. دوره لاروی حدود 8 تا 9 ماده می‌باشد. یک نسل در سال دارد.

روش مبارزه آفت:

عوامل بازدارنده طبیعی: تعدادی از زنبورهای خانواده Chalcididae , Torymidae ،Ichneumonidae از پارازیت‌های این حشره به شمار می‌روند که Xorides coroyrensis از خانواده Ichneumouidae به عنوان پارازیتوئید لارو بیشتر از بقیه گونه‌ها فعال می‌باشد.
آب و اثر آن درجلب آفت: مشاهدات رجبی بیانگر اثر قاطع آب درجلب حشرات چوبخوار از جمله سوسک شاخک بلند رزاسه است. اگر به آب معنی وسیع تری بدهیم یعنی میزان رطوبت نسبی هوا را نیز مشمول آن بدانیم در آن صورت آب مهمترین عامل جلب حشرات چوبخوار در کشور ما خواهد بود. آب اگر کم باشد گذشته از این که خود آن به عنوان یک عنصر بسیار مهم حیاتی به حد کافی در اختیار گیاه قرار نمی‌گیرد بلکه جذب مواد غذایی لازم در خاک نیز دچار اخلال و اشکال می‌شود.
آفتاب فراوان کشورمان یکی از عوامل مؤثر در شدت حمله حشرات چوبخوار است. آفتاب در دو جهت بسیار مشخص عمل می‌نماید. یکی این که با حرارت زیادی که در نسوج گیاهی ایجاد می‌کند حشرات چوبخوار را که به طور کلی حرارت دوست هستند جلب می‌نماید، دوم این که موجب تبخیر سطحی شدید در گیاه و خاک شده و در جریان عادی شیره یگاهی و اعمال فیزیولوژیک گیاه اختلال ایجاد می‌کند و در نتیجه موجب جلب حشرات چوبخوار می‌گردد. بنابراین آبیاری منظم  به موقع تأثیر به سزایی بر این حشرات دارد.
تقویت درخت و خاک آن: هرس و معدوم نمودن شاخه‌های آلوده، چون لاروهای در حال رشد در درون شاخه‌ها از بین می‌روند. سم‌پاشی با سموم سیستمیک و نفوذی: توجه داشته باشید زمانی سموم سیستمیک اثر می‌کند که لارو در مرحله سنین اولیه باشد.
در پایان لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که این حشره به شدت به گلهای سفید جلب می‌گردد و به تعداد زیاد روی گلهای سفید رنگ به ویژه ازمک (Cardaria draba) به شکل گروهی دیده شده است. بدین معنی که از گلهای جذب کننده این آفت برای جمع‌آوری حشرات کامل بهره برد و آنها را نابود نمود.

سرخرطومی سیب

Anthonomus pomorum L.
(Curculionidde, col.)


 
این آفت دارای خرطوم می باشد رنگ عمومی بدن قهوه ای و توسط موهای نرم و ریز به رنگ سفید مایل به زرد پوشیده شده است.میزبان اصلی سیب ولی روی گلابی هم دیده شده است.لارو با تغذیه از محتویات داخل گل آن را خالی کرده و در ناحیه تخمدان مستقر می شود این حشره قبل از تخمگذاری تا حدودی نیز از جوانه،برگ و گلهای کاملا بسته و حتی شاخه های بسیار کوچک حامل جوانه های گل و برگ تغذیه می کند. در سالهای طغیان شدید آفت مناسب ترین زمان سمپاشی هنگام ظهور حشرات کامل و فعالیت تغذیه ای آنها که مصادف با تورم جوانه ها است می باشد برای مبارزه شیمیایی می توان از سموم دیازینون (1 در هزار)و زولون(5/1 در هزار)استفاده کرد در واقع سمپاشی در مرحله غنچه قبل از باز شدن گلها صورت می گیرد. 

گیاهان مورد حمله و طرز خسارت:

سرخرطومی سیب که در اصطلاح انگلیسی Apple blossom weevil گفته می‌شود در ایران فرحبخش در سال 1340 از آن نام می‌برد. وی خسارت این آفت را در آذربایجان شدید ذکر می‌نماید.
درختان مورد حمله این حشره در ایران عبارتند از: سیب، گلابی، زالزالک و سایر درختان میوه دانه‌دار وحشی و اهلی. طرز خسارت این آفت بدین نحو است که حشرات کامل از غنچه‌ها و برگ‌های جوان تغذیه نموده و لارو نیز، پرچم‌ها، تخمدان‌های گل و میوه‌های جوان را مورد حمله قرار می‌دهد. غنچه‌های مرد حمله باز نشده، گلبرگ‌ها خشک، غنچه‎ها قهوه‌ای و بسته باقی می‌ماند و سوراخی در آن به وجود می‌آید. در داخل غنچه آلوده، تخم، لارو و یا شفیره آفت ملاحظه می‌گردد.

مناطق انتشار:

سرخرطومی سیب در نواحی آذربایجان و بعضی از مناطق کوهپایه میوه‌خیز کشور انتشار دارد.

شکل‎شناسی:

حشره کامل سوسکی سرخرطومی است که طول آن 4- 6 میلی‌متر و عرض آن 3 میلی‌متر می‌باشد. حشرات نر معمولاً کوچک‌تر از حشرات ماده است. بدن سوسک‌ها از کرک‍‌‌های ظریف خاکستری مایل به قهوه‌ای پوشیده است. در قسمت پشتی و انتهایی بال‌پوش‌ها نوار روشن و برجسته‌ای به شکل (v) وجود دارد. پاها و شاخک‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره هستند. تخم‌ها زرد روشن و اندازه آن‌ها 5/0 در 7/0 میلی‌متر می‌باشد. لارو حشره بدون پا، سفید رنگ، پلاک سر سیاه متمایل به قهوه‌ای و حداکثر به طول 5- 7 میلی‌متر می‌رسد. شفیره به رنگ زرد و 5 میلی‌متر طول دارد.

بیشتر بخوانید: نقش و علائم کمبود عناصر کم مصرف و پرمصرف در سیب

زیست‌شناسی:

سرخرطومی سیب در سال فقط یک نسل دارد و زمستان را به صورت حشرات کامل در پناه‌گاه‌های مختلف از قبیل زیر پوست و در سوراخ‌هایی که قبلاً به وسیله حشرات چوب‌خوار ایجاد شده و هم‌چنین در زیر بقایای مرطوب شاخ و برگ درختان در خاک می‌گذراند. در اوایل بهار موقعی که متوسط درجه حرارت روزانه به 7- 8 درجه سانتی‌گراد و ماکزیمم به 10 درجه رسید، حشرات کامل از اماکن زمستانه خارج می‌شوند. ظرف مدت 2- 3 هفته عمر خود از غنچه‌ها و برگ‌های جوان تغذیه نموده و حشره ماده پس از جفت‌گیری تخم‌های خود را به طور انفرادی یعنی در داخل هر غنچه فقط یک تخم قرار می‌دهد. هر حشره ماده روزانه 3- 5 عدد و جمعاً تا 100 عدد تخم می‌گذارد. حشره ماده برای تخم‌ریزی حفره‌ای در سمت جابی شکوفه با خرطوم خود درست کرده و سپس خرطوم خود را بیرون کشیده و با تخم‌ریز یک تخم در حفره حاصله می‌گذارد. تخم پس از 5- 15 روز تفریخ می‌شود و لارو جوان با نفوذ در اعضاء زایشی گل، از باز شدن آن جلوگیری می‌نماید. بدین ترتیب گل‌های آلوده نازا شده و به شکل میخ و به رنگ قهوه‌ای تیره در می‌آیند. دوره لاروی 2- 3 هفته طول می‌کشد و سپس لاروها در داخل غنچه‌های خشک شده تبدیل به شفیره می‌شوند. دوره شفیرگی 1- 2 هفته بوده و پس از آن حشرات کامل ظاهر شده و اغلب از پارانشیم تحتانی برگ‌های جوان تغذیه می‌نمایند. در اواخر بهار و یا اوایل تابستان حشرات کامل به پناه‌گاه‌های زمستانی بازگشته و تا بهار سال آینده بدون فعالیت در آن‌جا باقی می‌مانند.

روش مبارزه آفت

در مورد مبارزه شیمیایی علیه سرخرطومی سیب باید توجه داشت که سم‌پاشی باید در اوایل بهار هنگام برگ کردن درختان و قبل از ظهور شکوفه‌ها انجام گیرد و در صورت تأخیر شکوفه‌های آسیب دیده را نمی‌توان از حمله این آفت نجات داد. معمولاً سم‌پاشی علیه این آفت در ایران ضرورت پیدا نمی‌کند ولی در صورت لزوم بایستی از تیودان 35% به نسبت 5/1 در هزار استفاده شود.  

شته مویی(شته سبز سیب)

Aphis pomi
Green apple aphid


 
بدن این شته پوسیده از ترشحات مویی ،سفیر رنگ،پنبه ای می باشد.در بیشتر استانها دیده شده است.میزبان اصلی درخت سیب است ملی به ندرت روی گلابی هم دیده می شود. این آفت روی تنه،شاخه،طوقه و ریشه درخت سیب استقرار یافته و در اثر تغذیه از گیاه و ترشح مواد بزاقی قسمتهای مورد حمله تغییر شکل یافته و متورم می شود.این محلهای متورم به تدریج ترک برداشته و شکاف طولی و عرضی ایجاد می شود.شاخه های موجود در در قسمت بالایی محل خسارت دیده خشکیده و این خشکیدگی به تدریج تمام درخت را فرا می گیرد.در صورت له شدن بدن شته مایع قرمز رنگی خارج می شود. 

زیست‌شناسی:

سیکل زندگی این شته از نوع Holocyclic می‌باشد. زمستان گذرانی به صورت تخم است. این تخمها معمولاً روی شاخه‌های یکساله گذاشته می‌شوند. روی شاخه‌های سنین دیگر نیز ممکن است بتوان تخمی پیدا نمود. زمان تفریخ تخمها مصادف با باز شدن جوانه‌هاست. فعالیت بهار این آفت شدید است و روی اعضا فعال و جوان گیاهی به سرعت به زنده‌زایی ادامه داده و مهمترین خسارت خود را در همان زمان وارد می‌آورد.
 
حشرات این خانواده که با خرطوم خود از شیره گیاهی تغذیه می کنند ، دارای تعداد زیادی از گونه ها و از آفات مهم و درجه اول گیاهان صنعتی ، زینتی ، باغبانی ، سبزیکاری ، جنگلی و غیره بوده و از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار میباشند. 
شته ها علاوه بر تغذیه از شیره گیاهی در انتقال بیماریهای ویروسی نقش مهمی ایفا می کنند .
عده ای از شته ها باعث پیچیدگی برگ و یا تغییر شکل شاخه ها گردیده و برخی بر روی قسمتهای گیاهان میزبان تشکیل گالهای گوناگونی را می دهند. 
شته ها حشرات کوچک کُرَوی ، پهن و یا بیضی شکل هستند ، طول بدن آنها از نیم میلیمتر تا هشت میلی متر متغیر و اغلب اوقات بین ۲ تا ۴ میلیمتر می باشد. رنگ آنها بسیار متنوع و اغلب دارای رنگهای زرد ، سبز، قرمز ، سیاه و یا خاکستری هستند.بدن آنها نرم و پوشیده از موهای ریز با اندازه های متفاوت میباشد.
در شته ها سر دارای یک جفت شاخک که طول آن متغیر است وجود دارد. شته ها دارای سه جفت پا هستند و پاهای عقبی معمولا بلند تر از سایر پاها می باشد. شته ها به دو شکل بدون بال و یا بالدار میباشند.در نزد اغلب گونه ها شکم حشره به دم کوتاهی ختم می شود. ضمنا در طرفین و پشت حلقه ششم شکم زائده ای با شکل و اندازه متفاوت وجود دارد .
شکل و اندازه این زائده، شاخکها، دُم و تزئینات آنها از نظر تشخیص گونه ها اهمیت زیادی دارند .
شته ها معمولا دارای ترشحات شیرین و چسبناکی بنام ( عَسَلَک ) می باشند که باعث جلب مورچه ها گَشته و حتی مورچه ها با شاخکهای خود آنها را تحریک به ترشح شیره نموده و از آن تغذیه می کنند .
بعضی از مورچه ها برای یک کُلُنی از شته ها لانه ساخته و آنها را محبوس می کنند و یا آنها را به مکانهای دیگر مخصوصا روی ریشه گیاهان منتقل می کنند. در حقیقت مورچه ها استثمارکننده شته ها هستند .
بدین جهت شته ها را گاو شیری مورچه ها نامیده اند.
در عوض مورچه ها اغلب اوقات شته ها را از حمله و گزند دشمنانشان مصون می دارند. زندگی شته ها بسیار پیچیده است در قسمتی از زندگی خود بطریق بِکرزائی تکثیر پیدا کرده و سپس بعد از پیدایش افراد نر و ماده و آمیزش بین آنها نسل های متعددو متوالی ایجاد کرده و در پائیز ماده های جنسی تخمهای زمستانه می گذارند. زادآوری در شته ها بسیار زیاد میباشد ، بطوریکه تعداد نسل آنها گاهی در سال در مناطق مناسب به ۲۰ نسل می رسد.
چند تائی شته کافی است تا در اندک زمان باغ یا گلزاری را آلوده نماید. عده ای از شته ها زندگی خود را بر روی یک گیاه بپایان می رسانند ( یک میزبانه ) در حالیکه عده ای دیگر قسمتی از زندگی خود را روی یک گیاه و قسمت دیگر را روی گیاه دیگری می ذرانند ( دومیزبانه). شرایط آبر و هوائی فصل بهار ، زادآوری این حشرات را بسیار تسریع می کند .در مورد شته های دو میزبانه اگر بتارانهای بهاری موقعی ببارد که حد اکثر افراد بالدار باشند ، تعداد زیادی از آنها را نابود می کند. در حالیکه بر روی افراد بی بال و لاروها تاثیری ندارد.
جمعیت شته های یک میزبانه در اوائل بهار بسیار زیاد می باشند ولی بتدریج در هنگام تابستان تعداد آنها در نتیجه عوامل کنترل کننده مانند کفشدوزکها ، مگسها ، رنبورهای شته خوار ، قارچهای شته کُش ، و همچنین بعلت کمی رطوبت از بین رفته و سپس در اوائل پائیز شروع بازدیاد می کنند. کثرت جمعیت و در نتیجه زیان شته ها به عوامل بسیار زیاد از قبیل شرایط آب و هوائی ، رطوبت، حرارت، مقدار و شدت نور، عمل پارازیت ها و شکاری ها، بستگی دارد .

مبارزه :

مبارزه با شته ها زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که بمحض ظهور اولین کُلُنی های شته آغاز گردد.
بعلاوه در این زمان هنوز تعداد پارازیتها و شکاری ها زیاد نبوده و سمپاشی زیان زیادی به آنها وارد نمی کند .مبارزه با شته در محیط های بسته آپارتمان نسبتا ساده بوده و با چند بار استفاده از حشره کُش های معمولی که برای مبارزه با مگس از آنها استفاده میشود از بین میرود. اما در محیط باز دفع شته بسیار مشکل است. 
سمومی که در مبارزه علیه شته ها بکار برده می شود، اغلب سموم فسفره میباشند که خاصیت تماسی دارند مانند : مالاتیون ، گوزاتیون ، دیازینون و سوپر اسید ، که بر حسب ماده موثر آنها از یک تا یک و نیم گرم در یک لیتر آب مصرف می شوند .
میزبان  کنه تارتن و یا کنه عنکبوتی بر  روی درختان میوه از جمله سیب ، گلابی، انگور و بر روی گیاهان از جمله گوچه فرهنگی ، طالبی ،خیار  ، هندوانه  و درختان مرکبات و درختان زینتی می باشد.

کنه تار عنکبوتی و یا کنه تارتن در درختان سیب 

Tetranychus urticae
Trombidiformes
Tetranychoidea


 
این آفت انتشار جهانی دارد و یکی از چند خوارترین آفات شناخته شده محصولات کشاورزی دنیامی باشد. به طوری که بیش از 1000 گونه میزبان در یکصد خانواده گیاهی دارد. این آفت علاوه بر عرصه های کشاورزی، در عرصه های جنگلی و مرتعی نیز یکی از مهمترین عوامل خسارتزا می باشد. در گذشته گونه غالب را Tetranychusturkestani (U.&N.) می دانستند ولی در بررسی های صورت گرفته روی نمونه های جمع آوری شده از مناطق مختلف پنبه کاری کشور گرگان، گنبد،اشتهارد،ورامین و دشت مغان، مشخص شد که هویت علمی کنه تارتن دولکه ای موجود در مناطق پنبه کاری کشورT.urticae است.

شکل شناسی:

افراد ماده درشت تر از افراد نر می باشند انتهای بدن در افراد نر دوکی شکل و رنگ بدن آنها فصلی است، به طوری که در بهار و تابستان ، سبز متمایل به زرد با دو لکه پشتی جانبی تیره می باشد. و دراواخر پاییز و زمستان بدلیل بیرون فرستادن مواد داخل روده ها به رنگ قرمز است. شکل بدن در مرحله لاروی تقریباً کروی است، لاروها دارای سه جفت پا ، ولی تمام مراحل پورگی و بالغ دارای چهارجفت پا هستند. اشکال نر و ماده از استراحت دوم به بعد قابل تشخیص می باشند . مهمترین صفت برای تعیین هویت علمی این گونه ، شکل قسمت خارجی دستگاه تناسلی نر است. یکی از برجسته ترین علامت فعالیت این آفت وجود تارهای ابریشمی در پشت برگ گیاهان میزبان می باشد.

تخم:


شکل تخم شفاف، حصیری و یا کاهی رنگ می باشد که قبل از تفریخ، یک جفت لکه قرمز رنگ که نشان دهنده چشمهای لارو می باشد بر روی سطح تخم ظاهر می شود . تخم گذاری عموماً بر روی سطح تحتانی برگهای گیاهی میزبان به صورت انفرادی و یا جمعی در کنار رگبرگهای اصلی یا رگبرگ های فرعی می باشد. 
 

لارو:


با تفریخ تخم ، لاروها دارای سه جفت پا و به رنگ زرد روشن ظاهر می شوند که برای تغذیه به قسمتهای نازک و لطیف برگ حرکت می کنند. 

 

اشتراک گذاری این پست:

آکادمی آموزش کشاورزی یکتابان مرکز تخصصی ارائه آموزش های تخصصی کشاورزی و مشاوره کشاورزی توسط برترین کارشناسان کشاورزی در ایران

ارسال شده توسط کاربر جدید جدید
کاربر جدید جدید

آموزش های مشابه:

شما اولین نفری باشید که برای این پست ثبت نظر می کنید

برای ثبت نظر ابتدا ثبت نام کنید