مهمترین آفات و بیماری های سیب زمینی

مهمترین آفات وبیماری های سیب زمینی

الف : بیماری های باکتریایی

پژمردگی باکتریایی

Bacterial Wilt

عامل:

Ralstonia solanacearum

پوسیدگی قهوه ای سیب زمینی

پژمردگی باکتریایی یا پوسیدگی قهوه ای، مهم ترین و خطرناک ترین بیماری باکتریایی سیب زمینی در نواحی گرم دنیاست.

علائم:

در ابتدا ممکن است علائم پژمردگی اولیه در یک طرف یک برگ یا شاخه، ظاهرشود ودر سمت دیگر برگ و یا دیگر شاخه ها ، بروز نکنند. معمولا، همراه با پژمردگی، زردی خفیفی نیز دیده می شود. علائم بعدی به صورت پژمردگی شدید، قهوه ای شدن وریزش برگ ها وبه دنبال آن مرگ بوته است. رشته های آوندی سیاه شده ودربرش عرضی غده، ترشحات لزج سفیدمتمایل به خاکستری خارج می شود . این ترشحات در آلودگی های خفیف دیده نمی شود. اگر برش های تهیه شده از ساقه در داخل لیوان شیشه ای حاوی آب تمیز گذاشته شود، رشته های سفید شیری رنگی در داخل آب جریان می یابد. ممکن است ترشحات باکتریایی سفید متمایل به خاکستری از ناحیه چشم ها یا محل اتصال استولون به غده ها به بیرون تراوش کند. در نواحی که این مواد لزج خارج می شود، خاک به سطح غده ها می چسبد .دربرش عرض غده ها یا ساقه ها ، معمولا ترشحات سفید متمایل به خاکستری از حلقه های آوندی تیره ، تراوش می کند. . ممکن است عالئم هوایی یاعالیم روی غده به تنهایی دیده شونداما علائم روی غده معمولال بعدازعلائم هوایی بروز می کند .درصورت کشت بذرآلوده درنواحی خنک ویاکشت غده هایی که در اواخر فصل رشد آلوده شده اند، آلودگی غده ها بصورت مخفی خواهدبود دردرجه حرارت های بالا پژمردگی به سرعت توسعه می یابد.

کنترل:

تناوب جهت کنترل نژاد 3 این باکتری، بسیارموثراست امابرای نژاد 1 موثرنیست زیرا این نژاد میزبان های زیادی دارد بخصوص درخانواده سوالناسه یابادنجانیان. بذرآلوده باعث پژمردگی بسیار شدید وگسترش بیماری به خاک های غیرآلوده می شود. این بیماری ازطریق آب آبیاری، ازمزرعه ای به مزرعه ای دیگر منتشر می شود. تماس ریشه های آلوده نیز، این باکتری را منتقل می کند. بقاء این باکتری برروی آثار و بقایای گیاهی درخاک می باشد. معمولا بقاء نژاد 3 بین1-3 سال بوده واغلب بیشتر از نژاد 1 است. غده هایی که ازقبل در مزرعه باقی مانده اند نیز درافزایش بقاء موثرند. همچنین این باکتری می تواند در رایز وسفر برخی محصولات زراعی وعلف های هرز رشد کند.

ساق سیاه وپوسیدگی نرم Blackleg and Soft Rot

عامل:

Erwinia spp.

بیماری ساق سیاه سیب زمینی

این بیماری، یکی از بیماری های معمولی سیب زمینی است و در بسیاری از موارد در میوه ها و سبزی ها از جمله هویج فرنگی و پیاز هم دیه می شود . این آلودگی، اغلب بعد از سایر بیماری ها و صدمات وارده به غده های سیب زمینی صورت می گیرد و پس از برداشت محصول در انبار و ضمن حمل و نقل، توسعه می یابد. و اگر بیماری پوسیدگی نرم سیب زمینی یکی از مخرب ترین بیماری های آن در انبار و حین حمل و نقل به حساب می آید. سبزیجات نیز مانند سیب زمینی، به خصوص اگر در معرض صدمات حین حمل و نقل قرارگیرند شدیداً آلودگی پیدا می کنند.

علائم:

ساق سیاه درهرمرحله ای ازرشدگیاه، ودرزمانی که رطوبت بسیاربالاست ، رخ می دهد. بیشتر اوقات ، زخم های لزج سیاه رنگی ازغده مادری پوسیده ونرم به سمت ساقه گسترش می یابد. گاهی درغده های جدید، محل اتصال استولون به غده ، پوسیده می شود . بوته های جوان، کوتوله شده وحالتی مستقیم و راست دارند. ممکن است برگچه ها زرد شده وبه سمت بالا، پیچیده شوند واغلب پس ازآن ، بوته ها پژمرده شده ومی میرند. پوسیدگی نرم ممکن است درزمانی که سطح غده مرطوب باشد، به عدسک ها نیزحمله نموده وباعث ایجاد نواحی فرو رفته گردشود.

پوسیدگی نرم درمزرعه یاانبار، اغلب پس ازصدمغات مکانیکی وارده به غده ویاصدمات ناشی ازآفات وبیماری ها، رخ می دهد.
بافت های آلوده ، آبدار ونرم وبه رنگ کرم تاخرمایی رنگ بوده وبه آسانی ازبافت های سالم جدامی شود.

کنترل:

عدم کاشت درخاک های مرطوب وعدم آبیاری شدید - برداشت غده ها درزمان رسیدگی - غده ها بااحتیاط حمل ونقل شده ونباید آن ها رادرمعرض نورخورشید قرارداد - خشک کردن غده ها قبل ازانبار یابارگیری - استفاده ازارقام مقاوم

جرب(اسکاب)معمولی Common Scab

عامل:

Streptomyces scabies

اسکاب معمولی سیب زمینی

ازبیماری های رایج غده دراکثرنواحی کشت سیب زمینی است ومعموال درخاک های بسیاراسیدی وجودندارد. باکتری عامل این بیماری، در اکثر خاک های مزارع سیب زمینی وجود دارد. این بیماری فقط برکیفیت محصول اثر دارد.

علائم :

برروی غده، چند نوع زخم تشکیل می شود. این زخم ها ممکن است سطحی یا مشبک, عمیق یا فرورفته ویامتورم باشند. اندازه وشکل زخم ها ، متفاوت بوده ولی معمولا گردهستند وبیش از 10 میلی متر قطردارند. معمولا این زخم ها به یکدیگرمتصل شده و بیشتر سطح غده رادربرمی گیرند. ممکن است ریشه ها نیز صدمه ببینند.

کنترل:

نگهداری آب خاک درسطح بالا درطی تشکیل وبزرگ شدن غده بطوری که باشرایط رشد خوب سیب زمینی سازگارباشد - عدم کاشت غدد بذری آلوده - عدم کاشت مکرر سیب زمینی یا دیگر گیاهان حساس به این بیماری مانند چغندر قند , چغندرقرمز، هویج ، تربچه، شلغم ، هویج فرنگی وشلغم روغنی(اهمیت اقتصادی این بیماری درمیزبان های مذکور، بسیارکم است) - کاشت ارقام مقاوم - نگهداری PH خاک بین 5-5/2
بااستفاده ازگوگرد وکودهای تشکیل دهنده اسید -عدم استفاده ازآهک ودرصورت نیاز استفاده ازآهک دولومیتی - ضدعفونی بذر باسموم شیمیایی مانند مانکوزب %8 ویاضدعفونی خاک بافومیگانت ها

ب:بیماری های قارچی

جرب(اسکاب) پودریpowdery scab

عامل:

spongospora subterranea
این بیماری درنواحی معتدل کشت سیب زمینی ودرنواحی مرتفع وگرمسیری آمریکای جنوبی ومرکزی وجود دارد.

معمولا علائم هوایی ندارد. علائم اولیه بصورت تاول های کوچک روشن برروی سطح غده می باشد. درمرحله پیشرفته این تاول ها سیاه شده وبازمی شوند که قطری حدود 2-10 میلی متر داشته ودارای توده اسپوری پودری قهوه ای رنگی هستند. شکل زخم ها متغییربوده واغلب گردهستند ودراثرپاره شدن پوست، حاشیه دار خواهندبود. ممکن است روی ریشه ، گالا تشکیل شود . درصورت افزایش تعداد گال ها ، قدرت وبنیه گیاه کاهش می یابد. رنگ گال هایی که جدید تشکیل شده اند مشابه رنگ ریشه های طبیعی است. باتجزیه شدن گال ها ، رنگ آنها نیز به سرعت تیره می شود).

کنترل:

ضدعفونی خاک بامتام سدیم – کشت درخاک هایی بازهکشی خوب وعاری ازبیماری – تناوب طوالنی باگراس ها )باریک برگ ها( کاشت غدد سالم – استفاده ازارقام مقاوم .

پژمردگی دیرهنگام(بادزدگی سیب زمینی) Late Blight)

عامل:

Phytophthora infestans

مهمترین بیماری قارچی سیب زمینی دردنیاست.

علائم:

علائم اولیه بصورت لکه های مشخص کوچک به رنگ سبزروشن تاسبز تیره وباشکل نامنظم است .این لکه هادرشرایط محیطی مساعد ، به سرعت به لکه های نکروزی بزرگ وقهوه ای تا ارغوانی مایل به سیاه تبدیل می شوند که می توانند تمام برگچه ها راازبین ببرند وازطریق دمبرگ ها درساقه انتشار یابند وسرانجام تمام گیاه را نابودکنند. درشرایط گرم ومرطوب ، پوشش سفیدرنگی ، بخصوص درسطح زیرین برگ ها، مشاهده می گردد که اسپورهای قارچ می باشند. اغلب حاشیه زخم های روی برگ، زرد کمرنگ می شود.زخم های روی ساقه ها ودمبرگ ها، سیاه یاقهوه ای می شوند. ساقه ها ازمحل زخم، می شکنند. درشرایط خاصی ، ساقه های زخمی، پژمرده می شوند. شرایط آب وهوایی مناسب جهت توسعه بیماری، دمای بین 10-25 سانتی گراد همراه باباران یاشبنم سنگین می باشد. غده ها توسط اسپورهایی که ازروی برگ ها وساقه ها دراثرباران شسته شده ووارد خاک شده اند، آلوده شده وسطح آن ها متمایل به قهوه ای می شود. دربرش غده، بافت های قهوه ای مرده دیده می شودکه به آسانی ازنواحی سالم متمایزمی شوند. بعداً ارگانیسم های ثانویه دربافت های مرده، باعث پوسیدگی ثانویه شده واین پوسیدگی درانبار توسعه می یابد.

کنترل:

منابع آلودگی شامل مزارع سیب زمینی یاگوجه فرنگی مجاور, بوته های حاصله ازرشد غدد سال های قبل که درمزرعه باقی مانده اند وآثاروبقایای گیاهی می باشد. می توان آثار وبقایای گیاهی وبوته های حاصله ازرشد غدد باقیمانده درمزرعه رادرمزارع سیب زمینی حذف نمود. درصورت وجود تولید مثل جنسی, عامل این بیماری می تواند درخاک با ااسپورهای استراحتی زنده بماند وباعث آلودگی زودرس شود. استفاده ازارقام مقاوم- استفاده ازقارچکش های سیستمیک وحفاظتی – سمپاشی شاخ وبرگها وخاکدهی مناسب جهت جلوگیری ازآلودگی غده ها

پوسیدگی صورتی: Pink Rot

عامل:

Phytophthora erythroseptica

این بیماری درخاک هایی بادمای بیش از 20 درجه سانتی گراد وبازهکشی ضعیف ، بسیار شدید است. این بیماری معموال مشکل مهمی ایجادنمی کند.

علائم:

با اینکه این بیماری ممکن است باعث پژمردگی همراه باپوسیدگی ساقه وکلروز برگ شود، امامعمولا زخم های آبسوخته به رنگ قهوه ای سیاه وگاهی بافت کائوچویی یا لاستیکی فقط روی غده ها تشکیل می گردد. سطح برش داده شده غده ، تغییررنگ مشخصی دارد.درمدت 5-20 دقیقه این سطح که تقریبا رنگ طبیعی دارد به رنگ صورتی وسپس سیاه تبدیل می شود. غدد پوسیده ، بوی خفیف سرکه می دهند. ممکن است زخم های کوچک روی غده ، دیده نشوند اما در انبار، رشدمی کنند. بااین حال، این بیماری درانبار گسترش نمی یابد.

کنترل:

این بیماری, خاکزاد وبذر زاد بوده ودرخاک های بسیارمرطوب شدید است وبازهکشی خوب، کنترل می شود. این بیماری رامی توان باضدعفونی خاک توسط فومیگانت ها همراه با5 گرم متا لاکسیل درزمان کاشت واستفاده ازغدد بذری سالم، حذف نمود.

سفیدک سطحی Powdery Mildew

عامل:
Erysiphe cichoracearum

این بیماری میزبان های زیادی داشته ودرشرایط خشک بارطوبت باال توسعه می یابد.

علائم:

آلودگی های سطحی قدیمی (کهنه) شبیه بادزدگی سیب زمینی بوده، برگ ها سیاه شده، می میرند وازگیاه می افتند . ساقه ها ممکن است آلوده شوند .ابتدا برگ های آلوده باتوده اسپوری متمایل به سفید که شبیه گردوغبارخاک ویابقایای آفتکش هاست، پوشیده می شود. این بیماری به رطوبت بالا نیازدارد امادرشرایطی که آب دراثرباران یاآبیاری بارانی روی برگ ها قرارمی گیرد ، به ندرت توسعه می یابد.

کنترل:

درنواحی که بیماری شدید است هر2 هفته یک بار ازترکیبات گوگردی مایع می توان استفاده نمود.

پوسیدگی ساقه Stem Rot

عامل:

Sclerotium rolfsii

بیماری پوسیدگی ساقه، یاپژمردگی جنوبی، یاپوسیدگی ناشی ازاسکلروتیوم ، درسراسردنیا شیوع داشته وبه تعداد زیادی ازگیاهان حمله می کند. امافقط درشرایط گرم ومرطوب برای سیب زمینی مشکل سازاست.

علائم:

ازآنجاکه زخم ها درست درزیرسطح خاک دورتادور ساقه رااحاطه کرده اند, ابتدا پژمردگی وزردی درساعات روز اتفاق می افتد. توده میسیلیومی سفیدی برروی ساقه ها، غده ها ، یاخاک واغلب بصورت توده ای شبیه بادبزن ، رشد می کند. بعدا برروی این توده میسیلیومی، اسکلروت های کوچک وسفید رنگی تشکیل می شود.این اسکلروت ها بعدا قهوه ای شده وازلحاظ ظاهری، شبیه بذر خردل می باشند. درشرایط بارانی، پوست
ساقه های آلوده کنده شده وفقط بافت آوند چوبی می ماند واین امر، باعث اضمحالل ساقه می گردد. غده ها ممکن است درمزرعه، قبل ازبرداشت، درانبار ویادرزمان حمل ونقل، پوسیده شوند. روی این غده ها ابتدا پوسیدگی نیمه خشک پنیرمانندی تشکیل می شود واغلب مورد هجوم ارگانیسم های عامل پوسیدگی نرم قرارمی گیرند. غدد بذری ممکن است قبل ازبیرون آمدن بوته ازخاک، پوسیده شوند.

کنترل:

اسکلروت ها طویل العمربوده ومحصولات زراعی زیادی به قارچ S.rolfsii حساسند. اگرشرایط محیطی برای این بیماری مساعد باشد کنترل آن مشکل است. شخم عمیق جهت دفن بوته ها وبقایای آلوده یاحذف وانتقال آنها ازمزرعه وسوزاندن یادفن کردن آنها نیزمفیداست. بقایای گیاهی دراطراف بوته سیب زمینی می بایست حذف گردد .این قارچ بسیارهوازی است بنابراین شخم عمیق وتناوب بابرنج((Paddy rice موثراست. محصول باید درشرایط اب وهوایی خشک برداشت گردد.

پژمردگی وپوسیدگی خشک فوزاریومی

Fusarium Dry and WiltFusarium spp

عامل:

Fusarium spp.

پوسیدگی خشک سیب زمینی

گونه های مختلف فوزاریوم، درسراسردنیا انتشار داشته وباعث بروز مشکالت متعددی می شوند. برای این بیماری، درجه حرارت های گرم، مساعد است.

علائم :

پوسیدگی خشک یکی ازخطرناک ترین ومهم ترین مشکلات انباری است. غده ها ابتدا دارای زخم های سیاه وکمی آفتاب سوخته هستند که بعدا برروی سطح غده پیشرفت کرده وحفرات داخلی ایجادمی کنند که حاوی توده میسیلیومی بارنگ های مختلف می باشد که نوع رنگ به گونه فوزاریوم بستگی دارد. حاشیه ناحیه پوسیدگی، کاملا مشخص است. روی سطح غده حلقه های متحدالمرکزی ظاهرمی شود, ومیسیلیوم های خارجی نیزآشکاراست . این غده ها ، خشک وسفت می شوند. درشرایط مرطوب, پوسیدگی نرم ثانویه نیز گسترش می یابد. منشاء آلودگی ، زخم های سطحی هستند که درزمان برداشت وحمل ونقل ایجاد شده اند.

.به منظور معالجه ودرمان این آلودگی ها، می توان قبل ازانتقال غده ها به انبارسرد، آنهارادردمای 15 درجه سانتیگراد ورطوبت نسبی %95 انبارنموده تازخم های ایجادشده به سرعت چوب پنبه ای شده والتیام یابند. غده هایی که زخم های آنها به خوبی چوب پنبه ای نشده اند، درشرایط نامناسب خاک، پوسیده می شوند. بوته ها ممکن است ظاهرنشوند ویاممکن است بوته های ضعیفی تشکیل شوند که بعداً پژمرده شده وازبین می روند. قارچ های پژمردگی فوزاریومی، خاکزاد هستند. علائم پژمردگی فوزاریومی بصورت زردشدن برگ های پایین تر، ابلقی کلرونیک برگ های فوقانی وبعداً پژمردگی می باشد. بافت های آوندی ساقه ها وغده ها، تغییررنگ می دهند. تغییررنگ داخلی وخارجی غده، چند نوع است. به عنوان مثال نکروزهای آب سوخته قهوه ای درمحل اتصال استولون یاچشم ها، ونواحی پوسیده قهوه ای گرد. هوای گرم، پژمردگی راتسریع می کند. برخی نژادهای فوزاریوم، سیستمیک بوده وبذر زادهستند.

کنترل:

 جهت انبار کردن و انتخاب برای بذر، غده های شاخه های خشکیده برداشت شود.

 از زخمی شدن غده ها خودداری شود.

 شستن و تمیز نمودن غده ها پس از برداشت محصول در جلوگیری از بیماری کمک می کند.

 غده های بذری با محلول سمی ضد عفونی شود. برای این کار بهتر است غده ها را در محلول جیوه ای آلی و به نسبتیک در هزار ماده موثر ضدعفونی نمود. از مصرف این غده ها باید شدیداً جلوگیری شود زیرا ایجاد مسمومیت می کند. ضدعفونی با تیمول بسیار مفید است و این ماده برای انسان سمیت ندارند. برای این کار باید 340 گرم تیمول را با 5 کیلوگرم کائولین مخلوط کرد و برای یک تن غده مصرف کرد.
 ضدعفونی انبارها و سیلوها قبل از انباشتن غده ها با محلول 5 درصد فرمالین و یا دو درصد سولفات دوکوئیور بسیار موثر است. در مورد استعمال فرمالین باید ماسک ضدگاز استعمال کرد و انبار را را بعد از 24 ساعت تهویه نمود.

 از بهم زدن غده ها باید خوددداری کرد و سیب زمینی های پوسیده را جدا و معدوم نمود.

 تهویه انبار همیشه باید کامل و حرارت آن از 4-7 درجه سانتیگراد تجاوز ننماید باید دقت نمود که غده ها دچار سرمازدگی نشود.

 غده ها یا قطعات غده را یک هفته قبل از کاشت از سرمای انبار به 20تا25 درجه سانتیگرادباید منتقل کرد.
 غده ها و قطعات بریده شده باید بالفاصله در خاک مناسب از نظر حرارت و رطوبت کاشته شود.

 بذر ضدعفونی شده با ظروف و وسایل غیرآلود جابجا گردد.

پژمردگی ورتیسیلیومیVerticillium Wilt

عامل:

Verticillium albo - atrum, V.dahliae

این پژمردگی ها ممکن است درنواحی گرمسیری ونیمه گرمسیری ونواحی که کمبود آب شدید است، بسیارخطرناک باشند. گونه V.dahliae درنواحی خنک تر که آب وهوای گرم وخشک طوالنی دارند، بسیار شدید است.

علائم:

علائم مشخصه این بیماری بصورت زردی برگ بوده که ازقاعده بوته شروع می شود وممکن است بصورت یکطرفه گسترش یابد . این بوته ممکن است بعدا پژمرده شود. سیستم آوندی درقسمت پایین تر ساقه، قهوه ای می شود. بوته هامعموالزردشده وبدون اینکه پژمرده شوند،خیلی زودمی رسند )یابه عبارتی دچارمرگ زودرس می شوند(. ساقه های پژمرده شده توسط قارچ V.albo- atrum به علت وجودمیسیلیوم استراحتی متمایل به سیاه، سیاه می شوند.ازطرفی، بخش پایین ترساقه بوته هایی که توسط قارچ V.dahliae پژمرده شده اند، به علت وجودمیکرواسکلروت ها، متمایل به خاکستری می شود.حلقه اوندی غده ها ممکن است به رنگ قهوه ای روشن درآمده واین تغییررنگ، ازناحیه اتصال استولون به غده به بیش ازنصف غده، نفوذ می کند. غده های بزرگ تراغلب چشم های صورتی یاخرمایی روشن دارند. این قارچ ها، طول عمرزیادی درخاک یابقایای گیاهی داشته ودامنه میزبانی وسیعی دارند)ارجمله توتون وعلف های هرز(. اندام های قارچی موجود برروی سطح غده های بذری، نقش مهمی درانتشار بیماری دارند. تأثیر متقابل این قارچ ها بانماتدها (مانند(Meloidogyne- Pratylenchus- Globodera ، قارچ ها(مانند Rhizoctonia- Fusarium-)Colletotrichum وباکتری همانندErwinia خسارت بیماری راافزایش می دهد.

کنترل:

تناوب بامحصولات غیرمیزبان مانند غالت، باریک برگ ها یابقولات- استفاده ازارقام مقاوم یامتحمل – ضدعفونی غدد بذری باقارچکش های ضدعفونی کننده- جلوگیری ازاسترس آب- استفاده ازقارچکش های سیستمیک.

ترک خوردگی وضرب دیدگی غده Tuber Cracking and Bruising

ترک خوردگی غده رامی توان به 4 گروه تقسیم کرد:

الف) ترک های ناشی ازفشاردرونی
ب) ترک های ناشی ازآلودگی های ویروسی ج) ترک های مکانیکی

د ( ترک های زمان برداشت

ترک های ناشی ازفشار درونی، دراثررشد سریع غده رخ می دهد وارقام سیب زمینی ازلحاظ حساسیت به این نوع ترک خوردگی، تفاوت دارند.ترک خوردگی وضرب خوردگی درزمان برداشت هنگامی اتفاق می افتد که غده ها درمزرعه رها شده و له شدگی مختصری داشته باشند. غده های تازه برداشت شده باید به دقت بادست حمل شوند. قبل ازبرداشت غده ها، باید خاک گرم شود وغده ها ابتدا دردما و رطوبت مناسب جهت التیام انبارشوند(دما حدود 15 درجه سانتی گراد ورطوبت نسبی )%95

خسارت موادشیمیاییChemical Injury

کودهای تجاری که غیرصحیح مورد استفاده قرارمی گیرند، به غدد بذری صدمه واردنموده وباعث پوسیدگی, محدودیت رشد ریشه، سوختگی شاخ وبرگ، یاتغییررنگ پوست غده می شود. علف کش ها اغلب باعث تغییرشکل بوته، تغییرشکل برگ کلروسیس (زردی– سبزکمرنگ)، نکروسیس(بافت مردگی)وکوتولگی می شوند. غده های حاصله ممکن است تغییرشکل داده وبافت درونی وبیرونی آن ها نکروتیک (مرده) شوند.اثرات ناشی ازکاربرد علفکش ها درفصل قبل، ممکن است به غده ها منتقل شود. ممکن است کاربرد علفکش درمزارع مجاورنیز باعث بروز خسارت های غیرمنتظره شود. علائم خسارت, به علفکش بستگی دارد. درصورتی که حشره کش ها وقارچکش های نادرست استفاده شوند، شاخ وبرگ بوته آسیب می بیند. این ترکیبات باعث سوختگی شدید بافت بین رگبرگ های بزرگ می شود. حاشیه برگ ممکن است

سوخته شود.

خسارت ناشی ازآلودگی هوا Air Pollution Injury

اکسیدهای گوگرد، قبل ازاینکه تمام برگ ازبین برود، باعث کلروسیس، سفیدشدن ویاسوختگی بافت های بین رگبرگ های اصلی می شود. اکسید کننده های شیمیایی آلوده کننده هوا باعث بلوغ ومرگ زودرس بوته می شود و شروع آن بصورت زردی ومرگ زودرس برگ های پایین تراست. این علائم مشابه عالئم ناشی ازکمبود موادغذایی وپیری است. آلودگی هوا اغلب درفاصله ای ازمنبع آلودگی اتفاق می افتد وتشخیص آن اغلب مشکل است.

پیچیدگی غیرویروسی برگ Nonvirus Leafroll

پیچیدگی برگ های سیب زمینی به سمت باال بجزپیچیدگی ویروسی برگ ، چندین علت دارد.عکس العمل ارقام به فاکتورهای محیطی ، بویژه ناکافی بودن موادغذایی یانورشدید وروزهای طولانی, باعث بروزپیچیدگی نسبتاً یکنواختی درتمام مزرعه یابخشی ازآن می شود. پیچیدگی برگ ممکن است ژنتیکی نیزباشد واین عوامل ژنتیکی برعکس العمل کلون های خاصی اثرگذاشته ومی تواند باعث تغییر پذیری درجمعیت سیب زمینی
رشدیافته ازبذرحقیقی شود. پیچیدگی ناشی ازعدم تغذیه صحیح بطورکامل بررسی نشده است. کمبود مواد معدنی ازجمله عناصرمیکرو وسمیت ازت مهم هستند. شته می تواند درغیاب ویروس پیچیدگی برگ باعث پیچیدگی برگ های انتهایی شود.پیچیدگی غیرویروسی برگ، مسری نیست وبوته هایی که برگ های پیچیده دارند معمولا عملکردخوبی دارند. تشخیص درست پیچیدگی برگ دربرنامه های تکثیربذر، ازاهمیت خاصی برخورداراست.

عدم تعادل موادغذایی Nutrient Imbalance

بهترین رشد سیب زمینی درخاک هایی باPH 5-7 می باشد. کمبودهایاسمیت های عناصرکم مصرف وپرمصرف ممکن است دراثرحاللیت بالا یافیکس شدن)تثبیت(درخاک درطی واکنش بین کلوئیدهای خاک یاموادشیمیایی، صورت می گیرد.

الف) ازت

– بارشد گیاه، نیاز به ازت به سرعت افزایش می یابد. هنگامی که ازت به میزان زیادی ازبرگ های فوقانی به برگ های تحتانی منتقل می شود، برگ های فوقانی زردمی شودند. اگرچنین کمبودی ازطریق کوددهی جبران نشود، تمام بوته زرد شده ورشد مناسبی نخواهدداشت. شدت عکس العمل بوته به میزان کمبود ازت بستگی دارد. سمیت ازت ناشی ازآمونیوم یا نیتریت ها، ممکن است پس ازتجزیه کودهای ازت دار درخاک های خاصی صورت گیرد.

ب) فسفر

– کمبود فسفر پس ازتثبیت آن درتعداد زیادی ازانواع خاک ها بروز می کند. علائم این کمبود بصورت کندی رشد انتهایی، کوچک وباریک شدن بوته ها همراه باپیچیدگی وچروکیدگی یافنجانی شدن برگ، سیاه ترشدن، احتماال تغییردربلوغ وکاهش محصول می باشد.دردرون غده ها ممکن است نقاط نکروتیک قهوه ای زنگ مانند شبیه نکروز درونی ناشی ازگرما تشکیل شود.

ج) پتاسیم

– کمبود پتاسیم درخاک های سبک که به آسانی شسته می شوند، معمول است. علائم اولیه بصورت سیاهیاسبز متمایل به آبی براق شدن شاخ وبرگ می باشد. بعداً برگ های مسن تر، برنزه ونکروتیک شده(ظاهراً شبیه لکه موجی). وخیلی زود پیرمی شوند. برروی سطح غده، بخصوص درمحل اتصال استولون، زخم های نکروتیک وگاهی کرکی آفتاب سوخته تشکیل می شود .درغده ها، لکه های سیاه تشکیل شده ودرزمان پختن، تیره می شوند.

ز) حشرات

شته سیب زمینی Myzus persicae and other Aphididae

شته ها روی گیاهان زراعی متعددی فعالیت کرده و از نظر شکل ظاهری حشرات کوچکی هستند به طول 1 تا 2 میلیمتر به رنگ سبز با بدنی نرم، شروع آلودگی آن ها به وسیله شته های بالدار خاصی به نام شته های موسس بوده که پس از استقرار بر روی گیاهان میزبان، شته های بی بالی را تولید می نمایند. این شته های بی بال بیشتر در قسمت های جوان گیاه و پشت برگ ها تمرکز یافته و با مکیدن شیره گیاهی باعث ضعف میزبان خود می گردند. عسلک دفع شده آن ها برروی اندام های گیاهان میزبان باعث ایجاد زمینه برای رشد قارچ مولد دوده می شود. ضمنا شته ها ناقل عوامل بیماریزای گیاهی مختلف می باشند.

علائم:

کلنی شته ها را در مزرعه به راحتی در قسمت های جوان گیاه و یا در پشت برگ های گیاهان می توان مشاهده نمود. در انبار کلنی شته ها را روی جوانه های غده های سیب زمینی می توان دید که همین شته ها , ناقل انواع ویروس ها به غده های سیب زمینی بذری می باشند. زمستان گذرانی آن ها به صورت تخم یا شته های زنده زا بوده و انتشار آن ها به وسیله شته های بالدار موسس توسط باد می باشد.

تریپس ها Franklinella sp. , Thrips spp.

تریپس ها حشرات باریک و ریزی هستند به طول 1 تا 2 میلیمتر که از سلول های پشت برگ ها تغذیه نموده وباعث ضعف و خشک شدگی برگ ها و رکود رشد میزبان خود و در مرحله شدید باعث پژمردگی گیاهان می گردند. تریپس ها همچنین ناقل و یروس پژمردگی لکه ای سیب زمینی ( Tomato Spotted Wilt Virus ;TSWV) هستند.

علائم:

پوره های تریپس به رنگ قهوه ای تا قهوه ای روشن و حشرات بالغ رنگ تیره تری دارند این آفات با تمرکز در پشت برگ ها و تغذیه از شیره سلولی نقاط نقره ای رنگی ایجاد می کنند.

کنترل :

جمعیت تریپس ها در هوای خشک افزایش می یابد , بنابراین آبیاری کافی و ایجاد رطوبت نسبی باال در مزرعه یکی از روش های کنترل تریپس ها است و چنانچه جمعیت آن ها قابل توجه و خسارت ساز بود بایستی با یکی از سموم حشره کش مناسب اقدام به مبارزه شیمیایی نمود.

شته ها دشمنان طبیعی موثر و کار آمدی برای کنترل بیولوژیکی دارند از قبیل شکارچیان و انگل های مختلفی نظیر انواع کفشدوزک ها ، زنبورهای Aphidius sp. و زنبورهای عالی و همچنین قارچ های حشره خوار نظیر قارچ Entomophthora sp. که از شته ها تغذیه می کنند و ممکن است باعث مرگ شته ها گردند. برای کنترل شیمیایی شته ها بایستی از سموم شته کش سیستمیک انتخابی استفاده نمود تا فقط روی شته ها موثر و برای دشمنان طبیعی آن ها کمترین اثرات سوء را داشته باشد.

زنجرک ها Empoasca spp. and other Genera

حشره کامل زنجرک

زنجرک ها حشراتی هستند با انتشار وسیع و جهانی به طول 3 میلیمترو بسیار متحرک که از شیره گیاهی تغذیه نموده و باعث ضعف گیاهان میزبان خود می گردند. زنجرک ها ضمن تغذیه سمومی وارد میزبان می کنند که باعث خسارت و عوارضی در گیاهان می گردند. بعضی از گونه های آن ها ناقل عوامل بیماریزای فیتوپالسمایی نظیر زردی مینا و جاروی جادوگر می باشد.

علائم:

علاوه بر حضور زنجره های بالغ و پوره های آن ها در پشت برگ های میزبان ، سوختگی حاشیه و لوله شدن نوک برگ ها از نشانه های خسارت این آفت است.

کنترل:

جمعیت بالای زنجره در مزارعی دیده می شود که در مجاورت مزارع لوبیا و باقال هستند. بنابراین اجتناب از کاشت این محصولات در مجاورت مزارع سیب زمینی یکی از روش های کنترل است همچنین استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل و در صورت جمعیت بالا و ایجاد خسارت اقتصادی بایستی متوسل به سمپاشی با یک سم حشره کش سیستمیک شد.

شب پره های غده سیب زمینی Potato Tuber Moths

شروع حمله شب پره های غده سیب زمینی از مزارع یا انبار می باشد بیشترین خسارت مربوط به مناطق گرم وخشک و انبارهایی که رسیدگی مناسبی ندارند می باشد. این شب پره ها به رنگ خاکستری تا قهوه ای به طول حدود 10 میلی متر, لاروها سفید مایل به سبز یا قرمز با نوارهایی که بسته به نوع گونه متفاوت می باشد لاروها در رشد کامل به طول 12میلی متر می باشند.

گونه Symmetrischema plaesiosema

این آفت در منطقه آند در ارتفاعات 2000 تا4000 متر انتشار دارد. لاروها در مزارع دارای فعالیت ساقه خواری ویا از غده های سیب زمینی تغذیه می کنند , اما شروع حمله را از انبار آغاز نموده و بیشتر همراه با گونه بید سیب زمینی Pthorimaea operculella فعالیت می کند.

کرم های طوقه بر Agrotis spp. and other Noctuidae Species

حشره کامل کرم طوقه بر سیب زمینی

چند گونه کرم طوقه بر متعلق به جنس Agrotis روی سیب زمینی فعالیت می کند لاروهای این آفات درشت و خاکستری رنگ که در طول روز در عمق 5 سانتی متری خاک پای طوقه مخفی می شوند خسارت کرم های طوقه بر بیشتر روی غده های سطحی و نمایان سیب زمینی است ولی تعدادی از گونه های این جنس از برگ ها و اندام های هوایی تغذیه می کنند.

کنترل :

طعمه پاشی در غروب آفتاب در نقاط و لکه های آلوده مزرعه، پای بوته ها به صورت موضعی با استفاده از مخلوط سبوس، مالس چغندرقند، آب و یک حشره کش در کنترل لاروهای آفت موثر است.

کک ها.Epitrix spp

ککها سوسک های ریز سیاه رنگی هستند به طول 3-2 میلیمتر با پاهای جهنده که به راحتی از روی اندام های گیاهی در موقع تحریک پرش می کنند. در اثر تغذیه از برگ های سیب زمینی سوراخ های مدوری به قطر حدود 3 میلیمتر در برگ ها ایجاد می کنند. این آفت با تغذیه شدید از برگ ها باعث خشکیدگی و همچنین اختلال در فتوسنتز و رکود رشد بوته های سیب زمینی می گردند. لاروها با تغذیه از ریشه ، استولون و غده ها باعث خسارت می گردندکه در اثر تغذیه از پوست غده های سیب زمینی باعث تسهیل در نفوذ قارچ های خاکزی می گردند. لاروها در نهایت رشد به طول 4 میلی متر به رنگ سفید با بدنی باریک و پاهای کوتاه می باشند.

کنترل:

گیاه سیب زمینی قدری ازخسارت آفت را تحمل می کند ولی در صورت ایجاد زیان اقتصادی استفاده ازحشره کش ها الزامی خواهد بود حذف علف های هرز میزبان و انجام عملیات خاک ورزی مناسب در کنترل آفت موثراست.

سرخرطومی های سیب زمینی Premnotrypes spp.

سرخرطومی های سیب زمینی یا کرم های سفید، بومی منطقه آند می باشند ، چند گونه سرخرطومی از جنس Premnotrypes و گونه های مرتبط با این جنس خسارت مشابهی بر روی سیب زمینی ایجاد می کنند. حشرات کامل , سرخرطومی هایی هستند به طول 8 تا10 میلی متر به رنگ قهوه ای تیره تا خاکی رنگ که در طی روز در زیر خاک مخفی شده و شبانه حشرات کامل آن از حاشیه برگ ها تغدیه می کنند. خسارت اقتصادی مربوط به الروها است که با تغذیه از غده ها و تونل هایی در آن باعث خسارت می شوند. لاروها سفید رنگ به طول 14-12 میلیمتر که زمستان را در زیر خاک سپری کرده و پس از طی مرحله شفیرگی حشرات کامل سرخرطومی ظاهر می گردند ظهور حشرات کامل مصادف با شروع فصل بارندگی است. آلودگی در مزارع جدید توسط حشرات بالغ انجام می گیرد و بیشترین خسارت در مزارعی دیده می شود که سال قبل در آن سیب زمینی کاشته بوده اند.

کنترل:

شخم زدن مزرعه یک ماه بعد از برداشت سیب زمینی در انهدام لاروها و شفیره های آفت موثر است. ضدعفونی کف انبار با قارچ Beauveria brongniartii و یا استفاده از لاروکش ها انجام پذیرد. تکان دادن بوته ها در شب روی ظروفی و جمع آوری حشرات بالغ و یا در موقع برداشت، غده ها را روی ورقه های غیرقابل نفوذی پهن کرده تا لاروهای خارج شده از غده ها نتوانند وارد خاک شوند و سپس معدوم کردن آن ها در کنترل آفت موثر است.