تربیت وهرس گیاه پرتقال

مهم ترین هرس درختان پرتقال، هرس شکل (فرم) است. با این هرس باغداران با تجربه و آشنا به اصول باغدارای به درخت شکل درست می ­دهند. این هرس از خزانه آغاز می­ شود. هنگامی که نهال را از خزانه اول بهنت خزانه دوم (انتظار) می ­برند تمام شاخه­ های فرعی تا ارتفاع 20 تا 25 سانتی­ متری (ارتفاع پیوند) حذف می ­کنند. در این مرحله ریشه ­ها هم هرس می­ شوند و ریشه ­های شکسته یا بد شکل قطع می­ شوند. در خزانه دوم پس از این که پیوندک گرفت، کلیه شاخه­ های پایه را (پایین­ تر از پیوندک و بالاتر از آن) قطع می­ کنند. شاخه اصلی را در یک سانتی­ متری بالای پیوندک (15 روز پس از پیوند) می ­برند.

به هنگام انتقال نهال پیوند شده به زمین اصلی (کاشت نهال)، ریشه آن را اصلاح می ­کنند یعنی ریشه ­های شکسته، بیمار، زخمی و بد شکل را قطع می ­کنند. پس از کاشت نهال ، شاخه اصلی آن را در ارتفاع 80 تا 100 سانتی ­متر قطع و تمام شاخه ­های اضافی غیر پیوندی را حذف می­ کنند. در سال دوم یا سوم پس از کاشت نهال (بستگی به رشد درخت جوان دارد) 3 تا 4 شاخه را که تنه اصلی درخت، زاویه 45 تا 60 درجه داشته باشند در چهار جهت و به فاصله ارتفاعی 15 سانتی متر از هم انتخاب می­ کنند و بقیه شاخه ­ها را حذف می ­کنند. باغدارانی که در انتخاب شاخه ­ها با زاویه مناسب، دقت نمی­ کنند بعدها دچار مشکل (تولید کم یا شکستن شاخه ­ها) می­ شوند. هرس در این مرحله تقریباً به پایان می­ رسد و از سال سوم به بعد هرس نگهداری (به طور محدود) انجام می ­شود. به این ترتیب که شاخه­ های نَرَک، خشک، شکسته، شاخه­ های ریز پیوندک و شاخه ­هایی که روند رشدشان درست نباشد، حذف می­ شوند.

بیشتر بخوانید: فرآورده هایی كه از پرتقال تهیه می شوند

درختان مركبات نسبت به ساير درختان ميوه به هرس كمتري احتياج دارند از طرف ديگر با انجام هرس شديد طي چندين سال مي توان اثر پاكوتاهي را در آن ها مشاهده نمود. در چارچوب داشتن يك مديريت خوب در باغ ، انتخاب و انجام هرس ( حذف شاخه هاي ويژه و غير دلخواه بلافاصله بعد از برداشت ) نوعي عمليات مديريتي محسوب شده كه سطح توليد و اندازه ميوه را بهبود مي بخشد. مراقبت از شاخه ها جهت شكل دهي در تمام طول سال هاي اول تا سوم بعد از كاشت در زمين اصلي ادامه دارد ليكن عمدتا هرس در زمستان و بعد از رفع خطر سرما انجام مي گيرد .

چگونگی هرس

روش هاي مختلفي از هرس با توجه به هدف ، ميزان سرمايه ، زمان و قابل دسترس بودن كارگر و تجهيزات وجود دارند . به طوري كلي ، عادت رشد طبيعي يك درخت را مي توان مبناي هرس قرار داد. بنابراين هرس در مركبات به دو دليل با ساير درختان تفاوت دارد . اول بيولوژي گلدهي آن و دوم الگوي ذخيره مواد فتوسنتزي است . اين عوامل تاثير زيادي روي زمان و چگونگي هرس دارند .

زمان هرس

پيشنهاد شده است كه باغداران در صورت امكان هرس را بلافاصله بعد از برداشت شروع نموده و تا مرحله تمام گل ادامه دهند . با نزديك شدن به مرحله تمام گل ، از شدت هرس كاسته مي شود . هرس تابستانه روي تنومندي درخت تاثير داشته و با رشد مجدد درخت ، جوانه دهي و گلدهي را در شاخه هايي كه جديد به وجود آمده اند افزايش داده كه اين خود افزايش عملكرد ساليانه را باعث مي شود . بهتر است درختان زودتر از شهريورماه هرس نشوند.

در هرس معمولا شاخه های زير حذف می شوند :

الف- شاخه هاي غيرزنده كه ممكن است عوامل بيماريزا باشند .

ب- شاخه هاي شكسته ، پيچ خورده و يا همديگر را قطع كرده ،

ج –شاخه هاي ضعيف و مسن كه توان غذا دهي و شاخه سازي ندارند ،

د – شاخه هاي نوك تيز داخل درخت

ه- شاخه هاي باريك و مسن كه تا نزديك زمين رشد كرده اند ،

و- شاخه هاي توليدكننده گل آذين بدون برگ ،

ز- شاخه هايي كه تمايل به توليد ميوه نامرغوب دارند.

بیشتر بخوانید: علايم كمبود نيتروژن در مركبات