بادام

درخت بادام

ارقام

مامائی،ربیع(علی­اکبرربیع)، سفید(محب­علی)، منقا، کف مال، نجف­آبادی، کاغذی، جد مامائی، تاجری، انجیری، دوبهر، شمشیری، پسته­ای، سنگ دیزج، شاهپوری کرمانی و مقصودلو، حریر، یلدا.

مامائی

مامائی: بادام رقم مامائی منشاءآن ایران می­باشدکه زمان گل­دهی آن متوسط دیرگل است. زمان رسیدن میوه آن زودمی­باشد و نوع پوست چوبی میوه خیلی سخت با طعم مغز شیرین و درصد مغز26 درصد است.از نظرعادت باردهی نیز بر روی شاخه یکساله و نوع باروری آن خودناسازگار است. ارقام گرده­­دهنده ربیع و سفید و دارای عملکرد زیادمی­باشد.

ربیع

ربیع: منشاء بادام رقم ربیع ایران است. زمان گل­دهی متوسط دیرگل و زمان رسیدن میوه زوداست. نوع پوست چوبی میوه خیلی­سخت با طعم مغز شیرین و رنگ مغز روشن بادرصد مغز 33 درصد می­باشد.عادت باردهی آن به صورت شاخه یکساله واسپور و از نظر نوع باروری خودناسازگار است. رقم گرده­دهنده آن مامائی و عملکردآن زیاد می­باشد.

آذر

آذر(A.H.50): بادام رقم آذر که منشاء آن ایران است.از لحاظ زمان گل­دهی دیرگل می­باشد. زمان رسیدن میوه متوسط می­باشد و نوع پوست چوبی میوه نیمه­سنگیاست. طعم مغز خوب و رنگ مغز قهوه­ای روشن، درصد مغز 38 الی 40 درصد است.از لحاظ نوع باروری خودناسازگار می­باشد.ارقام گرده­دهنده آن سهند,شکوفه ویلدا می­باشدواز لحاظ عملکرد خیلی بالا می­باشد.

سهند

سهند (L-62): بادام رقم سهند منشاء آن ایران می­باشد. از نظر زمان گل­دهی دیرگل می­باشد و از لحاظ زمان رسیدن میوه متوسط­رس است. نوع پوست چوبی میوه سنگی است.طعم مغزخوب و درصد مغز27 الی 33 درصد با رنگ قهوه­ای روشن است.از نظر نوع باروری این رقم خود ناسازگار و ارقام گرده دهنده آن شکوفه، آذر ویلدامی­باشند. از لحاظ عملکرد خیلی بالا می­باشد.

شکوفه

شکوفه (A.H.3): منشاء بادام رقم شکوفه ایران است.از لحاظ زمان گل­دهی دیرگل و زمان رسیدن میوه متوسط­رس است. نوع پوست چوبی میوه کاغذی است و طعم مغز خوب با رنگ قهوه­ای روشن و درصد مغز 55 الی 60 درصد است.از لحاظ نوع باروری خود ناسازگاراست. ارقام گرده­دهنده این رقم سهند، آذر وفرانیسهستند ودارایعملکردخیلی بالا می­باشد.

فرانیس

فرانیس (Fragness): منشاء بادام رقم فرانیس (Fragness)  فرانسه است. زمان گل­دهی آن دیر­گل و زمان رسیدن میوه دیررس است. نوع پوست چوبی میوه نیمه­سنگی و طعم مغزخوب با رنگ قهوه­ای روشن و درصد مغز 38 الی 40 می­باشد.از لحاظ نوع باروری خودناسازگار است. ارقام گرده­دهنده سهند وشکوفه هستند و عملکردآن خیلی بالا می­باشد.

شاهرود

شاهرود 12 (خوش): بادام رقم شاهرود12 منشاء آن ناشناخته است. زمان گل­دهی دیرگل و زمان رسیدن میوه دیر­رس است. نوع پوست چوبی میوه نیمه­سنگی و طعم مغز خوب با رنگ روشن و درصد مغز 38 الی 40 می­باشد. از لحاظ نوع باروری خودناسازگار و ارقام گرده دهنده این رقم سهند, شکوفه ویلدا است.عادت باردهی آن بر خلاف ارقام مذکورکه اسپور می­باشد، مخلوط(شاخه یکساله+اسپور)است.از نظر نوع باروری خودناسازگارو ارقام گرده­دهنده شامل شاهرود21، شاهرود15 و شاهرود18 می­باشد. عملکرد خیلی بالا می­باشد.

تونو

تونو (Tuono): بادام رقم تونو(Tuono) منشاء این بادام ایتالیااست. زمان گل­دهی آن دیر­گل و زمان رسیدن میوه زود تا متوسط است. نوع پوست چوبی میوه سنگی با طعم مغز خوب ورنگ قهوه­ای روشن و درصد مغز 38 الی 40 درصد است. عادت باردهی آن اسپوراست و نوع باروری آن خودسازگاراست. رقم گرده­دهنده تونو و دارای عملکردخیلی بالا می­باشد.

فالسابارس

فالسابارس (Falsa Barese): منشاء بادام رقم فالسابارس(Falsa Barese) ایتالیااست.که از نظر زمان گل­دهی دیر­گل و زمان رسیدن میوه متوسط است. نوع پوست چوبی میوه سنگی می­باشد. طعم مغزآن نسبتاً خوب بارنگ قهوه­ای روشن و درصد مغز 28 الی 30 درصد است.از نظر نوع باروری خودسازگار است و رقم گرده­دهنده آن فالسابارس می­باشد. عملکردآن نیز بالا می­باشد.

سوپرنووا

سوپرنووا (Supernova): منشاء بادام رقم سوپرنووا(Supernova) ایتالیا است.از نظر زمان گل­دهی دیرگل و زمان رسیدن میوه متوسط است. نوع پوست چوبی میوه­سنگی و طعم مغزآن خوب می­باشد. رنگ مغز قهوه­ای روشن و درصد مغز 35 الی 38 درصد است. از لحاظ نوع باروری خودسازگار و رقم گرده­دهنده آن سوپرنووا است.

شرایط محیطی

آب و هوا

درخت بادام بعد از شکوفه زدن حساسیت زیادی به سرما دارد و در صورت بروز یخبندان بهاره، شکوفه­ های آن سرما زده می­شوند و از بین می­روند. مدت و میزان سرمای متوسط برای هر درخت بادام بر مبنای نوع و تیره متفاوت بوده و بین ۱۰۰ تا ۷۰۰ ساعت در نوسان است.شرایط سرمای زمستان درخت بادام با دمای 7/2 درجه سانتی­گراد شروع و تا 20- ادامه دارد. یعنی این درخت قادر به تحمل دمای ۲۰- می­باشد. برای مقابله با سرمای بهاره بهتر است از بادام­هایی که در شکوفه دادن دیررس هستند، استفاده کرد. بادام به هوای گرم و خشک تابستانی برای رویش جوانه نیاز دارد.هوای ابری و بارانی در تابستان باعث تشکیل لکه های قهوه ای در روی پوست میوه در حال رسیدن خواهد شد.درمناطق احداث باغ بادام بایستی امکان تهیه آب با در نظر گرفتن میران نزولات آسمانی وجود داشته باشد،ولی پرورش این درخت بصورت دیم نیز با رعایت اصول فنی امکان پذیر است.از کشت و پرورش بادام در مناطقی با رطوبت نسبی بالای ۷۰ درصد  باید خودداری کرد،اما رطوبت نسبی کمتر از ۲۰ درصد توام با دمای بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد نیزعمل لقاح را دچار اختلال می کند.باد ملایم برای گرده­افشانی مفید است ولی بادهای با سرعت بیش از ۱۵ متر در ثانیه به ویژه در روزهای بارانی برای گرده­افشانی مضر است.

ایران در عرض جغرافیایی ۴۰ –۲۵درجهشمالی واقع شده است . و اصولاً مناطق بادام کاری در دنیا در عرض ۵۵-۳۰ درجه شمالی واقع گردیده اند. به عبارتی به غیر از استان­های جنوبی و شمالی کشور(حاشیه خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر) سایر مناطق کشور در صورت فراهم گردیدن سایر فاکتورهای آب و هوائی می­توانند به کشت بادام اختصاص یابند.

خاک

مناسب‌ترين خاك براي بادام خاك‌هاي لومي مي‌باشند اما با توجه به اين‌كه درختان بادام اغلب در خاك‌هاي غير حاصلخيز كاشته مي‌شوند، بنابراين قبل از كاشت براي تعيين ميزان كمبود مواد غذايي بايد تجزيه خاك صورت گيرد.بادام در خاک­های رسی سنگین و مرطوب رشد مناسبی ندارد، وجود خاک­های نیمه­سنگین از نوع شنی ـ رسی و سنگلاخی برای پرورش بادام مناسب است و عمق خاک باید حداقل سه متر باشد. درختان بادام در خاک­هایی با بافت لومییکنواخت و با عمق زیاد بیشترین محصول را تولید می­کنند.این خاک­ها ترکیبی بهینه از نفوذپذیری همراه با حفظ آب و تهویه اطراف دارند. خاک­های لومی نسبت به خاک­های شنی به دلیل ویژگی حاصل­خیزی آن­ها و حفظ بهتر رطوبت ارجح بوده و امکان مدیریت بهتر آبیاری را دارند. همچنین نسبت به خاک­هایرسی ـ لومی و خاک­هایسیلتی ـ رسی، لومی و خاک­هایرسی برتری دارند. زیرا امکان زه­کشی و تهویه در این گونه خاک­ها به رطوبت بیشتر از خاک­های ریز بافت است.

مقاومت بادام به خاک­های آهکی نسبتاً زیاد است پس می­توان در مناطقی که به این دلیل محصول دیگری کاشته نمی­شود نسبت به کاشت این محصول اقدام کرد. بادام ۲۰ تا ۳۰ درصد آهک در خاک را تحمل می­کند، همچنین بادام شوری کمتر از ۴ میلی­ موس بر سانتی­متر با کاهش عملکرد کمتر از ۱۰ درصد را تحمل می­کند. اسیدیته مناسب (pH) برای پرورش بادام حداقل ۵/۵ و حداکثر ۵/۸ باشد. خاک­های ایران غالباً دارایpH بالا بوده که کاهش آن یکی از اساسی­ترین راهکارها برای برطرف کردن نیازهای غذائی گیاهان به منظورتسهیل در جذب مواد غذائی می­باشد.

مقدمات قبل از کاشت

قبل از کاشت درختان بادام باید بادشکن موثری ایجاد شود. برای این کار می­توان از ردیف ­های درخت و یا کمربند حفاظتی مصنوعی استفاده کرد. بادشکن مصنوعی هزینه زیادی دارند ولی از همان موقع احداث قابل استفاده است در حالیکه کاشت درخت به عنوان بادشکن از سال سوم که درختها بزرگ می شوند موثر خواهد بود. از بین بادشکن‌هایی که برای بادام استفاده می‌شوند درختان سرو بهتر از بقیه هستند.

قبل از کاشت درخت بادام 200 کیلو ازت و 200 کیلو گرم فسفر در هر هکتار به زمین داده می­شود.آماده­سازییک محل برای کاشت، تست مناسب خاک و ایجاد گودال گام اول است. بسته به نتایج، اصلاح خاک و ایجاد خاکیکنواخت با استفاده از ادوات کشاورزی در آماده­سازی برای کاشت می­تواند انجام شود.

کاشت

نهال­های بذرییا نهال­های پیوند شده یکسالهیا چندساله که دارای چوب رسیده و ریشه­های سالم هستند در پائیز و زمستان کاشته می­شوند. برای این منظور خاک­هایی که با کودآلی آماده شده­اند مناسب­تر هستند. بهترین زمان کاشت بین اوایل آبان تا اوایل دی است فاصله کاشت درخت­ها بسته به نوع رقم، پایه، حاصلخیزی خاک و سیستم آبیاری متفاوت است.به نظر می­رسد فاصله کاشت 5×5 متر بهترین فاصله برای ارقام پیوند شده بر روی پایه هلوی بذرییا پایه هلو بادام باشد.

داشت

آبیاری

آبیاری درخت یک بار در هفته در طول سال اول پس از کاشت لازم است. کاهش آبیاری به هر دو تا چهار هفته در سال­های بعدی انجام می­گیرد. تنظیم آبیاری برای جلوگیری از غرق شدن ریشه در آب و اجازه یافتن خاک به خشک شدن ضروری است.

هرس

بهتر است اوایل کاشت جوانه اقدام به هرس شود. در این مرحله هرس درخت بادام  به منظور فرم و شکل بهتر درخت انجام می­گیرد.در این هرس، از انتهای درخت تا ۱۰ تا ۱۵ سانتی­متری جدا می­شود و فقط ۳ یا ۴ شاخه درخت باقیمی­ماند. هرس بعدییک هرس تابستانه است که در سال اول نیاز به انجام آن نیست.

در هرس زمستانه، پاجوش­های درخت حذف  می­شود. این حذفیات به ویژه در سال سوم و چهارم باید حتماً انجام شود.

در باغ‌هاي قديمي هرس از طريق قطع شاخه‌هاي خشك و پاجوش‌ها انجام مي‌گيرد. در باغ‌هاي جديد كه براساس اصول باغباني‌كاشته شده‌اند دو نوع هرس انجام مي‌شود: 

1) هرس شكل: هرس شكل بادام معمولاً جامي است. در رقم‌هايي كه شاخه‌هاي آن تمايل به رشد افقي دارند درخت را پا‌بلند مي‌گيرند و آن‌را از 120 سانتي‌متري قطع مي‌كنند ولي در رقم‌هايي كه شاخه‌ها رشد عمودي دارند مانند رقم «محب‌علي» طول تنه را 60 تا 100 سانتي‌متري مي‌گيرند. در سال دوم بالا‌ترين جوانه روييده از پايين محل قطع را به عنوان جايگزين تنه اصلي انتخاب كرده و آن را بالاتر از بقيه شاخه‌ها هرس مي‌كنند و بقيه شاخه‌ها را در چهار طرف اين محور و كوتاه‌تر از شاخه جايگزين هرس مي‌كنند را حدود 30 سانتي‌متر مي‌گيرند.

در سال سوم شاخه‌هاي فرعي درجه يك را به طول30 سانتي‌متر نگه مي‌دارند و بقيه شاخه‌ها را سربرداري مي‌كنند. در سال چهارم اسكلت درخت تشكيل مي‌شود و ديگر سربرداري انجام نمي‌گيرد. زمان انجام هرس اسفندماه و در هنگام خواب درخت است. 

2) هرس ساليانه: درخت بادام چندان نياز به هرس ساليانه ندارد و در هر دو تا سه سال يكبار شاخه‌هاي خشك و نابجا و آفت‌زده قطع مي‌شوند البته پاجوش‌ها هر ساله حذف شود.

برداشت

میوه­ های بادام را می­توان به صورت سبز (چاقاله) و یا خشک برداشت کرد. میوه­های بادام رقم کاغذی (پوست نازک) نیز در مرحله سبز به منظور مصرف مستقیم برداشت می­شود. برداشت میوه­های خشک از نیمه دوم مرداد تا اواخر مهر صورت می­گیرد. میوه­های بادام در باغاتی که آبیاری نمی­شوند زودتر از باغاتی که آبیاری می­شوند می­رسند. در باغات جدید بادام که به صورت مکانیکی برداشت می­شوند موارد زیر باید رعایت شود:

فاصله‌ی مناسب کشت، فرم­دهی مناسب درخت مثلاً فرم گلدانی، مسطح بودن سطح زمین، کاشت رقمی با عادت رشد عمودی، دقت در تعیین تاریخ برداشت در ارتباط با زمان رسیدن و شرایط خاک به منظور جدا شدن بهتر میوه­های باغ­های بادام اغلب دو هفته قبل از برداشت آبیاری می­شود، سطح خاک باید تا حد امکان صاف و عاری از علف­های هرز باشد.

آفات و بیماری

بیماری غربالی(Shot hole)

در زمانی که هوای بهاری بارانی و آب یا آبیاری بارانی به صورت متوالی شاخ و برگ­ها را مرطوب می­کند، بیشترین خطر بالقوه را نشان داده و گسترش می­یابد.یک همه­گیری اوائل فصل بیماری غربالی ممکن است منجر به ریزش شدید برگ­ها و سقوط میوه­ها شود.

زنبور مغزخوار بادام(Eurytoma amygalali)

این آفت مستقیماً به میوه حمله می­کند و در اثر تخم­ریزی این آفت میوه­های جوان ریزش می­کند. میوه­هایی که روی درخت باقی می­مانند مومیایی شده و محل زمستان­گذرانی لارو می­شوند. برای مبارزه با آن حذف مکانیکی میوه­های باقی­مانده و جمع­کردن و سوزاندن میوه­های ریزش کرده روی زمین بهترین راه حل است. سمپاشی با سموم فسفره جذبی مثل فوزالن در مرحله اوج پرواز حشرات نیز مفید است.

سرشاخه خوار هلو (Anarsia lineatella)

یک آفت عمده بادام و هلو است. این آفت به سایر میوه­های هسته­دار هم حمله می­کند. سرشاخه خوار هلو به صورت اولین و دومین مرحله لاروی در سلول­ها و عمدتاً در زیر پوست ضخیم تنه در محل اتصال چوب­هاییک تا سه ساله زمستان­گذرانی می­کند. در خلال گلدهی و ریزش گلبرگ­ها دوره­های زمستان­گذرانی کرده سرشاخه خوارها مهاجرت می­کنند تا از برگ­های جوان و جوانه­ها تغذیه کند.

علاوه بر خسارت مستقیم ناشی از فعالیت تغذیه سرشاخه خوار هلو به مغزها به نظر می­رسد که کرم پرتقال ناول ماده را جذب کرده و سبب تخم­گذاری بر همان میوه می­شود به این ترتیب خسارت سرشاخه خوار هلو ممکن است مسئول گسترش آلودگی کرم پرتقال ناول به درصدهای بالاتری از آنچه که در غیاب آن اتفاق می­افتد باشد.

بیماری های بادام

شایع ترین بیماری‌هایی که بیشترین خسارت را به برگ و شاخه بادام می‌زند مونیلا، فوزیکوکوم و تاولور است. درخت بادام وقتی در خاک رسی عمیق کاشته شود، بیش از سایر گونه‌های پرونوسی طوقه آن به فیتوفتورا و ریشه آن (به ویژه در خاک های آلوده) به ورتیسلیوم و خفقان و پوسیدگی حساس است.

بیماری فیتوفتورا بادام

این بیماری از گونه‌های مختلف قارچPhytophthoraنشانه‌هایی به وجود می‌آورند که از لحاظ شدت و سرعت تحول متفاوتند. علائم اولیه عبارت اند از نکروز ریشه و طوقه و شانکرهای تنه که باعث خشک شدن فوری درخت می شوند. درخت مبتلا به این بیماری ممکن است چند سالی در حال پژمردگی و انحطاط دوام داشته باشد، اما بر اثر اولین پرتوی گرمای بهاره پس از مدتی ناگهان از بین می رود. اگر مقطعی از پوست درخت در قسمت بیرونی چوب از روی یک زخم شانکر جدا شود، بافت آن به رنگ قهوه ای سرخ دیده می شود. شانکرهای روی شاخه و تنه بادام وقتی آشکارا دیده می شوند که صمغ فراوانی روی زخم ها ظاهر شود و سطح آن ها را بپوشاند.

روش مبارزه با بیماری

بهترین راه مبارزه با حمله فیتوفتورا، تسهیل جریان آب و عبور آن از روی زمین و جلوگیری از راکد ماندن آب در اطراف طوقه درخت و زهکشی احتمالی آب اضافی در صورت تجمع آب در باغ است. دیگر اینکه باید از ورود عوامل بیماری‌زا به باغ هنگام استفاده از آب های آلوده در آبیاری مثل آب برکه، استخر یا تالاب هایی که  احتمالاً درخت های خشکیده و مبتلای قدیمی در آن ها باقی مانده باشند، جلوگیری شود. کاشت عمیق، یعنی پایین تر از علامت داغ آب روی ساقه‌ی نهال در خاک انجام نشود. حذف گیاه هرز و سبزه از اطراف طوقه و تنه که عموماً همراه با رطوبت هستند ضروری است. بجز آلییت، سموم دیگری بر ضد این قارچ تاکنون پیدا نشده است.

بیماری پوسیدگی بادام

عامل بیماری پوسیدگی قارچ کلاه‌دار Armillariamelleaاست. این بیماری به ریشه و طوقه درخت حمله می‌کند.

علائم بیماری پوسیدگی بادام

قارچ این بیماری با اینکه چندین سال ممکن است در زمین بماند، در گرمای شدید تابستان سبب خشکیدگی و مرگ سریع درخت می‌شود. درختان بادام دچار لکه‌هایی می شوند که به سرعت به طور منظم افزایش یدا می کند.

روش‌های پیشگیری و مبارزه

ضد عفونی زمین قبل از کاشت و توزیع یکی از پارازیت های ضد قارچ مثل Trichodermavirideکندن کنده و بقایای ریشه‌های کهنه هر نوع درختی که قبلاً در زمین بوده است. پاینه GF1-8 در مقابله با پوسیدگی ریشه مقاوم و برای پیوند با فراگنس سازگار است.

بیماری ورتیسیلیوم بادام

عامل این بیماری یک قارچ خاکی به نام Verticillium dahlia است.

علائم بیماری

ورتیسیلیوم بیشتر در آغاز دماهای شدید تابستانی (ژوئن- ژوئیه) با پژمردگی ناگهانی برگ بعضی از شاخه ها ظاهر می‌شود. پژمردگی به تدریج شاخه‌های مجاور و گاهی به تمام اندام درخت سرایت می کند. برش یک قطعه از درخت آلوده به این بیماری، لکه های قهوه ای رنگ دایره ای شکل یا نیم دایره و مقطع طولی آن، آن لکه‌ها را به شکل نوارهای پهن‌تر نشان می‌دهد.

روش مبارزه

قبل از کاشت: عدم کاشت نهال در خاک هایی که قبلاً گیاهانی از خانواده سولاناسه (بادمجان، گوجه فرنگی، سیب زمینی، توتون، هندوانه) و شبدر در آن ها کشت شده باشد.

پس از کاشت: تعدیل کودهای نیتروژنی و آبیاری برای جلوگیری از رشد درخت بسیار اهمیت دارد. عدم کاشت گیاهان فصلی واسطه ای یا صیفی حساس به این بیماری، حذف فوری شاخه های آلوده به محض رویت تا اواخر فصل رویش  برای جلوگیری از سرایت مجدد در بهار سال بعد از روش‌های مبارزه می‌باشد.

شانکر باکتریایی بادام

عامل این بیماری Pseudomonas syingaeاست. این بیماری در خاک‌های سبک نسبت به خاک‌های سنگین و سخت بیشتر به بادام حمله می‌کند و آسیب می‌زند.

علائم

تراوش صمغ یا گموز در نقاط نکروزه درخت علامتی است که پس از شکافتن پوست به رنگ قهوه ای مایل به سرخ روی چوب تنه درخت دیده می شود. این شانکرها روی تنه، بازو و حتی روی شاخه های کوچکتر نیز دیده می شود. شانکرها با اینکه در زمستان نیز فعال اند، فقط در بهار که گوموز جریان پیدا می کند ظاهر می شوند. دمای پایین در زمستان و کمبود نیتروژن در خاک عواملی مساعد برای تشدید این بیماری هستند.

روش‌های مبارزه

ضدعفونی کردن خاک به روش تدخینی قبل از کاشت از شدت آلودگی می‌کاهد. عنصر مس تنها ماده باکتری کشی است که محلول پاشی با آن در اواخر پاییز و زمستان به شکل محلول بوردو هنوز خاصیت مطلوب دارد.

بیماری فوزیکوم بادام

عامل این بیماری Fusicoccumamygdaliاست. این بیماری روی بادام دو نوع علائم روی شاخه و روی گل آذین‌ها می‌گذارد یعنی ضمن حمله به شاخه‌های بزرگتر، انشعاب‌های کوچکتر و جستهای واسط بین آن دو را آلوده می‌کند.به دمبرگ ها نیز سرایت می‌کند و آن ها را زخمی می‌کند.

علائم بیماری

روی شاخه: شانکر به شکل نکروز قهوه ای رنگ، بیضی شکل و نامحدودی که مرکز آن محل تمرکز عفونت است ظاهر می شود. معمولاً روی سطح گل های نکروزی، جوش های کوچک یا رشته های باریک و نازکی دیده می شود. این رشته های نازک که اسپورها هستند، در دوران های مرطوب با باران باز می شوند و اسپورها را رها و پراکنده می کنند.

روی گل: علامت این شانکر روی گل ها ممکن است با خسارت مونیلیا یا چوبخوارها اشتباه شود. گل آذین ها براثر آلودگی زخم دمبرگ ها در پاییز قبل یا در بهار، خشک می شوند و همراه با برگچه جوانه های آلوده میریزند.

روش مبارزه

عملیات زراعی: بیماری فوزیکوکوم مثل مونیلیا یک بیماری کانونی است که مبارزه با آن ضروری و عبارت است از:

- حذف درخت های وحشی حامل شانکر احتمالی و مبارزه نشده در حوالی باغ 

- قطع شاخه های آلوده در آغاز سرایت و سوزاندن فوری آن ها

- عدم آبیاری روی تاج درخت، حتی در هنگام مبارزه با یخبندان بهاره

مبارزه شیمیایی: فقط بنزیمیدازول ها برای مبارزه با این پارازیت مؤثر بوده است. محلول پاشی باید در آغاز ریزش برگ ها به منظور التیام زخم دمبرگ ها (که حساستر هستند) انجام شود. اگر هوا بارانی باشد، محلول پاشی باید تکرار شود. سولفات مس در زمستان را توصیه می کنند.

آفات

نماتودها

دربین شش گونه نماتود گیاه خوار که عامل عمده انهدام درخت بادام هستند.

Meloidigyne arenaria: این نماتودها روی سیستم ریشه درخت، گال هایی تولید می کنند که اغلب گال هایی تولید می کنند که اغلب با گال طوقه اشتباه می شود و با ضعف تدریجی درخت و توقف رشد سبزینه ای آن همراه است.

Pratylenchus vilnus: این نماتود هیچ گونه تغییر شکلی به ریشه نمی دهد و از دید کارشناسان پنهان می ماند.

Macropostonia eenoplax: نماتودها هنگامی به درخت آسیب میزنند و آن را نابود می کنند که بادام روی این نماتود برعکس دو گونه قبلی هرگز در بافت ریشه متمرکز نمی شود اما در متابولیسم گیاه دخالت میکند و فیزیولوژی آن را مختل میکند.

Capnodcs: این سوسک های درشت زیان های بسیار به میوه های هسته دار می زنند. لاروهای جوان این حشره به محض خروج از تخم از راه طوقه در پوست درخت یا در اولین دسته ریشه های سطحی نفوذ می کنند. در طول زندگی چندین ماهه خود قبل از شفیرگی با جویدن چوب و حفر دالان‌هایی در داخل تنه درخت سبب مرگ آن می‌شوند.حشره ماده بالغ در ماه مه تا سپتامبر 200 تا 300 تخم در قاعده تحتانی تنه درخت میگذارد.

Cossus: این پارازیت پروانه درشتی است که لاروهای آن خسارتی نظیر خسارت کاپنود به درخت می‌زنند، با این تفاوت که توده‌ای از فضولات این حشره توأم با گوموز روی درخت باقی می‌ماند. لاروهای این پروانه به رنگ صورتی سرخ و سر سیاه رنگ تفاوت بسیار با لاروهای سفید رنگ و سر پهن کاپنود دارند. طوقه درخت های آلوده به خسارت این پارازیت قبلأ مبتلا به گال طوقه بوده است، بنابراین به محض مشاهده خسارت باید با مفتول سیمی و انباشتن خمیرهای سمی در حفره ها با لارو این پارازیت مبارزه کرد.

Scolytus: این سوسک کوچک دو میلی‌متری که سیاه رنگ است بیشتر روی درختانی دیده می‌شود که بر اثر بیماری‌های قارچی یا کمبود آب و آبیاری ضعیف شده‌اند. یک آبیاری خوب در این حالت می‌تواند با جبران کمبود آب ضعف درخت را ترمیم و از افزایش خسارت جلوگیری کند. از جوانه‌های محور برگ‌ها درشاخه های جوان تغذیه می‌کنند. از سوراخ‌های ریزی در زیر جوانه قطره های گوموز تراوش می‌کند و باعث خشک شدن برگچه‌ها می‌شود. تنها راه مبارزه با این آفت محلول پاشی با سموم حشره کش در ماه مه – ژوئن پس از ظهور حشرات بالغ و سوزاندن توده درخت‌های خشکیده در باغ است.

مینوزها

مینوز کوچک یا Anarsia و سرشاخه خوار شرفی یا Grapholita mloestaدو پروانه هستند که کرم‌های حاصل از تخم آنها در خزانه و روی نهال‌های جوان از نوک سرشاخه‌ها تغذیه می‌کنند و مانع شاخه بندی اصلی درخت می‌شوند. کرم‌های دیگری مانند Carpocapsae یا Pyralecaroubier در اواخر تابستان به ارقام پوست نازک بادام حمله می‌کنند. برای مبارزه با این آفات باید هر چه زودتر یعنی در اواخر فصل گلدهی با سمومی چون آزینیفوس، فوزالون و ... سم‌پاشی انجام شود.

کنه‌ها

کنه‌ی قرمزPanonychus ulmi شایع‌ترین کنه‌ای است که به بادام آسیب می‌زند. برگ بادام بر اثر حمله‌ی این آفت سربی رنگ می‌شود و قبل از خزان می ریزد. شناخت کنه قرمز در پشت برگ درخت با چشم غیرمسلح بسیار آسان است و با ذره بین بهتر دیده می شود. زمان مبارزه به وسیله کنه کش های مخصوص وقتی است که کنه قرمز در پشت برگ ها حمله طغیانی داشته باشد. بهترین فصل مبارزه با کنه قرمز، سم پاشی در زمستان است.

اوریتوما

(Eurytoma amygdali)

این زنبور گیاه خوار خسارت بسیار زیادی به درخت بادام می زند. مشخص ترین نشانه خسارت این آفت ابتدا خشکیدگی  میوه های آلوده نزدیک به مرحله رسیدن است. اگر در این حالت به داخل میوه شکافته نگاه کنیم می بینیم که دو لپه بادام وسیله کرمی جویده شده است که هنوز زنده و در حال فعالیت است.

روش مبارزه

درزمستان باید میوه های آلوده باقیمانده روی درخت ها جمع آوری و نابود شود. مبارزه با این حشره بسیار دشوار است زیرا زمان خروج آن بین 3 تا 4 هفته ادامه خواهد داشت. بهترین راه مبارزه سم پاشی با یکی از مواد سیستمیک و دقیقأ پس از تخم گذاری است.

Cicadelles

علائم خسارت این آفت که براثر حمله دو تیپ مختلف از این حشره به وجود می‌آید به دو شکل در بادام دیده می‌شود: یک شکل آن شکاف های کوچک طولی به بلندی 3-2 میلی‌متر  است که به آرامی باز می‌شود و در ته آنها تخم های ریز و درشت این پارازیت با ذره بین قابل رویت است. این شکاف ها روی شاخه های جوان در قسمت پایین درخت بخصوص وقتی علف های بلند و زیادی (میزبان آفت) در اطراف درخت روییده باشند نمایان ترند. در هنگام طغیان حشره، با تکان دادن برگ ها، پروانه سریع دسته جمعی آنها در روشنایی به شکل جرقه های درخشنده دیده می شود.

روش مبارزه

البته حشره کش های اختصاصی و بسیار مؤثری وجود دارند که به مدد آنها چند روز پس از سم پاشی میتوان ضمن دیدن برگ های آسیب دیده، برگ های سالم و نو روییده را نیز دید.

شته‌ها

خسارت شته ها به درخت بادام معمولأ فراوان و سنگین است که حتی سبب خشک شدن سرشاخه ها و تغییر شکل آنها می شود. سه گونه از شته ها به درخت بادام حمله می کنند:

• کود باغ بادام
  اشتراک گذاری این پست: