طبقه بندی گیاهان دارویی

كاربــرد دیگــر گیاهــان دارویــی:

اسـتفاده از آنهـا در تولیـد سـموم آلـی اسـت. تهیـه سـموم آلـی توســط گیاهــان دارویــی در کشــاورزی پایــدار نقــش بســزایی ایفــا می کنــد كــه بــا اكوسیســتم تطابــق نزدیكـی دارد و كمتریـن خسـارت را بـه محیط زیسـت وارد می کنـد. بـه طـوری كـه میتـوان از دود یـا جوشـانده آن هـا اسـتفاده نمـود.

اندام های قابل استفاده در گیاهان دارویی

گیاهـان دارویـی را بـا توجـه بـه بخش هـای قابـل اسـتفاده طبقـه بنـدی می کننـد.در ایـن روش از انـدام مشـخص گیاهـی مانند:ریشـه، ریـزوم، غـده، بـرگ، گل، بـذر، بهـره بـرداری می شـود و بـر اسـاس انـدام یـا اندام هـای قابـل مصـرف، گیاهـان دارویـی را بـه شـرح زیـر تقسـیم بنـدی می کننـد.
 

 1ـ گیاهـان دارویـی دانـه ای ماننـد:

سـماق، انیسـون، سـیاه دانه،کرچـک، اسـفرزه،  خارمریـم  )ماریتیغـال (،  زیـره و...

2ـ گیاهان دارویی برگی مانند:

گردو، گزنه، مورد، انواع آویشن و...

بیشتر بخوانید: موقعیت گیاهان دارویی درکشور ایران

3ـ اندام ساقه ای قابل استفاده در گیاهان دارویی مانند:

بید، رزماری، دارچین و...

 4ـ انــدام زیرزمینــی قابــل اســتفاده در گیاهــان دارویــی ماننــد:

شــیرین بیــان، گزنــه، ســنبلالطیب، زردچوبــه و...

5ـ گل های گیاهان دارویی مانند:

بابونه، گاوزبان، همیشهبهار، ختمی، پنیرک و...

6ـ میوه هــای قابــل اســتفاده در گیاهــان دارویــی ماننــد:

گل ســاعتی، زیتــون تلــخ، زرشــک، عنــاب و...

 7ـ صمـغ ترشـح شـده در گیاهـان دارویـی:

باریجـه، آنغـوزه، سـقز، شیرخشـت، ترنجبیـن، کتیـرا و... گیاهـان دارویـی بـر اسـاس چرخـه زندگـی بـه سـه دسـته تقسـیم می شــوند.

انواع گیاهان دارویی بر اساس چرخه زندگی

گیاهـان دارویـی بـر اسـاس چرخـه زندگـی بـه سـه دسـته تقسـیم می شــوند.

 1ـ گیاهـان دارویـی یکسـاله:

ایـن گیاهـان دوره رویشـی و زایشـی خــود را در یــک فصــل زراعــی تکمیــل می نماینــد ماننــد: زنیــان، مـرزه، بابونـه، اسـفرزه و...

2ـ گیاهـان دارویـی دو سـاله:

گیاهانـی هسـتند کـه زندگـی خـود را در دو فصــل زراعــی طــی می کنند.ایــن گیاهــان در ســال اول رشــد رویشــی انجــام داده و بعــد از گذرانــدن یــک دوره ســرما در فصـل دوم زراعـی همـراه بـا طویـل شـدن سـاقه گل دهنـده، گل و بــذر می دهنــد. ماننــد: بابــاآدم، گل مغربــی، گشــنیز و...

 3ـ گیاهان دارویی چند ساله:

گیاهانی هستند که اغلب بوته ای و درختچه ای هستند وزندگی خود را در چند فصل زراعی سپری ً بیشتر این گیاهان در تمام فصل زنده و پوشیده می کنند. معمولا از برگ هستند اما برخی از آن ها با فرارسیدن فصل زمستان به خواب زمستانی می روند. مانند باد رنجبویه، نعناع، مریم گلی، به لیمو، عناب، زعفران، زیتون، زرشک. گیاهان چند ساله به گیاهان چند ساله علفی و گیاهان چند ساله چوبی تقسیم می شوند. گیاهان چند ساله علفی دارای اندام های زمینی پایا بوده واندام های هوایی آن ها همه ساله تجدید می شود. مانند:گیاهان دارویی نعنا، پونه، زنبق و ریواس. گیاهان چوبی چند ساله نیز خود به دو گروه گیاهان چوبی خزان پذیر مانند: سیب چنار، افرا و اقاقیا( و گیاهان چوبی دایم سبز )مانند: زیتون، خرما، مرکبات تقسیم می شوند.

ضرورت کشت گیاهان دارویی

رونــد روبــه افزایــش مصــرف گیاهــان دارویــی بــدون توســعه روش هــای مناســب کاشــت و مدیریــت و برنامـه ریـزی صحیح،پیامـد نگران کننـده یعنـی تخریـب طبیعـت را در بـر خواهـد داشـت.اگرچه قیمـت گیاهـان جمـع آوری شـده از منشـأ طبیعـی و وحشـی بسـیار ارزان اسـت، ولـی بـه دالیلـی ماننـد نابـودی عرصه هــای طبیعــی، وهمچنیــن نــا کافــی بــودن آن هــا در عرصــه طبیعــی و در بعضــی مــوارد کیفیــت پاییـن آن هـا بایـد، بـه منظـور پاسـخ گویـی بـه نیـاز صنایـع دارویـی ودیگـر صنایـع وابسـته بـه گیاهـان دارویـی نسـبت بـه کاشـت و داشـت وبرداشـت آن هـا به صـورت گسـترده اقـدام کـرد، همچنیـن فـراوری صنعتـی آن هـا توسـط متخصصـان مربـوط می بایسـت به صـورت گسـترده تری صـورت گیـرد. البتـه بایـد از منابــع طبیعــی بــه عنــوان الگــو و مــدل بــه منظــور تولیــد انبــوه مــواد دارویــی در کشــت و صنعــت بهره بــرداری گــردد. در ایــن راســتا بررســی عملیــات زراعــی ماننــد زمــان ونحــوه کاشــت، نحــوه تکثیــر، نحــوه برداشــت، تغذیــه و مدیریــت آن، زمــان برداشــت و مراقبت هــای پــس از برداشــت در خصــوص گیاهــان دارویــی، نقــش مهمــی را در افزایــش محصــول و کیفیــت آن خواهــد داشــت.توجه نکــردن بــه هریــک از مــوارد فـوق، خسـارت های جبـران ناپذیـری را متوجـه تولید کننـده گیاهـان دارویـی خواهـد نمود.بـرای مثـال برداشــت گیاهــان دارویــی در زمــان نامناســب نــه تنهــا میــزان محصــول به دســت آمــده را کاهــش می دهـد، بلکـه محصـول برداشـت شـده نیـز از کیفیـت مطلوبـی برخـوردار نخواهـد بـود، زیـرا عملکـرد انـدام مـورد نظـر و همچنیـن میـزان متابولیت هـای ثانویـه یـک گیـاه دارویـی، در مراحـل مختلـف رشـد و نمـو گیـاه متفـاوت اسـت.

بیشتر بخوانید: گیاه دارویی چیست؟