انواع رطوبت موجود در گیاهان دارویی از نظر پیوندهای شیمیایی

انواع رطوبت موجود در گیاهان دارویی از نظر پیوندهای شیمیایی عبارت اند از:

1ـ رطوبـت شـیمیایی یـا مولکولـی:

در ایـن نـوع رطوبـت، ملکول هـای آب بـا انـرژی پیونـدی قـوی بـه ملکول های ماده مورد نظر متصل شـده اند. جدا کردن این رطوبت بسـیار مشـکل اسـت و مسـتلزم متلاشـی کـردن مولكول هـا اسـت. در خشـک کـردن گیاهـان دارویـی حذف ایـن رطوبت مد نظـر نیسـت و امکان پذیر نمی باشـد.

 2ـ رطوبـت فیزیکـی شـیمیایی :

ایـن نـوع رطوبت بر حسـب میـزان انـرژی پیوندهـای مولکولـی، به دو نـوع: رطوبـت چسـبنده ( آب هیگروسـکوپیک ) و رطوبت پیوسـته (آغشـته) که انـرژی پیونـد ملکول های آب در رطوبـت چسـبنده زیـاد اسـت و بـه راحتـی نمی تـوان ایـن رطوبـت را از گیـاه جـدا کـرد. امـا در رطوبت پیوسـته که مولکول های آب سـطح خارجی سـلول را پوشـانده اند و انرژی پیوندشـان کمتر اسـت و سـاده تر از سـلول خارج می شـود.

 3ـ رطوبـت مکانیکـی:

رطوبتـی اسـت که به وسـیله لوله هـای موئیـن از محیط اطـراف جـذب و در گیاه ذخیـره می شـود. و هـر چـه رطوبـت محیـط بیشـتر باشـد رطوبـت مکانیکـی در گیـاه بیشـتر اسـت. مقدار رطوبـت مکانیکـی بـه دو عامـل اختلاف غلظـت بین اندام مـورد نظر و محیط خـارج بسـتگی دارد.

دو عامل مذکـور نقـش عمـده ای در کاهش رطوبـت اندام هـا دارند.

منظـور از خشـک کـردن گیاهـان دارویـی حـذف رطوبـت مکانیکی و رطوبت پیوسـته اسـت. سـرعت خارج شـدن آب موجـود در اندام هـا بـه مقـدار رطوبـت محیـط و میـزان درجه حرارت بسـتگی دارد. برای خشـک کـردن گیاهـان دارویـی، گیاهان بایـد به صورت یکنواخت پراکنده شـوند زیـرا اگر پراکندگی گیـاه یکنواخت نباشـد رطوبـت از جـای پـر تراکـم بـه جای کـم تراکم حرکـت و از توده هـای گرم تـر به توده هـای خنک تر منتقـل میشـود. ضمـن اینكـه رطوبـت اضافـی باعـث تخریـب بیوشـیمیایی مـاده مؤثـره گیـاه می شـود.

خشـكاندن بیـش از حـد نیـز ضمـن تأثیـر نامطلـوب اقتصـادی، اثـر دارویـی گیـاه را كاهـش می دهـد و لذا گیاهـان دارویـی پـس از خشـكاندن می بایسـتی 10 تـا 14 درصـد دارای رطوبـت باشـند. در اكثر مـوارد، از روش خشـك كردن گیاه زیر نور مسـتقیم خورشـید اسـتفاده نمی شـود. چرا كه نور خورشـید باعث کاهش مـواد مؤثـره گیاه شـده و گیاه به سـرعت زرد و قهـوه ای می شـود.

گیاهانی كه برای اسـانس گیری جمع آوری می شـوند؛ بـا عمـل خشـك كردن در نور خورشـید، بخشـی از مـواد اولیه خود را از دسـت می دهنـد. هر نوع از گیاهـان بایسـتی جداگانـه خشـك شـوند.

تا در شناسـایی آن هـا اشـكالی ایجاد نشـود. به طـور تقریبی برای به دسـت آوردن یـک کیلـو گـرم وزن خشـک از اندام هـای مختلـف گیاهـان دارویـی بـه ترتیب 5 تـا 8 کیلو گـرم گل تـازه، 5 تـا 6 کیلوگـرم بـرگ تـازه، 4 تا 5 کیلوگرم سـر شـاخه دارای بـرگ و گل، 3 تـا 4 کیلوگرم ریشـه و 2/1 تـا5/1 کیلوگـرم میـوه تازه نیاز اسـت.

بیشتر بخوانید: مراحل آماده سازی گیاهان دارویی قبل ازخشک کردن