مراحل آماده سازی گیاهان دارویی قبل ازخشک کردن

آماده نمودن گیاهان دارویی قبل از خشک کردن:

پـس از جمـع آوری اندام هـای مـورد نظـر در زمـان مناسـب، آن هـا را بـرای خشـک کـردن آمـاده می کننـد. نحـوه آمـاده کـردن گیاهـان دارویـی، نه تنها باعث سـرعت بخشـیدن در خشـک شـدن آن ها می شـود، بلکه در کیفیـت خشـک شـدن نیـز تأثیـر مثبـت دارد. در ایـن مرحلـه، اضافه هایـی را کـه مـد نظر نیسـتند جدا می کننـد، بـا رعایـت ایـن نکتـه نـه تنهـا انـرژی کمتری بـرای خشـک شـدن اندام ها صـرف می شـود، بلکه روند خشـک شـدن آن هـا را نیز سـرعت می بخشـد.

تمیز کردن

در ایـن مرحلـه ابتـدا نسـبت به جـدا کردن بقایای خاک، سـنگ ریـزه، مواد زائد علف های هرز، پوسـت ریشـه ها بـا نداشـتن مـواد مؤثـره، اندام هایـی ماننـدگل از ریشـه و... اقـدام می شـود. کـه در بعضـی مـوارد مثلا در جـدا کـردن بقایـای خـاکاز روی ریشـه ها و ریزوم هـا ممکن اسـت از برس های مخصـوص، پره های دندانـه دار فلزی، اسـفنجی یـا غربال های لرزش دار اسـتفاده شـود.

شست وشو

چنانچـه اقـدام بـه خشـک کـردن ریشـه ها و یـا ریزوم هـا شـود، بایـد قبـل از خشـک کـردن آن هـا را کاملا شسـت، به طـوری کـه از گل ولای پـاک شـود. برای ایـن کار بهتر اسـت اندام های مذکور در ظـروف آبکش پوسـت ریشـه ها را نیز ماننـد متحرکـی قـرار گیرنـد و سـپس بـا فشـار آب شست وشـو داده شـوند. ضرورتـا کـه فاقـد مواد مؤثره اسـت، جـدا می سـازند(مانند ریشـه گل صابونی). تولید کننـدگان کوچـک از منابع آبی دسـترس و قابـل اطیمنـان بـرای شست وشـوی گیاهـان دارویـی برداشـت شـده اسـتفاده می کننـد. و گیاه برداشت شـده را بـا فـرو بـردن در آب شست وشـو می دهنـد. در سـطح بزرگ تـر می تـوان از اسـتخرهای شست وشـو اسـتفاده کـرد. بـرای این منظور برخـی از مواد ضـد عفونی کننده مجـاز را برای نابـودی آلودگی میکروبـی بـه آب اسـتخر اسـتفاده می کننـد. رسـوبات تـه نشـین شـده در کـف اسـتخر از جملـه آلودگی و ناخالصی هـا هسـتند کـه بایـد بـه طـور دورهای آن هـا را حذف کرد و آب اسـتخر را نیـز عوض نمـود. با توجه بـه نیـاز، برخـی از گیاهـان یابرگ هـا باید شسـته شـوند. ایـن کار معمـولا با اسـپری کردن آب بـر روی لایه نازکـی از مـواد گیاهـی انجـام می گیـرد. کـه سـبب می شـود همـه گیاهان بـه طور کامـل و به شـدت تحت تأثیـر آب اسـپری شـده قـرار گیرنـد. بسـیاری از دسـتگاه های شـوینده صنعتـی کـه بـرای شست وشـوی سـبزی ها طراحـی شـده اند را می تـوان بـرای تمیـز کـردن و شست وشـوی گیاهـان دارویـی بـه کار بـرد. انواعـی از ایـن دسـتگاه ها عبارتنـد از:

1ـ شـوینده های اسـتوانه ای بـا اسـتوانه باز یا بسـته.

 2ـ شـوینده های آبفشـان دار، تونلـی یـا دوار.

 3ـ شـوینده های بـرس دار.

 4ـ شـوینده های شـناور.

عملیات قبل از خشك كردن

در بسـیاری از اوقـات هـدف از عملیـات قبـل از خشـک کـردن، زدودن قسـمت های نامطلوب گیاهی اسـت. جداسـازی بـه منظـور خشـک کـردن جداگانـه قسـمت های مختلـف گیاه، درجـه بندی بـرای آماده سـازی گیـاه بـرای ورود به دسـتگاه خشـک کن اسـت. برخـی از فرایندهای دیگر مانند پوسـت کندن، برش هسـته و... را نیـز می تـوان جزئـی از عملیـات آماده سـازی قبل از خشـک کـردن به شـمار آورد. چنانچه جداسـازی در طـول برداشـت صـورت نگیـرد، توصیـه می شـود ایـن کار پـس از برداشـت در مزرعـه و قبـل از خشـک کـردن انجـام شـود.

خشـک کـردن جداگانه محصـول درجه یـک و دو، کیفیت بالاتر و بازده بیشـتر خشـک اسـتفاده از برگ هـای گیاهـان دارویی کـن را در پـی خواهـد داشـت. بـه طـور مثـال چنانچـه هـدف صرفـا می باشـد، به ویـژه در مقیـاس کـم، بهتـر اسـت به جـای خشـک کـردن گیاه کامـل، ابتـدا برگ های تـازه آن را از سـایر قسـمت های گیـاه جـدا و جداگانـه خشـک نمـود تا برگ ها پس از خشـک شـدن، بـدون اضافات شـده و دارای کیفیـت بهتـری شـوند. فـرآوری قبـل از خشـک کـردن در برخـی از گیاهـان دارویـی ماننـد جداسـازی و درجه بنـدی را می تـوان بـا دسـتگاه ها و روش هـای مختلف انجـام داد. این عملیات در بسـیاری مواقـع بـرای تولیدکننـدگان بـزرگ و هنگامـی رایـج اسـت کـه خشـک کن های نواری یـا قفس های را به کار می برنـد.

سـاده ترین روش، زدودن قسـمت های نامطلـوب به صـورت دسـتی بـر روی میـز بازرسـی محصول اسـت. در ایـن حالـت نـواری را کـه بـه آهسـتگی حرکـت می کنـد، اسـتفاده می کننـد و دو نفـر در وضعیت مناسـب، علف هـای هـرز، سـنگ ها و دیگـر ناخالصی هـا را جـدا می کننـد.

بیشتر بخوانید: روش های برداشت گیاهان دارویی