شرایط محیطی لازم برای رشد ذرت

 

مقدمه

وجود تنوع زیاد در گیاه ذرت، از نظر گروه رسیدگی (از فوق‌ العاده زودرس تا فوق‌ العاده دیررس) امکان رشد آن را در محدوده‌ی وسیعی از شرایط محیطی و اقلیمی حتی مناطق سردسیر، فراهم آورده است. سازگاری وسیع گیاه ذرت و از طرفی، شرایط آب و هوایی بسیار متنوع و مناسبی که در کشور ایران برای تولید ذرت وجود دارد، امکان کشت ذرت را در اکثر مناطق و اقلیم‌های (گرم، معتدل و سرد) کشور فراهم نموده است.



 

بیشتر بخوانید: آفات مهم ذرت

 

دما

ذرت گیاه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است و در تمام مراحل رشد، مخصوصاً در مرحله گیاهچه نسبت به سرما حساس است. برخلاف سایر گیاهان خانواده غلات، ذرت از زمان کاشت تا برداشت، احتیاج به گرما و حرارت زیاد خورشید دارد. بنابراین حرارت یکی از عوامل اصلی محدود کننده رشد و نمو آن است. همچنین، در مرحله‌ی گرده افشانی درجه حرارت زیاد و کاهش رطوبت نسبی هوا آثار نامطلوبی بر عملکرد گرده‌افشانی و لقاح خواهد داشت و در نهایت سبب کاهش عملکرد دانه می‌گردد.وقتی میانگین درجه حرارت روزانه در طول فصل رشد بیشتر از 20 درجه سانتی‌گراد باشد، ارقام زودرس به‌مدت 80 تا 115 روز و ارقام متوسط‌رس تا دیررس به‌مدت 120 تا 140 روز برای رسیدن دانه زمان نیاز دارند. وقتی ذرت به‌عنوان علوفه کشت می‌شود، طول دروه رشد به مدت 20-15 روز کوتاه‌تر می‌شود.

رطوبت

رطوبت یک عامل مهم در زراعت ذرت است. ذرت در رابطه با ماده‌ی خشک نسبت به سایر نباتات زراعی آب کمتری احتیاج دارد. در پاره‌ای از مراحل رشد از جمله گسترش سریع برگ‌ها، گرده‌افشانی و پر شدن دانه‌، که مصادف با ماه‌های گرم تابستان است، گیاه به آب بیشتری نیاز دارد. به علت زیاد بودن سطح برگ در ذرت، مقدار فتوسنتز و همچنین تبخیر و تعرق افزایش یافته و در نتیجه مجموع آب مصرفی آن افزایش می‌یابد. ولی نسبت به ماده خشک تولیدی، مصرف آب آن از سایر غلات کمتر است.

 

 

نور

از نظر طول روز ذرت در محدوده بی‌تفاوت تا روز کوتاهی قرار دارد. در تراکم زیاد، رقابت بین بوته‌ها برای رسیدن به نور و استفاده بیشتر از نور خورشید باعث رشد علفی گیاه شده و ضمن اینکه عمل فیزیولوژیکی گیاه به‌نحو مطلوب انجام نمی‌گیرد، زمان رسیدن دانه نیز به عقب می‌افتد. میزان رشد ذرت نه‌تنها به طول روز بلکه به شدت و و کیفیت نور نیز بستگی دارد. در روزهای کوتاه و نور شدید ارتفاع بوته و تعداد برگ‌ ذرت کاهش می‌یابدو بلال‌ها در گروه‌های پایین‌تر ساقه تشکیل می‌شوند.

 

 

عکس‌العمل گروه‌های مختلف رسیدگی ذرت به تاریخ کاشت از لحاظ تولید عملکرد دانه، بدین‌صورت است که در تاریخ کاشت‌های زودتر معمولاً همه ارقام (زودرس تا دیررس) به‌دلیل آلودگی به بیماری ویروسی کوتولگی زبر ذرت کاهش عملکرد شدیدی دارند و هر چه کاشت زودتر از تاریخ توصیه شده (15 تا 25 خرداد) انجام شود، میزان کاهش عملکرد دانه افزایش می‌یابد (جدول 7). در تاریخ کاشت‌های دیر، عملکرد دانه گروه‌های مختلف رسیدگی به یکدیگر نزدیک‌تر شده و در مواردی ارقام میان‌رس و زودرس برتری خود را نشان می‌دهند. (بدلیل برخورد با سرمای زودرس پاییزه و عدم رسیدیگی فیزیولوژیکی دانه‌ها در ارقام دیررس). بعبارت دیگر، ارقام زودرس‌تر در روند تغییرات تاریخ کاشت، کمتر دچار تغییرات شدید عملکرد می‌شوند و در شرایط مختلف عملکردی نزدیک به پتانسیل تولید خود را نشان می‌دهند.

 جدول 7- تاریخ‌های کاشت توصیه شده در منطقه معتدل استان اصفهان (محمد حسین سبزی)

تاریخ کشت

قبل از 10/3

از 10/3 ا 15/3

از 16/3 تا 25/3

از 26/3 تا 30/3

بعد از 30/3

درصد کاهش عملکرد دانه رقم 704

بدلیل کاهش عملکرد بیش از 40 درصد توسط ویروس کوتولگی ذرت توصیه نمی‌شود

به ازای هر روز زود کاشت حدود 4 درصد کاهش عملکرد

قابل توصیه

10 درصد کاهش عملکرد به ازای هر زور دیر کاشت

بدلیل مواجه شدن با سرمای پاییزه قبل از رسیدن فیزیولوژیکی

 

 

 

 

 

 

در مناطق سرد استان امکان کشت ارقام دانه‌ای ذرت حتی ارقام زودرس وجود نداشته و صرفاً از ارقام ذرت سیلویی استفاده می‌گردد. در مناطق گرم استان، امل محدود کننده خطر برخورد با حرارت‌های بالای 38 درجه سانتی‌گراد در زمان گرده‌افشانی است. بدین‌لحاظ انتخاب تاریخ کاشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مناسب‌ترین زمان کاشت ذرت دانه‌ای در این مناطق دهه اول تیر ماه است.

t

ر مورد عکل‌العمل گروه‌های مختلف رسیدگی به تاریخ کاشت از لحاظ تولید عملکرد دانه، مشخص گردید که در تاریخ‌های کاشت زودتر، معمولاً ارقام دیررس عملکرد بالاتری دارند. هر چه از زمان مناسب کاشت دورتر می‌شویم، میزان کاهش عملکرد دانه ارقام دیررس‌تر افزایش می‌یابد (جدول 8).در حدی که در تاریخ کاشت‌های دیر، عملکرد دانه گروه‌های مختلف رسیدگی به یکدیگر نزدیکتر شده و در مواردی ارقام زودرس، برتری خود را نشان می‌دهند. بعبارت دیگر، ارقام زودرس‌تر در روند تغییرات تاریخ کاشت، کمتر دچار تغییرات شدید عملکرد می‌شوند و در شرایط مختلف عملکردی نزدیک به پتانسیل تولید خود را نشان می‌دهند.

 

جدول 8- تاریخ‌های کاشت توصیه شده در خراسان رضوی (هادی حسن‌زاده مقدم)

 تاریخ کشت

زودتر از 15/2

15/2 تا 29/2

حدود 30/2

از 1/3 تا 15/3

از 16/3تا 30/3

بعد از تاریخ 30/3

وضعیت عملکرد دانه

بدلیل سرمای هوا توصیه نمی‌شود

2/1 درصد کاهش عملکرد به ازای هر روز تعجیل در کاشت

با مساعد شدن هوا کشت ذرت قابل توصیه است

25/0 درصد کاهش عملکرد به ازای هر روز تاخیر کاشت

حدود 5/1 درصد کاهش عملکرد به ازای هر روز تاخیر در کاشت

بدلیل سرمای آخر فصلو محدود شدن فصل کشت دانه‌ای توصیه نمی‌شود

 

 

 

اشتراک گذاری این پست:

آکادمی آموزش کشاورزی یکتابان مرکز تخصصی ارائه آموزش های تخصصی کشاورزی و مشاوره کشاورزی توسط برترین کارشناسان کشاورزی در ایران

ارسال شده توسط کاربر جدید جدید
کاربر جدید جدید

آموزش های مشابه:

شما اولین نفری باشید که برای این پست ثبت نظر می کنید

برای ثبت نظر ابتدا ثبت نام کنید