رابطه اکسین و رشد میوه درمرکبات

کاربرد اکسین در طول دوره تقسیم سلولی تخمدان که از زمان گلدهی تا پس از پایان ریزش جودرو توسعه می‌یابد، رشد میوه و اندازه نهایی آن را افزایش می­ دهد. زمانیکه اکسین در طول ریزش میوه­چه ­ها به‌کار رود، بخش اعظم اثر معنی­ دار آن مربوط به تولید اتیلن تحریک شده توسط اکسین است که خود یک عامل ریزش و تنک­زا است. وقتی اکسین کمی بعد از شکوفایی یا در پایان ریزش جودرو بکار رود، اثر آن بیشتر از طریق افزایش در قدرت سینک میوه­چه ­های در حال نمو، اعمال می­شود. زمان وقوع این واکنش در هر دو تاریخ مشابه است.

با گذر از مرحله کندی سرعت رشد (ممکن است کمتر از دو هفته باشد)، میزان رشد میوه­چه ­ها در درختان تیمار شده با اکسین بیشتر از درختانی باشد که تا مرحله بلوغ تیمار نشده بودند.

بیشتر بخوانید: رابطه گلدهی و اندازه میوه درمرکبات

 نحوه تاثیر اکسین روی توسعه میوه­ چه و میزان رشد آن به طور دقیق مشخص نیست. در برخی موارد که واکنش گیاه به کاربرد زودهنگام (زمان گلدهی) و دیر هنگام (در پایان جودرو) اکسین با هم مقایسه شدند، مشخص گردید که اثر آن روی میزان میوه­نشینی و اندازه میوه مشابه است. تکرار کاربرد اکسین، ارجحیت و برتری نسبت به یکبار مصرف آن نداشت.

در زمان گلدهی و حدود ۱۲-۱۰ هفته قبل از شروع تشکیل آبدانک در آبدان­ها، استفاده از اکسین ­ها دارای  نتایج روشن­ تری بود. بر اساس این اطلاعات مشخص شد که تاثیر اکسین روی رشد آبدان ­ها منحصراً در جهت بزرگ شدن سلول­ ها نیست. ثابت شده است که کاربرد دیرهنگام اکسین تقسیم سلولی را در هر دو بخش پریکارپ میوه ­چه­ ها و آبدان­ های کشت شده بر روی محیط کشت افزایش می­ دهد. آبدان­ ها نیز شکلی بسیار غیر منظم داشته بنابراین محاسبه ساخت سلول­ ها دشوار است. هر چند افزایش در ساخت آبدانک، در نتیجه افزایش رشد میوه است اما با حذف حدود ۵۰ درصد از بافت آوند آبکش دم میوه، هیچ اثری روی رشد میوه ­چه مشاهده نشد. کاربرد اکسین در زمان گلدهی و تنک کردن گل­ ها نیز باعث افزایش رشد میوه و ایجاد رقابت بین سینکی در میوه ­چه ­ها می‌شود.

با کاربرد در زمان جودرو، تنک‌کردن در اثر تولید اتیلن توسط اکسین رخ می‌دهد. ‌برخلاف‌ کاربرد‌ اکسین در زمان گلدهی که اندازه میوه را افزایش می دهد، استفاده از جیبرلین رشد اولیه میوه‌چه را افزایش داده و منجر به کاهش اندازه میوه می‌شود.

 کاربرد اکسین با هدف افزایش کیفیت میوه باید بعد از ریزش فیزیولوژیکی میوه باشد. محلول‌پاشی زودهنگام منجر به تنک نامطلوب میوه شده و دیرهنگام نیز منجر به حساسیت کم میوه‌های‌ جوان به اکسین می‌شود.­برخی از اکسین ­های مصنوعی چون تو، فور-دی اثر افزایشی روی اندازه میوه کلمانتین، ساتسوما، چندین رقم پرتقال، گریپ  فروت مارش و لمون ­ها  داشته‌اند. کاربرد زودهنگام آن اندازه بازار پسند میوه را افزایش داد اما عملکرد کاهش یافت. در گریپ‌فروت مارش، کاربرد ۱۰۰ میلی­گرم در لیتر تو، فور-دی باعث تنک میوه ­ها نشد لیکن میزان افزایش در اندازه میوه مشابه با غلظت ۵۰ میلی‌گرم در لیتر بود. در این آزمایش ­ها هم مشخص شد که کاربرد اکسین ها با هدف افزایش اندازه میوه باید در پایان ریزش جودرو باشد. 

 بیشتر بخوانید: آشنایی اجمالی با گیاه پرتقـال