کودسبز

کودهای سبز:

بـه معنـای وسـیع کلمـه، کـود سـبز بـه زیـر خـاک کـردن محصـولات زراعـی مختلـف جهـت بـالابـردن مـواد آلـی خـاک و حفـظ و افزایـش فعالیـت بیولوژیکـی خـاک اطـلاق می شـود. بـا ایـن حـال از نگاهـی دیگـر کـود سـبز محصولـی اسـت کـه قبـل از رسـیدن و در زمانـی کـه محصـول هنـوز سـبز اسـت و وارد مرحلـه گلدهـی نشـده اسـت بـه وسـیله شـخم زیـر خـاک مـی رود. محصولات محافـظ محصولاتـی هسـتند کـه بـرای جلوگیـری از فرسـایش و آبشـویی خـاک کشـت می شـوند. بعـد از تأمیـن شـدن ایـن هــدف محصــولات محافــظ بــرای بهبــود خــاک به وســیله شــخم زیــر خــاک بــرده می شــوند؛ بنابرایــن محصـولات محافـظ کـود سـبز نیـز هسـتند.

تأثیر کود سبز در میزان محصول:

اولیـن تأثیـر کـود سـبز افزایـش محصـول به وسـیله افـزودن مـواد آلـی و ازت یـا هـردو بـه خـاک اسـت. ازت موجـود در بقولاتـی کـه زیـر خـاک مـی رود شـامل ازت گرفتـه شـده از هـوا و خـاک اسـت. مقـدار ازت گرفتــه شــده از هــردو منبــع بــا نــوع بقــولات کشــت شــده و حاصلخیــزی خــاک تغییــر می کنــد. به طـور کلـی ثابـت شـده اسـت کـه دو سـوم ازت موجـود در لگوم هـا از هـوا جـذب شـده و یـک سـوم باقیمانـده از خـاک گرفتـه شـده اسـت. مقـدار ازت موجـود در خـاک بـر میـزان ازت تثبیـت شـده توسـط لگــوم از هــوا تأثیــر می گــذارد. در خاک هایــی کــه دارای مقــدار زیــادی ازت هســتند یــا مقــدار کــود ازت داده شـده بـه محصـول قبـل، زیـاد بـوده و مقـدار زیـادی از آن در خـاک باقـی مانـده اسـت، غالبـا گیاهـان بقـولات مقـدار ازت بیشـتری از خـاک گرفتـه و مقـدار ازت تثبیـت شـده از هـوا در آن هـا کـم می شــود.

بیشتر بخوانید: انبار کردن گیاهان دارویی

انتخاب کود سبز:

گیاهانــی کــه بــه عنــوان کــود ســبز اســتفاده می شــوند بــه دو دســته تقســیم میشــوند:

1ـ بقــوالت ً افزایـش اساسـی محصـول را به دنبـال کشـت

2ـ غیـر بقـوالت. نتایـج به دسـت آمـده از تحقیقـات تقریبـا بقــوالت بــه عنــوان کــود ســبز نشــان داده اســت. بــا ایــن حــال وقتــی از غیــر بقــولات بدیــن منظــور ً غیـر بقـولات ماننـد اسـتفاده شـده اسـت نتایـج حاصلـه از ثبـات کمتـری برخـوردار بوده انـد. معمـوالا در مراحـل پیشـرفتۀ رشـد دارای یـک چهـارم ازتـی هسـتندکه در بقـولات گیاهـان چمنـی مخصوصـا یافــت می شــوند. بــرای پوســیده شــدن مــواد آلــی خــاک و ادامــه رشــد، باکتری هــا بایســتی ذخیــره زیـاد ازت در اختیـار داشـته باشـند. در صورتـی کـه ایـن مقـدار در بقایـای گیاهـی موجـود نباشـد، ایـن باکتری هـا بـه طـرف ازت ذخیـره موجـود در خـاک روی می آورنـد. بنابرایـن ازت خـاک بـه طـور موقـت بـه فرمـی در می آیـد کـه بـرای گیـاه قابـل اسـتفاده نیسـت. بنابرایـن وقتـی غیـر بقـولات بخصـوص در مراحـل پیشـرفتۀ رشـد زیـر خـاک می شـوند میـزان محصـول گیـاه بعـدی کاهـش می یابـد زیـرا مقـدار ً نتایــج اســتفاده از غیــر بقــولات بــه عنــوان کــود ســبز ازت کافــی در خــاک در دســترس نیســت. غالبــا زمانـی بهتـر می شـود کـه: الـف( آنهـا را در مراحـل جـوان بـودن زیـر خـاک نمـود ب( بـرای پوسـیدن خـوب بقایـای گیاهـی مقـدار 25 تـا 40 کیلوگـرم ازت خالـص در هکتـار بـه آن هـا اضافـه نمـود. گیاهـان انتخـاب شـده بـرای کـود سـبز بایـد دارای چهـار خاصیـت اصلـی باشـند.

 1ـ سـریع رشـد کننـد.

 2ـ شـاخ و بـرگ فـراوان و آبـدار داشـته باشـند.

 3ـ سـریع تجزیـه شـوند.

4ـ در خاک هــای فقیــر رشــد خوبــی داشــته باشــند و بافت هــای آن هــا غنــی از مــواد غذایــی باشــند ً 50ـ25 تـن شـاخ و بـرگ و بافت هـای گیاهـی وارد خـاک می کنـد کـه یـک هکتـار کـود سـبز معمـولا معــادل 20ـ 10 تــن کـود حیوانــی بــوده و می توانــد 2ـ1 تــن هومــوس بــه خــاک اضافـه کنــد. وقتــی مسـئله کمبـود کـود دامـی وجـود داشـته باشـد، تنهـا راه جبـران تلفـات مـواد آلـی خـاک، دادن کـود سـبز اسـت. انـواع گیاهانـی کـه بـه عنـوان کـود سـبز کاشـت می شـوند.

اکثـر محصولاتـی کـه بـرای کـود سـبز اسـتفاده می شـوند بـرای علوفـه خشـک، سـیلو یـا مرتـع داری دارای ارزش زیــادی هســتند. بنابرایــن اغلــب کشــاورزان در تصمیم گیــری بــا ایــن مســئله روبــه رو میشـوند کـه آیـا ایـن محصـول را بـه عنـوان کـود سـبز زیـر خـاک نماینـد یـا بـه منظـور علوفـه مـورد اسـتفاده قـرار دهنـد.

نکات مهم در کاربرد کود سبز:

1ـ برخــی از گیاهــان در نواحــی مرطــوب کاربــرد بیشــتری دارنــد و قــادر نیســتند در مناطــق خشــک فعالیــت مناســبی داشــته باشــند.

2ـ انتخـاب دو گیـاه بـرای کـود سـبز

(لگـوم و غیرلگـوم) و کاشـت آن هـا به صـورت همزمـان مناسـب تر اسـت. ماننـد یـوالف، چـاودار بـه همـراه نخـود

 3ـ در نواحی خشک، کاشت کود سبز بسیار گران تمام می شود.

4ـ هزینه هـای کاشـت گیاهـان بـه عنـوان کـود سـبز را بایسـتی بررسـی نمـود و در صورتـی کـه از نظـر اقتصـادی بـه صرفـه باشـند کاشـته شـوند.

5ـ در صورتـی کـه کشـت گیاهـان بـه عنـوان کـود سـبز از نظـر اقتصـادی بـه صرفـه و منطقـی باشـند؛ ً بایـد آن را در تنـاوب زراعـی گنجانیـد تـا بتـوان مقـدار مـواد آلـی خـاک را ثابـت نگـه داشـت. حتمـا

6ـ برگردانیـدن گیـاه بـه خـاک بایسـتی زمانـی صـورت گیـرد کـه گیـاه بـه مقـدار کافـی شـاخ و بـرگ تولیـد نمـوده و مـواد گیاهـی آن چوبـی نشـده باشـد (مرحلـه قبـل از گلدهـی)

بیشتر بخوانید: انواع کود کشاورزی