رابطه اندازه میوه و عملکرد درمرکبات

میزان عملکرد بطور مستقیم وابسته به تعداد و اندازه میوه است و تعداد میوه نیز به تعداد گل، میزان میوه‌نشینی و ریزش میوه بستگی دارد. برخی از ارقام به طور طبیعی کم­بارده هستند که در این حالت جهت داشتن تولید تجاری، از تنظیم­ کننده ­های رشد استفاده می­شود. گزارش شده است که این ارقام از میزان جیبرلین درونی کارآمدی برخوردارند. از جیبرلین به طور رایج روی انواع کلمانتین ­ها و نارنگی های ماندرین و از مرحله تمام گل تا ریزش گلبرگ ­ها استفاده می­ شود. در سال­ هایی که گلدهی در دوره زمانی کوتاهی (۱۰-۷ روز) رخ می­ دهد فقط یکبار از این تیمار استفاده می­ شود. اما وقتی گلدهی در دوره طولانی ­تری وجود دارد به منظور اطمینان از حداکثر تعداد گل و میوه ­چه دو بار بکار می­ رود.

 اندازه میوه یکی از شاخص ­های مهم در امر تولید است که به نوع مدیریت باغدار نیز مربوط می­شود. اصولاً میوه در اندازه بزرگ، مطلوب مصرف کننده نیز هست. تناوب باردهی برخی از ارقام زیاد است و در سال کم محصول، میوه ها فاقد ارزش اقتصادی هستند. از طرفی میوه­ ها در سال آور خیلی کوچک بوده و در سال نیاور پوست میوه ضخیم می­شود. رابطه معکوسی بین اندازه میوه، تعداد گل و تعداد میوه در هر درخت وجود دارد. در نارنگی کلمانتین کاربرد اوره در مراحل آغازش تخصصی شدن جوانه گل یا در مرحله شکوفایی، میزان میوه‌نشینی، اندازه و عملکرد را افزایش می ­دهد. نتایج مشابهی در مورد پرتقال­ های ناول و والنسیا نیز گزارش شده است. کاربرد جیبرلین در مرحله­ ای که جوانه به رنگ سبز تا سفید است، تعداد و عملکرد میوه را افزایش می ­دهد.

در بیشتر ارقام نارنگی و پرتقال، اندازه میوه در مرحله بلوغ با تعداد گل رابطه معکوسی دارد. اندازه نهایی میوه حداقل به طور جزئی در همان اوایل مرحله نمو گل/ میوه­ چه مشخص می­ شود و به خوبی با قطر میوه ­چه در پایان مرحله ریزش جودرو در ارتباط است. با کاربرد جیبرلین به میزان کم (۲۰-۱۰ میلی­گرم در لیتر) در طول دوره رکود زمستانی می­توان از تعداد گل­ ها (جهت حصول میوه با اندازه مناسب) به طور موثری کاست.

میزان رشد میوه­ چه ­ها بستگی به میزان تجمع مواد خشک و آب دارد. این رشد ممکن است با میزان قدرت جذب مواد توسط میوه و یا منابع جذب (محدودیت در منبع) محدود شود. این دو عامل رابطه ظریفی با هم داشته و کمبود منابع متابولیکی در مراحل اولیه نمو ممکن است آسیب ­های جبران ناپذیری به میوه ­چه ­های در حال رشد رسانده و رشد میوه­ ها را در مراحل بعدی نمو زمانیکه حتی شاید منابع متابولیکی نیز برای بلند مدت مهیا باشد محدود نماید. بنابراین توانایی رشد میوه ­چه­ ها در همان مراحل اولیه رشد تعیین شده و قابل تشخیص است. در میوه چند نوع نارنگی رابطه مستقیمی بین قطر میوه ­چه در پایان ریزش جودرو و اندازه میوه در زمان بلوغ یافت شده است. به نظر می­رسد عامل محدودکننده رشد میوه­چه­ ها در طول مراحل مختلف نمو، متفاوت باشد. وزن تک میوه در مرحله بلوغ با تعداد میوه در هر درخت رابطه معکوسی دارد که نشان از اثر رقابت بین سینکی (محدودیت در منابع) روی رشد میوه است. از طرفی رابط ه­ای قوی بین عملکرد نهایی و تعداد میوه در هر درخت وجود دارد. به نظر می ­رسد قوی بودن مقصد­ها نسبت به منابع جذب، عامل اصلی در تعیین میزان رشد میوه در طول روزهای آخر دوره رشد باشد. افزایش منابع غذایی در این مرحله از طریق تنک دستی یا حلقه­ برداری بنا به گزارش، تنها اثری جزئی روی رشد میوه در میوه ­های کوچک نارنگی­ های ساتسوما و کلمانتین دارد. وضعیت متفاوتی برای گریپ­فروت گزارش شده است. میوه­ های حجیم (بیش از سه برابر تیمار شاهد) رقم مارش بدون بذر، تحت عمل حلقه­ برداری تنه ­ی درختانی که به شدت در پایان ریزش جودرو تنک شده بودند (کاهش از ۳۵۰ میوه اولیه به ۴۰ عدد) بدست آمد. 
 

 بیشتر بخوانید: احداث باغ مرکبات

 سرعت رشد میوه ممکن است بوسیله ظرفیت و توانایی مسیر انتقال مواد (در منبع یا مقصد) محدود شود. در سیستم آوندی دمگل، یک افزایش تدریجی در تعداد مجاری لوله ­ها و آوندها تا کامل شدن نمو در پایان ریزش جودرو همزمان با شروع مرحله خطی تجمع مواد خشک مشاهده می ­شود. یک رابطه مستقیم بین اندازه میوه در زمان بلوغ و قطر دمگل در پرتقال والنسیا و گریپ­فروت مارش گزارش شده است. رابطه مشابهی نیز هم­چنین در مراحل اولیه نمو میوه وجود دارد. در کلمانتین ماریسول، در طی مرحله تقسیم سلولی (دامنه قطر میوه از ۵ تا ۱۵ میلی­متر) و خیلی قبل از کامل شدن تمایز بافت آوندی، مقطع عرضی هر دو بافت آبکش و چوبی در دمگل، رابطه مستقیم و قوی با اندازه میوه ­چه دارند. این همبستگی ­ها منتهی به فرضیه احتمال وابستگی سرعت رشد میوه با ظرفیت جریان آوندی به سمت میوه شده است. بعلاوه کاربرد موضعی جیبرلین یا بنزیل آدنین در گل­های نارنگی ساتسوما ساختار انتقال آوندی دمگل­ ها را افزایش می دهد، اما فقط سرعت رشد میوه­ چه­ ها و نه اندازه میوه افزایش می یابد. 

الگوی رشد میوه و تحرکات مواد غذایی امکان اتخاذ دو استراتژی را جهت افزایش اندازه میوه تعیین می­کند.

الف: کاهش رقابت بین مقصدها به دلیل حذف بخشی از میوه­ چه ­های در حال نمو (تنک میوه)
ب: افزایش قدرت جذب مواد غذایی توسط میوه ­چه ­ها که بدینوسیله میزان رشد میوه­ چه­ ها نیز افزایش می­ یابد.

بیشتر بخوانید: فراوری میوه ها

جهت مشاهده رابطه گلدهی و اندازه میوه درمرکبات کلیک کنید