کاشت گلابی

ارقام مختلف

درخت گلابی گونه‌ها و همچنین ارقام و انواع دو رگه­ ی مختلفی دارد که در اندازه درخت، شکل تاج، شکل و رنگ میوه و زمان رسیدن میوه تفاوت‌هایی با هم دارند. از ارقام مهم ایرانی می‌توان گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاه میوه و گلابی بیروتی را نام برد.ارقام غالب در مناطق گلابی­ خیز ایران شامل ارقام بومی شاه­ میوه (در انواع نامیده شده شامل شاه­میوه کرج، شاه­ میوه اصفهان و ...)، نطنزی، سر درودی (پیغمبری)، سه فصله، تاشکندی، سبری، درگزی، بیروتی، قوسی و فلسطینی و ارقام وارداتی شامل ویلیامز، دوشس (Duchesse d'Angouleme) اسپادونا (Spadona) و ویلیامز دوشس (William'sDuchesse) می ­باشند.

ارقام بومی

بیروتی: نسبتاً زودرس و کیفیت و عملکرد مطلوب، تحمل خوب به بیماری آتشک

تاشکندی: انبارمانی بالا، متحمل به آتشک، کیفیت و عملکرد مطلوب میوه

درگزی: انبارمانی بالا، متحمل­ ترین رقم بومی به آتشک، باردهی بسیار زیاد، فاقد سال ­آوری

دم­کج: بسیار زودرس، ارزش تجاری کم ­میوه، فاقد انبارمانی

سبری: کیفیت بالای میوه و آبدار، حساسیت رقم به آتشک تا کنون بررسی نشده

سر درودی: کیفیت میوه، قابلیت نگهداری مطلوب، حساس به آتشک

سه ­فصله: کیفیت بالای میوه و بازار پسند، درخت کم­رشد و پاکوتاه، احتمالاً حساس به آتشک

سیف تبریز: رقم تابستانه میان­رس، حساس به قهوه ­ای شدن درونی میوه

شاه­میوه: بازار پسندی بالا، باب طبع مصرف کننده ایرانی، فاقد انبارمانی، نیمه­ حساس به آتشک

فلسطینی: طعم متفاوت، زیبایی ظاهری و کیفیت میوه، عملکرد متوسط، حساس به آتشک

ارقام وارداتی

اسپادونا: پربار، نسبتاً متحمل به آتشک، فاقد سال­ آوری، کیفیت میوه بالا، درخت بسیار بزرگ

ویلیامز: کیفیت میوه، عملکرد نسبتاً مطلوب، حساس به آتشک

بوره ژیفارد: بسیار زودرس، میوه مورد حمله پرندگان قرار می ­گیرد

دوشس: کیفیت میوه، عملکرد نسبتاً مطلوب، حساس به آتشک

کوشیا: کیفیت میوه، زیبای میوه، عملکرد متوسط، تحمل نسبی به آتشک

لوئیزبون: میوه نسبتاً زودرس، میوه در اندازه متوسط، اندازه درخت متوسط، تحمل نسبی به آتشک

ویلیام دوشس: کیفیت بالای میوه، نسبتاً پربار، تحمل متوسط به آتشک

خاک­ مناسب

گلابی در مقایسه با درخت سیب و درختان دیگر طیف وسیع­تری از خاک ­ها را تحمل می­ کند. خصوصاً در خاک­ های سنگین و مرطوب که سبب پوسیدگی طوقه در اغلب درختان معتدله می­ گردد،خسارت به درخت گلابی دیرتر اتفاق می ­افتد. این تحمل درخت برای خاک­ های سنگین و مرطوب نبایستی به عنوان مجوزی برای احداث باغ در چنین شرایطی محسوب گردد زیرا پس از گذشت چند سال حمله بیماری ­ها و قارچ ­های ریشه، مشکلات حادی برای باغ ایجاد می­ شود و محصول بسیار کاهش می­ یابد. همانند سایر درختان میوه، خاک مناسب برای احداث باغ گلابی خاک ­هایی با بافت لومی یا لومی ـ شنی است. در صورت استفاده از پایه­ های بذری با ریشه عمیق، عمق مناسب خاک و نفوذپذیری لایه ­های تحتحانی خاک دارای اهمیت بیشتری است. احداث باغ گلابی در مناطقی با خاک آهکی سبب رشد کم درخت، کم باردهی و دیر باردهی گردیده و درخت را به سایر عوامل نامساعد نظیر بیماری آتشک آسیب ­­پذیرتر می ­نماید. محدوده pH مناسب برای احداث باغ گلابی بین 7 الی 5/7 است. میزان pH های بالاتر سبب زردی درخت و در نهایت کاهش سطح کلروفیل برگ ­ها و ضعف درخت می­ گردد. از نظر حساسیت رقم به خاک­ های آهکی، تفاوت زیادی مشاهده می­ گردد. خوشبختانه اغلب ارقام گلابی تجاری، بومی و وارداتی مقاومت مطلوبی به کلروز ناشی از کمبود آهن نشان می ­دهند .

عوامل متعددی روی انتخاب پایه و هم­چنین تراکم درخت برای احداث باغ گلابی موثر است. عواملی که بایستی در انتخاب نوع پایه مناسب باغ گلابی مدنظر قرار گیرد عبارت است از:

1- سازگاری پایه با شرایط خاکی محل احداث باغ خصوصاً خشکی، آهکی و یا زه­دار بودن خاک

2- وجود تحمل به سرمای کافی در پایه انتخابی برای باغات احداثی در مناطق بسیار سرد

3- وجود مقاومت و یا تحمل کافی به بیماری آتشک برای مناطق مورد حمله شدید بیماری

4- عمق کافی خاک از نظر تامین قدرت رشد مناسب درخت و هم­چنین سنگلاخی بودن خاک

5- تجانس پایه و پیوند و عدم احتمال شکستگی

6- هماهنگی نوع پایه با میزان سرمایه­ گذاری در باغ خصوصاً از دو جنبه نصب قیم و هرس فرم ­دهی و باردهی

7- هماهنگی نوع پایه با اطلاعات باغ­دار در زمینه نیازهای خاص پایه ­های رویشی

کاشت

زمین باید به عمق۱۲۰ تا۱۳۰ سانتی­ متر به صورت دو شخم عمود بر هم نرم وآماده گردد.برای کاشت درختان میوه روش ­های مختلفی از جمله مربعی، مستطیلی، مثلثی و داربستی وجود دارد. روش ­های مستطیلی و مثلثی از دیگر روش­ ها بهتر است چون در این دو روش درختان از نور گیری بهتری برخوردار بوده و کمترین سایه ­اندازی را بر روی هم خواهند داشت. از کاشتن درختان به روش مربع در مناطق سردسیر باید خودداری گردد زیرا این روش مخصوص مناطق گرمسیری است. در این روش درختان در صبح و بعد از ظهر بر روی هم سایه­ اندازی دارند و عملکرد به شدت پایین می ­آید. انتخاب دقیق فاصله کاشت هر پایه بستگی به شرایط اقلیمی و خاکی منطقه دارد.

سال اول پس از کاشت می‌بایست آبیاری درخت جوان با نظم و ترتیب و به شکل عمیق انجام شود تا سیستم ریشه به خوبی گسترده و مستقر شود. بنابراین در طی فصل رشد هر هفته دو بار می‌توان نسبت به آبیاری این درختان اقدام کرد. آبیاری درختان بالغ را می‌توان با فواصل بیشتری انجام داد. آبیاری بیش از اندازه و ماندگاری رطوبت در خاک موجب زرد شدن برگ‌ها و ریزش آنان و پوسیدگی طوقه این گیاه خواهدشد، از طرفی آبیاری نامناسب و کم گیاه نیز موجب خشکی نوک و حاشیه برگ‌ها، پژمردگی عمومی گیاه، ریزش غنچه‌ها و عدم شکل گیری میوه و یا ریزش میوه‌ها در مراحل اولیه رشد می‌شود.

نور عامل بسیار مهمی در رشد و گل­دهی درختان گلابی است. این درختان را باید جایی کاشت که به خوبی در تمام روز از نور مستقیم آفتاب بهره‌مند باشند. کمبود نور از جمله دلایل عدم شکل گیری جوانه گل و یا ریزش غنچه‌های گل در این درختان است. درختان گلابی در تحمل سرمای زمستان به شکل متفاوتی عمل می‌کنند، به نحوی که گونه‌های مختلف این درختان سرما را بین ۲۵- الی ۴۰- را می‌توانند تحمل کنند. جوانه‌های گلابی در حدود 600 تا 1500 ساعت دمای زیرهفت درجه ­ی سانتی ­گراد نیاز دارند تا در بهار سال بعد بتوانند باز شوند و باردهی داشته باشند. به همین دلیل در مناطق گرمسیری و یا نیمه­ گرمسیری این گیاه قابل کشت نیست، زیرا نیاز سرمایی درختان گلابی برطرف نمی‌شود و قادر به تولید جوانه، گل و میوه نخواهند بود. وجود تابستان‌های گرم و بدون باران در کنترل بیماری آتشک که از بیماری‌های مهم گلابی است، تأثیر مثبت دارد.

برداشت

میوه گلابی همانند سیب قادر به رسیدن در انبار است. لذا بایستی چند هفته قبل از بلوغ کامل و در مرحله بلوغ تجارتی برداشت انجام شده و به انبار منتقل شود. در صورت نیاز به ارائه مستقیم به بازار می ­توان تا یک الی دو هفته برداشت میوه را به تأخیر انداخت لیکن در این شرایط نیز بایستی برداشت قبل از نرم شدن کامل میوه انجام پذیرد. این مطلب در مورد ارقامی که در زمان رسیدن گوشت بسیار نرم و لطیفی پیدا می­کنند نظیر ارقام شاه­میوه، ویلیامز و کوشیا دارای اهمیت بسیار زیادی است. مهم­ ترین خصوصیات مورد استفاده در مورد ارزیابی زمان مناسب برداشت میوه شامل درصد مواد جامد محلول و رنگ پوست میوه است. لازم به ذکر است به منظور نگهداری میوه در انبار اغلب ارقام گلابی قبل از آن که شروع به زرد شدن نماید بایستی برداشت شوند.

بیشتر بخوانید: آفات گلابی