ماشین های مرکب در کشاورزی

ماشین های مرکب

امــروزه اســتفاده از ماشــین های مرکــب در سیســتم های خــاک ورزی جدیــد یــک ضــرورت محســوب می شــود. زیــرا بــه منظــور اجــرای عملیــات آمــاده ســازی زمیــن، ماشــین های کشــاورزی مجبورنــد چندیــن مرتبــه وارد زمیــن شــوند. تکــرار حرکــت آن هــا ممکــن اســت فشــردگی خــاک را ســبب شــودکه در ایـن حالـت سـاختمان فیزیکـی خـاک آسـیب دیـده، ذخیـره رطوبـت و هـوا در خـاک کاهـش و در مراحـل بعـدی دسـتیابی بـه یـک شـخم یکنواخـت را ناممکـن می سـازد و در بعضـی مـوارد موجـب نرمـی بیـش از حـد خـاک شـده و در نتیجـه عـوارض منفـی همچـون فرسـایش شـدید خـاک، از هـم پاشـیدگی سـاختمان خـاک و بـروز سـله شـدید بعــد از آبیــاری را به دنبــال خواهــد داشــت.برای جلوگیــری از ایــن تأثیــرات منفــی از ماشــین های مرکــب اســتفاده می شــود.از خصوصیــات ماشــین های مرکــب انجــام همزمــان چنــد عمــل از عملیــات خــاک ورزی اولیــه، ثانویــه و کاشــت می باشــد.

شکل دهی زمین

در برخـی شـرایط بـا توجـه بـه نـوع گیـاه دارویـی و نـوع اسـتفاده از انـدام مـورد نظـر آن، نـوع آبیـاری، شـرایط منطقـه، رسـم و عـادات کشـاورزان، عملیـات دیگـری بـرای آمـاده شـدن زمیـن جهـت کاشـت باید انجـام گیـرد. برخـی از ایـن عملیـات عبارت انـد از: ایجـاد شـیار، ایجـاد جـوی و پشـته، کرت بنـدی و...

ایجاد شیار

در این روش تمام سطح زیر کشت به جوی های کوچک و پشته های کوچک بین جوی ها تقسیم می شود. که به آن ها شیار یا فارو می گویند. از مزایای این روش، مکانیزه بودن عملیات داشت و برداشت، تلفات کمتر آب، توانایی تغییر دادن شیب زمین با تغییر دادن جهت فاروها، سله نبستن زمین بخصوص موقع سبز شدن بذر و... می باشد. این روش مناسب کاشت گیاهان دارویی مانند: آویشن، نعنافلفلی، سنبل الطیب، مریم گلی، رزماری، رازیانه، اسطوخدوس و... می باشد. برای ایجاد شیارها بر روی زمین در سطوح کوچک از شیار ساز دستی و درسطوح بزرگ از ماشین شیار ساز چند ردیفه یا فاروئر استفاده می گردد. فاروئر در حقیقت نهرکن کوچکی است که برای ایجاد شیارهای لازم مورد استفاده قرار می گیرد.

بیشتر بخوانید: انواع کود کشاورزی

ایجاد جوی و پشته

شیارهای نسبتاعمیقــی کــه در خــاک ایجــاد می شــوند و محــل عبــور آب هســتند را جــوی گوینــد.خـاک بـالا آمـده در طرفیـن دو جـوی را پشـته و فاصلـه بیـن وسـط دو جـوی ایجـاد شـده را عرض پشـته می نامنـد. در کشـت جوی و پشـته، خـاك ورزی پشــته ای بهتریــن انتخــاب محســوب می شــود. کاشــت اغلــب گیاهــان دارویــی و زراعــی کــه دارای بوتــه ای حجیــم و یــا گســترده هســتند در بســیاری از مواقــع بــه روش جــوی و پشــته انجــام می گیــرد. بــرای مثــال گیاهــان دارویــی ماننــد کــدو طبــی و گل همیشــه بهــار را بــا ایـن روش می تـوان کشـت نمـود. در ایـن روش ایجاد جوی و پشته فعالیت عملی شکل دهی به زمین با ایجاد جوی و پشته به روش دستی ممکـن اسـت در سـطح مزرعـه و همچنیـن پـس از صـاف و همـوار کـردن و یـا نـرم کـردن، و همچنیـن پـس از شـخم و بـدون نیـاز بـه نـرم و همـوار کـردن، اقـدام بـه احـداث جـوی و پشـته نماینـد. عـرض جـوی، عمـق جـوی و فواصـل بیـن دو جـوی مجـاور (پشـته ها) برحسـب نـوع خـاک، نـوع گیـاه، شـرایط آب و هوایــی منطقــه و وســایل کاشـت، داشـت و برداشـت و مسـائل آبیـاری، متفـاوت اسـت.

کرت بندی

در ایــن روش ســطح مزرعــه بــه قطعــات معمولا به شکل مربــع ویــا اغلــب مســتطیل بــه نــام کــرت تقســیم و به طــور جداگانــه تســطیح می شــود. و اطـراف آن توسـط پشـته کوچکى از خــاک مزرعــه بــه نــام مــرز احاطـه میشـود. سـطح زمیـن در داخـل کـرت مسـطح اسـت یعنى فاقــد شــیب مى باشــد. به طــورى کــه وقتــى آب وارد آن میشــود، داخــل کــرت حالــت غرقابــى به خــود مى گیــرد تــا بــه تدریــج آب بــه داخــل خــاک نفــوذ کنــد. هــر چــه آب در داخــل کــرت یکنواخت تــر حرکــت نمایــد راندمــان الگــوى توزیــع آب بیشـتر خواهـد شـد. سیسـتم کرتـى تقریبـا بـراى کاشـت انـواع گیاهـان دارویی مناسـب اسـت.

زارعیـن بـه تجربـه دریافته انـد کـه اگـر مقـدار جریـان آب کـم باشـد سیسـتم آبیـارى کرتـى مناســب ترین روش آبیــارى زمیــن اســت. انــدازه و ابعــاد کرت هــا بــه نــوع زمیــن، شــیب زمیــن، نفــوذ پذیــری خاک،نــوع گیــاه، مقــدار وجریــان آب موجــود و... بســتگی دارد. به طــور کلــی هرچــه شــیب زمیــن کمتــر، بافــت خــاک ســنگین تر و مقــدار آب بیشــتر باشــد ابعـاد کـرت بزرگتـر اسـت. وقتــى خــاک شــنى باشــد آب به ســرعت در آن نفــوذ مى کنــد. ایــن بــدان معنــا اســت کــه توزیـع شـود، حتـى زمانـى کـه مقـدار جریـان بایسـتى کرت هـا کوچـک باشـند تـا آب سـریعا آب زیــاد اســت. وقتــى خــاک رســى باشــد آب به کنــدى در آن نفــوذ مى کنــد و توزیــع آب روى ســطح خــاک زمــان بیشــترى لازم دارد. پــس کرت هــا مى تواننــد بــزرگ باشــند، حتــى زمانـى کـه مقـدار جریـان کـم اسـت. به منظـور افزایـش عمـق نفـوذ آب لازم اسـت زمـان تمـاس طولانـى باشـد، اگـر انـدازه کـرت زیـاد باشـد زمـان بیشـترى بـراى توزیـع آب روى سـطح خـاک لازم اسـت و عمـق نفـوذ بیشـتر خواهـد شـد. در بسـیارى از مـزارع کوچـک اغلـب در یـک زمـان انـواع محصـولات کاشـته مى شـود و تمـام مراحـل شـخم، کاشـت و برداشـت محصـول بـا دسـت انجـام مى شـود. بـراى ایـن نـوع زراعـت اغلب از کرت هــاى کوچــک اســتفاده مى کننــد. کرت هــاى کوچــک بــه ســادگى بــا دســت و ابزارهــای دســتی همــوار مى شــوند. در مــزارع مکانیــزه بــزرگ، کانال هــا و پشــته هاى خاکــى اطــراف کرت هــا مانــع حرکــت ماشــین ها هســتند. در ایــن مــوارد لازم اســت کرت هــا آن قـدر بـزرگ باشـند کـه ماشـین بتوانــد بــه ســادگى دور بزنــد و طــول کرت هــا نیــز بایســتى بــه حــدى باشــد کــه دفعــات دور زدن ماشــین زیــاد نشــود. وقتــى زمیــن همــوار اســت یــا شــیب یکنواختــى دارد کرت هــا مى تواننــد مســتطیل شــکل باشـند. اگـر کرت هـا مسـتطیل شـکل باشـند کار ایجـاد کانـال، زهکـش و جـادۀ اطـراف مزرعـه بــراى تــردد ماشــین در مزرعــه آســان تر صــورت مى گیــرد. اگـر زمیـن ناهمـوار باشـد کـرت را مى تـوان مطابـق کنتـور زمین ســاخت. اینگونــه کرت هــا را کرت هــاى کنتــورى مى نامنــد و شــکل آن هــا بســیار نامنظــم اســت. در بعضــى از طرح هــا زمیــن ناهمــوار را صــاف مى کننــد و به شـکل یـک دشـت وسـیع و مسـطح در مى آورنـد تـا در آن کرت هـاى مسـتطیل شـکل بسـازند.

کرتهـاى مسـتطیل شـکل معمـولا طویـل و باریـک هسـتند و عـرض آن هـا در امتـداد کانـال قـرار دارد. بـا ایـن کار تعـداد کانال هـاى مزرعـه کاهـش مى یابـد و در نتیجـه هزینه هـاى دسـتمزد کارگـر و نگهـدارى نیـز کـم مى شـود، از طرفـى راهیابـى وسـایل نقلیـه بـه مزرعـه نیـز سـاده تر صـورت مى گیـرد. در بعضـى مـزارع امـکان آبیـارى کرتـى از دو طـرف کانـال نیـز وجـود دارد کـه بـا ایـن کار از تعـداد کانال هـا کاسـته مى شـود. در ابعـاد کوچـک و در زراعـت سـنتی، کرت هـا بـا ابزارهـای سـادهای بـه نـام کلـدر (نوعـی بیـل بـا پهنـه عریـض) ایجـاد می شـود ولـی در روش هـای مکانیـزه بـرای احـداث کــرت از ماشــین های مرزکــش اســتفاده می شــود.

بیشتر بخوانید: کودسبز