زراعت گل محمدی

مقدمه

گل محمدی یک نوع درختچه از تیره Rosacea که از شاخه های زیادی که گل دهنده هستند و تعداد زیادی تیغ ریز و پهن که قلابی شکل بوده و رنگ آنها سرخ است شکل گرفته اند . ساقه های این گیاه به شکل استوانه بدون هیچ شیاری و برگ های مرکب شانه ای که اغلب بین 3 تا 7 و گاها 9 برگچه دندانه دار دارند .

رگبرگ هایی که در پشت گیاه موجود هستند مشخص و به هم رفته بوده ، برگچه حالت چرمی و با شکل هندسی بیضی نوک تیز که طول آن به 3 تا 5 سانتی متر می رسد و روی برگها حالتی کاملا صاف و سبز براق دارد . دمبرگ های این گیاه نیز خزی و نمدی که با کرک های غده ای پوشیده شده و تا انتهای جام گل کشیده شده است .

گل محمدی که در رنگ صورتی خاص و زیبا مشاهده کرده اید اغلب دارای 32 گلبرگ که صورتی آنها یکدست است و مشابه بوده است که زمان باز شدن و ظهورشان اوایل صبح می باشد . تعداد کاسبرگ ها 5 عدد بوده که 3تای آن از زوائدی بزرگ در لبه ها برخوردارند . پرچم ها در این گیاه به رنگ زرد هستند و تعداد 100 عدد در ترکیب گل وجود دارند .

زمان رویش و باز شدن گل محمدی از اوایل اردیبهشت تا ابتدای تیر ماه است و در هر منطقه با توجه به آب و هوا و مواردی دیگر زمان ظهور گلها بین 20 تا 30 روز طول می کشد . حداکثر دوام و ماندگاری این گیاه یک روز بوده و در پایان روز رنگ صورتی به سفید متمایل می شود و با وزش نسیمی حتی شاهد پرپر شدن گلبرگ ها خواهیم بود . به همین دلیل بهتر است گل محمدی را قبل از طلوع آفتاب و همان اوایل صبح جمع آوری کنید ، با این کار درصد مواد موثره موجود در گیاه نیز حفظ می شود .

به دلیل مقاومت بالا در این گیاه ، اغلب در اکثر شرایط آب و هوایی رشد می کند اما مناطقی که باز بوده و آفتابگیری بیشتری با شبهای خنک داشته باشد برای پرورش گل محمدی بسیار مناسب می باشد . از مزایایی که این گیاه داراست مقاومت در برابر کم آبی است ؛ با توجه به منطقه کشت آن در زمان گل دهی بین 7 تا 15 روز یکبار نیاز به آب و در زمان رشد هر 20 تا 30 روز یکبار باید آن را آبیاری نمود .

خاک های شنی – رسی که حصلخیز بوده و دارای بافتی به نسبت خشکند که هوا به نحوی عالی از خود عبور می دهند و در خود مقداری مواد آلی پوسیده نیز دارند و PH آنها در حدود 5/6 باشد ، مناسب ترین و بهترین محیط برای رشد و پرورش گل محمدی است .

تنوع گل سرخ کاشان ، رز دمشقی است به این دلیل که برای اولین بار از شهر دمشق به ایران وارد شد . در کشورمان 5000 هکتار گل محمدی وجود دارد . تا کنون پژوهشگران بالغ بر 20 هزار نوع از گل رز را شناسایی کرده اند . گل محمدی به طور کلی به 7 دسته تقسیم می شوند که عبارت است از گل سرخ فرانسوی ، نسترن ، گل چای ، گل سرخ با گلهای متعدد ، گل سرخ مینیاتوری ، گل سرخ بنگال و گل سرخ ایرانی .

نوع ایرانی این گیاه در سراسر جهان خاص و منحصر به فرد بوده به طوری که با توجه به نظر کارشناسان زیست گیاهی ، از ابتدا در ایران پرورش یافته و از این کشور به سایر کشورهای دنیا منتقل شده است . بیان این نکته در این قسمت ضروری است که این گیاه برای رشد نیاز به آب کمی دارد .

گل محمدی معروف به طلای معطر است و تنها دلیل این است که متریال اولیه مورد استفاده در کارخانه های عطر سازی در دنیاست . هر یک کیلو از این گیاه معادل 20 میلیون دلار ارزش دارد به همین دلیل است که آن را به عنوان طلای مایع می شناسند . این ارزش در عین این است که این گیاه برای نخستن بار در ایران کشت و پرورش داده شده و پس از آن به شهرهای ترکیه و دمشق و حتی بلغارستان منتقل شده است و در حال حاضر می توان گفت کشور بلغارستان تنها صادرکننده اسانس گل محمدی در دنیا محسوب می شود .

در این قسمت می خواهیم این کشور را با ایران مقایسه کنیم ، ایران توانایی تولید 15 هزار هکتار گل محمدی را داشته در حالی که بلغارستان تنها با 2 هزار هکتار کشت این گل ، سالیانه رقمی نزدیک به 1500 کیلو گرم اسانس این گیاه را تولید و صادر می نماید . همین مسئله باعث شده تا با راه اندازی کانون هماهنگی دانش و صنعت گلاب و گل محمدی اقدامات لازم به منظور توسعه زیرساخت های کشور در زمینه تولید اسانس فراهم شود  که در حال حاضر پژوهشگران موفق به تولید نیمه صنعتی دستگاه تقطیر گلاب برای تولید اسانس این عرق گیاهی شدند و افراد دست اندرکار در صدد ساخت آزمایشگاه کنترل کیفی محصولات گل محمدی هستند .

معرفی گل محمدی

خانواده گل‌سرخیان حدود 200 گونه گیاهی را در دل خود جای داده است که از میان آن‌ها تعداد محدودی دارای مواد فرار و عطری هستند و در تهیه اسانس مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تهیه اسانس از بین این تعداد معدود نیز گل محمدی به عنوان محصول اصلی شناخته می‌شود که از اسانس آن در صنایع بهداشتی، دارویی و غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد (Rusanov et al., 2009) . امروزه استفاده از اسانس گل محمدی در صنعت داروسازی افزایش چشمگیری پیدا کرده و روز به روز نیز در حال افزایش است . کشت و کار گل محمدی و تولید اسانس آن در سه کشور ایران، ترکیه و بلغارستان به‌عنوان یک محصول استراتژیک مطرح بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس مطالعات توماس و همکاران (2000) هرساله در حدود 7 تا 10 درصد به میزان تولید این محصول افزوده می‌شود. گل محمدی به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی سازگار بوده و ازجمله گیاهان کم‌توقع طبقه‌بندی می‌شود.

آماده‌سازی خاک و کشت بوته‌ها

ابتدا در پاییز زمین به‌صورت عمیق شخم زده‌شده و در حدود ۸ تا ۱۰ تن در هر هکتار کود دامی پوسیده به خاک اضافه می‌گردد. بوته‌ها را می‌تواند دو فصل کشت نمود. اولین و مهم‌ترین زمان کشت در زمستان و پس از برطرف شدن سرمای زمستانه در اسفندماه است. در پاییز نیز می‌توان اقدام به کشت نموده و به این صورت گیاهان کشت‌شده یک‌فصل رشد به جلو میافتند. روش کشت گل محمدی به دو صورت جوی و پشته و کرتی است که وابسته به تجهیزات مورداستفاده از هرکدام از این روش‌ها می‌توان استفاده نمود. مناسب‌ترین فاصله کشتی که در اکثر منابع دیده می‌شود فاصله چهاردر سه (فاصله بین بوته‌ها سه متر و بین ردیف‌ها چهار متر) گزارش‌شده است. انتخاب فاصله مناسب وابستگی مستقیم با نوع و شدت هرس دارد به‌گونه‌ای که در کشور هندوستان از فاصله ۵/۱ در ۵/۱ استفاده‌شده اما هرساله بوته‌ها را هرس می‌کنند

کشت متراکم باعث بروز مشکلاتی ازجمله دشواری عبور و مرور، کاهش نورگیری بوته‌ها و سایه‌اندازی آن‌ها بر روی یکدیگر می‌شود. اندازه چاله‌های کشت وابستگی مستقیم به جنس خاک داشته به صورتی که در خاک‌های عمیق و حاصلخیز لومی از گودال‌های /۵ در /۵ می‌توان استفاده نمود درحالی‌که در مناطقی که خاک از کیفیت پایین‌تری برخوردار است عمق و اندازه گودال ۶۰ در ۶۰ و بیشتر، در نظر گرفته می‌شود تا در سال‌های اولیه که درختچه تولید ریشه می‌کند اجازه افزایش حجم ریشه‌ها را به گیاه داده و گیاه به‌خوبی مستقر گردد.

در هنگام کشت نیز مقدار ۳ تا ۴ کیلو کود دامی پوسیده با ۲۰ تا ۲۵ گرم کود کامل مخلوط شده و گیاه در این گودال کشت می‌گردد. البته در مناطقی که درجه قلیاییت خاک بالا است میتوان از گروه خاصی از باکتری‌های تجزیه‌کننده گوگرد و یا باکتری‌های آزادکننده فسفر که در بازار موجود هستند نیز جهت متعادل کردن PH و جذب فسفر کمک گرفت. قبل از کشت گیاهچه ها جهت کاهش خسارت موجودات خاکزی مضر بایدآن‌ها را با سموم قارچ‌کش مانند کاپتان تیمار کرده و سپس اقدام به کشت آن‌ها نمود و درنهایت خاک سطحی گودال بر روی ریشه‌ها ریخته شده و آبیاری انجام می‌شود.


 بیشتر بخوانید: بررسی اصول زراعت گل محمدی دراستان های خراسان رضوی،شمالی وجنوبی

هرس گل محمدی

گل محمدی از گونه‌های بوته‌ای گل‌سرخیان بوده که در این‌گونه‌‎ها ،گل‌ها بر روی شاخه‌های تشکیل‌شده در فصل جاری به وجود می‌آیند. متأسفانه در بین کشاورزان و زارعین گل محمدی یک باور غلط رواج یافته که گل محمدی احتیاج چندانی به هرس نداشته و تنها باید اقدام به حذف شاخه‌های آلوده و یا بیمار این گیاه نمود. درصورتی‌که هرس مناسب در این گیاه تضمین‌کننده محصول خوب و باکیفیت بالا است. در گیاهانی که هرس مناسب و سالانه در مورد آن‌ها انجام می‌گیرند نفوذ نور بیشتر بوده و به این دلیل سطح فتوسنتزی این گیاهان بالا رفته و درنهایت محصولی باکیفیت بالاتر تولید می‌شود.

به‌علاوه در این‌گونه مزارع امکان عبور و مرور آسان نیز وجود داشته درصورتی‌که در مزارعی که هرس در آن‌ها انجام نمی‌شود علاوه بر کاهش کیفیت محصول به علت وجود پاجوش‌های فراوان و در هم رفتن شاخه‌ها برداشت محصول مشکل‌تر شده و تردد در این مزارع بسیار مشکل می‌شود. در مورد گل سرخ این‌گونه گفته می‌شود که هر عاملی که بتواند تولید شاخه‌های جدید را افزایش دهد می‌تواند باعث افزایش تولید محصول شود. در این گیاه چنانچه سرشاخه‌ها قطع شوند به علت کاهش غالبیت انتهایی جوانه انتهای ساقه جوانه‌های جانبی شروع به رشد کرده و درنتیجه تعداد بیشتری جوانه تولید می‌شود.

زمان انجام هرس در اقلیم‌های مختلف متفاوت بوده اما عموماً بعد از رفع خطر سرمای زمستان و قبل از بیدار شدن جوانه‌ها انجام می‌گردد. بر ساس تحقیقات انجام‌گرفته توصیه می‌شود که هرساله ۱۵ سانتیمتر از سرشاخه‌ها حذف شوند. به این صورت در تمام شاخه‌هایی که روی آن‌ها عمل هرس انجام‌شده است تعداد زیادی جوانه تحریک‌شده و این جوانه‌ها شاخه‌های جدید را تولید می‌کنند. نتایج آزمایش‌های انجام‌شده حاکی از آن است که استفاده از این هرس باعث افزایش عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی شده است. در گلستان‌های کشور ایران هیچ‌گونه هرسی انجام نمی‌شود و تنها هر ۵ تا ۶ سال یک‌بار اقدام به کف بری بوته‌ها می‌کنند. با انجام این کار عملاً گیاه تا دو تا سه سال آینده از چرخه تولید خارج می‌شود. با توجه به مطالب ذکرشده و نتایج منفی اقتصادی عدم استفاده صحیح از فنون هرس گل محمدی آشنا کردن کشاورزان با این روش هرس و آموزش آن‌ها ضرورت پیدا می‌کند.

برای تربیت نهال گل محمدی نیز می‌تواند گیاه تازه کشت‌شده را در سال اول سر برداری نمود. در سال دوم دو هرس انجام می‌شودیک‌بار در اواسط تابستان و دیگری پیش از فرارسیدن سرمای زمستانه که اولین سر برداری از ارتفاع ۵۰ و دومین سر برداری از ارتفاع ۷۵ سانتیمتری انجام می‌گیرد؛ و در سال‌های بعد هرساله گیاهان از ارتفاع یک متری سر برداری می‌شوند. در آزمایشی که در مورد بررسی تأثیر ارتفاع سر برداری و ارتباط آن باکیفیت اسانس تولیدی گل رز انجام شد مشخص شد که از بین سه ارتفاع سر برداری ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ سانتی متر بهترین نتایج را گیاهان سر برداری شده در ارتفاع ۹۰ سانتی متری نشان دادند. در این گیاهان تمام شاخص‌های کیفی اندازه‌گیری شده نسبت به دو ارتفاع دیگر بالاتر بوده و به‌عنوان بهترین ارتفاع سر برداری گزارش شد .

شرایط خاک و تأثیر آن بر رشد گیاه

رشد گیاهان تابعی از شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک بوده و انتخاب خاک مناسب تضمین‌کننده عملکرد بهینه است. مناسب‌ترین خاک برای کشت و کار گل محمدی خاک لومی عمیق و دارای PH بین ۶ تا ۵/۷ است. خاک های اسیدی باعث کاهش رشد و درنتیجه کاهش عملکرد گل محمدی می‌گردد. از طرفی در سال ۲۰۰۳ بریچت گزارش کرد که گل‌سرخیان به‌صورت کلی به شرایط آهکی خاک نیز حساس هستند و در این‌گونه خاک‌ها نیز نباید کشت شوند. از کشت گل محمدی در خاک آهکی به‌خصوص هنگامی‌که شرایط آب نیز قلیایی باشد باید خودداری نمود .

گل محمدی شرایط غرقاب را نمی‌پسندد و نباید در خاک‌های رسی کشت شود اما در مناطقی که میزان بارندگی بسیار پایین است خاک شنی نیز نامناسب بوده و باید از ترکیب مناسب خاک که توانایی حفظ آب را دارد استفاده نمود. درخاک‌های سنگین بیماری‌های ریشه توسعه یافته و مشکل کمبود مواد غذایی پیش خواهد آمد (Karlik et al., 2003) . از موارد بسیار مهم در بحث کیفیت خاک می‌توان به شوری اشاره کرد. هرچند در مورد میزان مقاومت گل محمدی به شوری خاک مطالعات زیادی انجام نگرفته است اما به نظر می‌رسد این گیاه میزان شوری تا پنج دسی زیمنس بر متر را تحمل کند [نیکبخت و کافی به نقل از (دوازده امامی، ۱۳۸۲)]. علاوه بر موارد گفته شده میزان عناصر سنگین موجود در خاک مانند سرب، کادمیوم و امثال آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مثلاً با افزودن کودهای فسفری مقداری کادمیوم نیز به‌طور ناخواسته و به‌صورت ناخالصی موجود در این کودها به خاک افزوده می‌گردد. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که فلزات سنگین در اسانس تولیدی دیده نشده اما این عناصر باعث کاهش رشد گیاه می‌شوند. از طرفی چنانچه هدف استفاده خوراکی از گلبرگ‌های گل محمدی باشد به ‌هیچ‌وجه نباید در این‌گونه خاک‌ها کشت شوند.

کود دهی

تکامل گل‌های گل محمدی و به دست آوردن محصول باکیفیت بالا درگرو تغذیه متعادل گیاه است.گیاه گل محمدی جهت تولید محصول مناسب نیازمند تغذیه کامل تمام عناصر غذایی است. در کشور بلغارستان در هر هکتار گلستان گل محمدی ۶۴ کیلوگرم نیتروژن، ۷/۸ کیلوگرم فسفر و ۳۶ کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سالانه مصرف می‌شود

که در این شرایط تغذیه‌ای میزان ذخیره‌شده این عناصر در گل‌های مورد آزمایش به ترتیب ۳، ۳۴/۰ و ۱ درصد بیان شد(۱۹۸۷٫Koseva et al). میزان عملکرد گل و اسانس تولیدی در گل محمدی با سطوح این سه عنصر در برگ‌ها و جوانه‌های تولیدی در طول مدت‌زمان تکامل جوانه‌ها ارتباط مستقیم دارد (Orlova,1984). مقدار این عناصر از مرحله تکامل جوانه تا مرحله گلدهی به ترتیب ۳۵، ۶۷ و ۲۵ درصد کاهش پیدا می‌کند (Weiss,1997). مقدار مناسب نیتروژن نیتراتی، نیتروژن آمونیومی، فسفر و پتاسیم خاک در مزارع تولید گل محمدی به ترتیب ۱۸۰-۳۵، ۲۰-صفر، ۵۰-۵ و ۳۰۰-۵۰ میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است (Karlik et al., 2003). برای تولید محصول مناسب و مخصوصاً در خاک‌های آهکی در هر هکتار ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن به‌صورت تقسیطی و در دو نوبت و بافاصله ۱۵ تا ۲۰ روز اضافه می‌شود (Srivastava,1975).درمزارع گل محمدی هند در هنگام کاشت ۱۰۰ تا ۱۲۵ کیلوگرم در هکتار کود کامل حاوی ۱۸، ۳۲ و ۱۶ درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم با خاک گودال مخلوط می‌کنند و تا سال سوم هرساله مقادیر ۱۶۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن، ۶۰ تا ۹۰ کیلوگرم فسفر و ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار پتاسیم به خاک افزوده می‌گردد؛

اما نکته قابل‌توجه این است که تمام این عناصر به‌صورت تقسیطی و در طی چند نوبت باید با خاک مخلوط گردند. در تحقیقی که در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد مقدار مناسب نیتروژن مصرفی در هکتار در حدود ۳۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار بیان شد. به گفته این محققان بسته به هدف تولید گل محمدی می‌تواند این مقادیر متفاوت باشد به‌گونه‌ای که چنانچه هدف تولید گل‌درشت‌تر است

می‌تواند از ۶۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن استفاده نمود اما درصورتی‌که هدف استحصال گلاب است می‌تواند از مقادیر کمتر تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. در این تحقیق میزان توصیه‌شده نیتروژن ۳۰ کیلوگرم در هکتار به‌صورت نیترات آمونیوم و ۳۰ تا ۶۰ کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سولفات پتاسیم بیان شد.(دانشخواه و همکاران، ۱۳۸۶). درهرصورت باید به تأثیر منفی افزایش پتاسیم خاک برجذب سایر عناصر نیز توجه ویژه نمود. به‌صورت کلی میزان مورد استفاده پتاسیم و فسفر در مزارع گل محمدی به ترتیب ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم و ۵۰ تا ۹۰ کیلوگرم بیان‌شده است.

در کنار عناصر پرمصرفی مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر باید عناصر کم‌مصرف را نیز مورد توجه قرارداد زیرا این عناصر نیز در فرایندهای مختلف گیاهان نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کنند. مقدار مناسب این عناصر در خاک مزارع گل محمدی به ترتیب: بور ۰۵/۰ تا ۵/۰، آهن ۳/۰ تا ۳، منگنز ۲/۰ تا ۳، روی ۳۰/۰ تا ۳، مس ۰۰۱/۰ تا ۵/۰ و مولیبدن۰۱/۰ تا ۱/۰ میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است (Karlik et al., 2003). استفاده مناسب از عناصر کم‌ مصرف در موارد متعددی باعث بالا رفتن مقاومت گل محمدی به شرایط نامساعد محیطی شده است. هرچند که اطلاعات ذکرشده در بالا می‌تواند تا حد زیادی مثمر ثمر باشد اما باید قبل از هرگونه پیشنهادی مبنی بر توصیه برنامه‌های کود دهی مزارع گل محمدی آزمایش‌های تجزیه عناصر خاک و اندام‌های گیاهی انجام‌شده و بر اساس آن توصیه‌های کود دهی مزارع انجام پذیرد.

بیشتر بخوانید: اصول کشت و ویژگی های رشدی گل محمدی

کود دامی

شاید کمتر موردی در اصلاح شرایط فیزیکی و میکروبی خاک به‌اندازه استفاده از کودهای دامی حیاتی باشد این کودها باعث افزایش ظرفیت نگه‌داری آب، متعادل کردن PH خاک، جلوگیری از فشرده شدن بیش‌ازحد آن و افزایش قابلیت نگهداری عناصر غذایی و در اختیار قرار دادن این عناصر در دسترس ریشه گیاهان می‌شوند.به‌طورمعمول در کشت‌های سنتی گل محمدی در ایران در ماه اسفند در حدود ۱۰ تن کود دامی را با خاک مزرعه گل محمدی مخلوط می‌کنند. در کشور هندوستان توصیه‌شده است که در سال اول در حدود ۱۸ تا ۲۰ تن کود دامی با خاک مزرعه مخلوط شود. در پژوهشی که در کاشان انجام شد بین مزارعی که از کود دامی استفاده‌شده بود و مزارعی که از این کود استفاده‌نشده بود اختلاف چشمگیری مشاهده شد و در مزارعی که هرساله از ۲۰ تن کود دامی استفاده شده بود میزان تولید گل به‌مراتب بالاتر بود (موسوی و فیضی، ۱۳۸۰). در اینجا باید به این نکته توجه نمود که کود دامی استفاده‌شده باید کاملاً پوسیده و عاری از هرگونه تخم حشرات و بذر علف‌های هرز باشد در غیر این صورت مشکل مبارزه با علف‌های هرز پیش خواهد آمد.

آبیاری

گل محمدی را به‌عنوان یکی از گیاهان مقاوم به شرایط کم‌آبی می‌شناسند. در کشت‌های سنتی فاصله بین دو آبیاری ۷ تا ۲۰ روز متغیر است. کارشناسان توصیه می‌کنند که در دو سال اول استقرار گیاهان هر ۱۲ تا ۱۵ روز یک‌بار آبیاری انجام گیرد و پس‌ازآن در سال سوم می‌تواند تعداد آبیاری را کاهش داد. اولین آبیاری ازاسفند شروع‌شده و تا اواسط فصل پاییز ادامه پیدا می‌کند. حساس‌ترین مرحله گل محمدی در برابر کم‌آبی در طول زمان گلدهی آن‌ها است که در طول این مدت باید دوره آبیاری کاهش یابد و حداقل استرس آبی در این مرحله به وجود آید. استرس آبی در این مرحله باعث کاهش اندازه گل‌های تولیدی و افت شدید کیفیت محصول خواهد شد. در تحقیقی که در کاشان انجام گرفت مناسب‌ترین تعداد آبیاری ۵ بار به دست آمد. البته در این تحقیق کمترین تعداد آبیاری موردنیاز برای دستیابی به کیفیت قابل‌قبول مدنظربود (موسوی و فیضی، ۱۳۸۰).

به‌هرحال باید تا حد امکان تلاش نمود که از یک‌سوحداقل تنش آبی ممکن به گیاهان واردشده و از طرفی نیز از هدر رفت آب تا حد امکان کاسته شود. در تحقیقی که به‌منظور مقایسه کارایی آبیاری قطره‌ای و آبیاری غرقابی در کاشان انجام شد گیاهانی که با سیستم آبیاری قطره‌ای آبیاری شده بودند علاوه بر مصرف آب کمتر دارای راندمان تولید بالاتری بودند. در این آزمایش میزان گل تازه برداشت‌شده در سیستم آبیاری قطره ای در حدود ۱۲۹۰ کیلو در هکتار و عملکرد گیاهان آبیاری شده با سیستم غرقابی حدود ۷۸۰ کیلوگرم ثبت‌شده و بعلاوه میزان اسانس به دست آمده در روش آبیاری غرقابی ۲۹ گرم در هر ۱۰۰ میلی‌گرم گلاب و در گیاهان تحت آبیاری قطره‌ای ۶/۶۴ میلی‌گرم به ازای هر ۱۰۰ گرم گلاب به دست آمد (فیضی و همکاران، ۱۳۸۰).

در انتخاب محل کشت گل محمدی باید دقت نمود که محلی انتخاب شود که حداقل میزان بارندگی آن ۳۵۰ میلی‌متر در سال باشد. البته چنانچه مزرعه گل محمدی به‌صورت آبی باشد می‌تواند در مناطق دیگر که میزان بارنگی کمتری دارند نیز اقدام به کشت گل محمدی نمود. در موردانتخاب مناطق مناسب برای مزارعی که به‌صورت دیم بوده و آبیاری در آن‌ها انجام نمی‌گیرد باید دقت بیشتری نمود. در این‌گونه موارد نباید میزان بارندگی کمتر از ۳۵۰ میلی‌متر در سال باشد.

آفات گل محمدی:

گل محمدی دارای آفات مشترک با دیگر رُزها است. از مهم‌ترین آفات گل محمدی، «آفت جوانه خوار سبز، سوسک سرشاخه خوار، شته‌ها و تریپس‌ها» می‌باشند. خسارت این آفت‌ها شدید است و درصورت شیوع، نیاز به مهار و سمپاشی دارند.

انجام مراقبت‌های زراعی از قبیل؛ «دفع علف‌های هرز، هرس، حذف پاجوش‌ها، کوددهی و آبیاری منظم» نه تنها روی عملکرد گل محمدی تأثیر مثبت دارد، بلکه در راستای مدیریت مهار آفات گل محمدی، نقش مهمی را ایفا می‌کند.

علف‌های هرز گلستان‌ها:

«انگل سِس» یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین علف‌های هرز گلستان‌ها است .

آشنا نبودن کشاورزان با نحوه مهار آن و وجود نداشتن سموم شیمیایی کارآمد، عملیات مهار این انگل را مشکل می‌کند. توانائی گیاه سِس به تولید بذر فراوان و تکثیر غیر جنسی، داشتن میزبان‌های متعدد، رشد بسیار سریع و حفظ قدرت رویش قطعات تا ۶ روز، قدرت تهاجمی خوبی به این انگل داده است.

چند راه عملی برای مبارزه با سس پیشنهاد می‌شود:

–    استفاده از کودهای دامی کاملاً پوسیده؛

–     سوزاندن بوته‌های آلوده؛

–    سوزاندن قطعات سِس جدا شده؛

–     حذف علف‌های هرزی که می‌توانند میزبان سِس باشند؛

–     و در نهایت، استفاده از مالچ کاه به ارتفاع ۲۰-۱۵ سانتی‌متر برای ممانعت از استقرار سِس روی ساقه‌های گل محمدی.

برداشت گل:

برداشت گل از مهم‌ترین،حساس‌ترین و پر هزینه‌ترین عوامل تولید گل محمدی است. زمان برداشت گل محمدی در کاشان، حدوداً از اوایل خرداد ماه تا اواسط تیرماه است. این کار در هر منطقه ۳۰-۲۰ روز طول می کشد.

گل محمدی پس از باز شدن، دوام کمی روی شاخه دارد. در صورت تأخیر، طی ۲۴ ساعت رنگ آن سفید شده و می‌ریزد. بنابراین لازم است قبل از طلوع آفتاب و ترجیحاً در هوای خنک بامدادی، اقدام به برداشت روزانه گل‌های باز شده نمود.

با گرم شدن هوا، گل‌های برداشت شده به‌سرعت پژمرده می‌شوند. به دلیل این که معمولاً گل‌ها روی هم انبار و فشرده می‌شوند، فعالیت‌های تخمیری شدت می‌یابد.

به علاوه، فعالیت کارگران گلچین، به علت افزایش دما کند می‌شود. به این خاطر، بهتر است کارگران در اواسط روز به استراحت بپردازند و کار گلچینی، به ساعت‌های خنک روز محدود شود.

گل‌ها از محل دمگل در اثر کشیدن جدا می‌شوند.

این گل‌ها در بقچه‌ها و سبدها قرار داده شده و در کنار گلستان‌ها پس از توزین، در گونی ریخته می شوند.

متوسط وزن هر گل ۲/۲ گرم است.

فاصله زمانی بین چیدن گل‌ها تا تحویل به واحدهای سنتی یا صنعتی فرآوری، بسیار مهم است.

در یک گلستان از سال سوم به بعد تولید گل ،اقتصادی و به طور معمول روند تولید گل تا زمان ۹ تا ۱۲ سالگی گیاه، «افزایشی» و پس از آن «کاهشی» است.

با شروع روند کاهشی تولید، درختچه‌ها کف‌بر می‌شوند. به این عمل در اصطلاح «جوان سازی گلستان» می‌گویند.

یک نفر کارگر در هر روز می‌تواند ۵۰ تا ۷۰ کیلوگرم گل تازه برداشت کرده و براساس آن مزد دریافت کند.

در هر منطقه، گل‌دهی طی ۲۰ تا ۳۰ روز کامل می‌شود. حداکثر گل‌دهی در فاصله زمانی ۱۰ تا ۲۰ روز از شروع آن است که اصطلاحاً به این زمان «شور گل‌دهی» می‌گویند.