مراحل کاشت ریحان - نکات مهم برای پرورش اصولی ریحان

کاشت ریحان بعد از رفع خطر سرما و یخبندان می باشد.تکثیر به روش های بذر،انتقال نشاء و قلمه می باشد.
کاشت دانه ریحان باید از منبع معتبر فراهم شود .درصد جوانه زدن دانه بالای 80% باشد.
در کاشت وسیع ریحان در زمین کشاورزی برای وقتی بذر پاشی مستقیم است یک بذرپاش کودی یا بذرپاش تجاری مناسب است ،بذرپاشی زیاد باعث افزایش 90-80 درصد جوانه زدن می شود.از نظر تجاری،بذرپاش برای پاشیدن بذر مناسب است.

چگونه بذر ریحان را بکاریم؟

بستر بذر ریحان باید مناسب باشد.باید زمین را به خوبی مسطح نموده،کلوخه ها را خرد کرده و محیطی یکنواخت ایجاد کنیم. در زمان کاشت بهتر است رطوبت در حد ظرفیت مزرعه باشد.
جوانه زنی طی 14-8 روز انجام می شود.برای سرعت در جوانه زنی بهتر است که دما را بالا برده  در 85-70 درجه فارنهایت ، ظرف7-5 روز جوانه می زنند.
برای جلوگیری از ترک خوردن خاک می توان آن را با یک لایه خاک پوشاند و آن را با ورمی کولایت یا تورب مخلوط کرد و سطح خاک را مرطوب نگه داشت.
رشد اولیّه، توام است و پس از اینکه چند برگ ظاهر شد،رشد افزایش می یابد.

بعضی از پرورش دهندگان که ریحان را به صورت محصول سالانه برای ورود به بازار می کارند ، از بذرپاشی مستقیم استفاده نمی کنند بلکه از نشاء استفاده می کنند. در استان های ساحلی یا آبرفتی  در گلخانه در اواخر مارس(اسفتد) تا اوایل آوریل (فروردین) برای کشت نشایی استفاده می شود و و در اواسط آوریل (فروردین) تا اواسط می (اردیبهشت) در نواحی کوهستانی رشد می کنند.
نشاها تولید آسانی دارند و رشدآن ها6-4 هفته است.انتقال در مرحله 4-2 برگی حقیقی می باشد.مقاوم سازی در ماه می انجام می گیرد که 24-12 ساعت قبل ازانتقال ،در خزانه آبیاری می شود.

شاخه دهی جانبی و رشد وقتی زیاد می شود که قد گیاه12 سانتی متر شود.
تراکم مطلوب وقتی استفاده می شود که، تجهیزات لازم برای کاشت و برداشت در اختیارمان باشد.
در مورد کشت هایدروپونیک در سیستم NFT با کانال های8-7 سانتی متری نتیجه موفقی در پی خواهد داشت.همچنین کاشت در پشم سنگ،اسکوریاو ترکیب ماسه و پیت موفقیت آمیز بوده است.

کاشت ریحان بنفش

در این روش بذور ریحان با کاشت در محیط پرلیت یا مکعب های پشم سنگ مخصوص تکثیر تحت تاثیر دمای 21 درجه سانتی گراد ظرف 7-4 روز جوانه می زنند که نشا های تولیدی را می توان به فاصله 20 سانتیمتر از یکدیگر در اوایل بهار،در بستر های اصلی کشت کرد.
مشکل NFT این است که سیستم ریشه ای حجیم در ریحان می تواند پس از مدتی کانال های NFT را مسدود کند.

در این مورد برای پرورش ریحان احتیاج به وجود داربست های نگه دارنده داریم.
عمق کشت به صورت سطحی است و حدود یک چهارم اینچ می باشد.
ردیفها به فاصله 90-60 سانتی متر از هم قرار دارند و فضای هر گیاه 15 سانتی متر است.
فاصله میان بستر متناسب با تجهیزات پرورش دهنده و معمولا” 36-24 سانتی متر می باشد.

بسته به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بین 60-40 سانتی متر رشد می نماید.
در کشت باز ( باغچه یا زمین کشاورزی ) دوره رویشی ریحان بین 180-170 روز می باشد و مرسوم است که چندین چین در این مدت انجام می گیرد .
در گلخانه دوره رویشی حدود 45 روز طول می کشد ودر این زمان گیاه با ریشه از زمین در آورده و عرضه می گردد.
ریحان پروانه ها و حشرات باغ را تحریک می کند و این رشد در گیاهان همراه و گوجه های مخصوص و فلفل ها تحریک ایجاد می کند و دافع پروانه سفید است.
7 روز بعد از کشت بذور،دور گیاهک را با محلول 2 در 1000 کاپتان یا بنومیل به اضافه 2 در 1000 دیازینون سمپاشی شود و این عمل را 2 بار به فاصله7 روز تکرار کنید.
سم را طوری بپاشید که طوقه گیاه و خاک اطراف بوته به محلول سمی آغشته شود.

نوع خاک در کاشت ریحان

خاک شن سبک یا لوم سیلتی،زهکش مناسب(در بهار زود گرم می شوند) و تهویه باید به خوبی انجام گیرد. pH متوسط 5/7 -6 ولی pH مطلوب، 4/6میباشد.
غالب خاکهای مناطق مرکزی ایران قلیایی می باشند.برای تعدیل و کاهش  به سمت خنثی و اسیدی، بایستی قبل از کشت به خاک گوگرد اضافه شود.
برای کم کردن pH خاکهای قلیایی از کود سولفات آمونیوم و برای بالا بردن pH خاک اسیدی از نیترات کلسیم استفاده می شود.
Ec متوسط و حدود 5/2-4 دسی زیمنس بر متر را می پسندد.

بهتر است خاک ضد عفونی شود.که ،ضد عفونی به وسیله مواد شیمیایی بایستی بستر شخم خورده و مسطح شود و دارای رطوبت در حد گاورو باشد.(حداقل عمق 25 سانتی متری خاک دارای این رطوبت باشد).

دما لازم برای کاشت ریحان

وقتی که خطر یخبندان گذشته باشد زمان خوبی جهت کاشت است .بهتر است برای جوانه زنی دما 29- 20 درجه  باشد.ولی کلا” در رنج دمایی 30-10 درجه سانتی گراد می توانند رشد کنند ولی دمای مطلوب 24-20 درجه سانتیگراد می باشد.
در اثرافزایش دما به بالاتر از 40 درجه سانتی گراد علاوه بر توقف رشد بوته،کنار برگ ها با سوختگی مواجه می شود.
دامنه حرارتی مناسب برای رشد گیاهان حدی است که در آن فتوسنتز به میزان بالاو تنفس متعادل باشد.دقت شود که دمای بالا همراه رطوبت بالا، باعث ایجاد مشکلات خسارتی می شود.

آب و روطوبت کافی در کاشت ریحان

به رطوبت مستمر احتیاج دارد.از بدو سبز شدن بذر تابرداشت به 550-500 میلی متر آب احتیاج دارد.
ریحان در هر مرحله از رشد نسبت به استرس آب مقاوم نیست.آبیاری منظم در این محصول لازم می باشد.می توان ازآبیاری قطره ای یاغرقابی استفاده کرد.
Ec آب بر اساس میکروموس کمتر از 750 بسیار خوب و بین 1500-750 قابل استفاده می باشد.
برای تولید هر گرم ریحان خشک در سبزی های برگی 2500 گرم آب مصرف می شود.دمای مطلوب هنگام آبیاری بهتر است20-15 درجه سانتی گراد باشد چونکه در دماهای پائین آب باعث وارد آمدن شوک به گیاه و همچنین بروز برخی بیماری ها می شود.

آبیاری نباید در ساعات گرم روز انجام شود. هنگام صبح زود یا غروب مناسب می باشد.

رطوبت زیاد از حد باعث رشد بیماری ها،کاهش تبخیر برگ و کاهش جذب مواد غذایی محلول توسط ریشه می شود. تهویه برای محیط بسته باید صورت بگیرد.در زمستان با بالا بردن دما تا 28 درجه سانتی گراد و باز نگه داشتن برخی منافذ، رطوبت اضافی را کاهش دهید.همچنین در رطوبتهای پائین میزان تولید کاهش می یابد و طغیان آفات و کنه را خواهیم داشت.بهترین رطوبت 70-55% می با شد.

برخی محاسن آبیاری قطره ای:

1-فقط بخشی از خاک که مورد نیاز است مرطوب و آبیاری می گردد.
2-با کنترل رطوبت،آفات و امراض کمتر می شوند.
3-در زمینهای کمی شور به عنوان آبشویی عمل می کند.
4-کاهش میزان مصرف آب.
5-کود و سموم محلول را می توان از طریق آبیاری انجام داد.

برخی معایب:

1-هزینه بر.
2-گرفتگی لوله ها (حل:اسیدسولفوریک رقیق).

نور کافی در کاشت ریحان

آفتاب پسند،زیر نور آفتاب کامل و در طول روز رشد بیشتری دارد.با آنکه برخی مواقع به علت تابش آفتاب شدید در تابستان نیازمند سایه است،اما کلا” به مقدار نور کافی احتیاج دارد.جزء گیاهان طول روز بلند است.درطول روز بلند به دلیل افزایش ساعات تابش نور و در نتیجه غذا سازی بیشتر در گیاه، باعث افزایش تولید می گردد. شدّت نور باعث قطور شدن ساقه ها وکوتاه شدن میان گره ها و توسعه ریشه شده و کاهش نور از حد مورد نیاز به طویل شدن و نازک شدن ساقه،عدم توسعه ریشه و کاهش مقاومت گیاه می شود.
در مورد فتوسنتز ،برای از بین بردن مشکل کمی نور طبیعی در زمستان و کم شدن رشد گیاهان، از نور مصنوعی اضافی ،از لامپ های جیوه ای و یا مهتابی استفاده می کنند که مجموعه دو لامپ مهتابی و معمولی را استفاده می کنند.طیفی مشابه طیف خورشید ایجاد می کند.

 مالچ
برای تولید ریحان تازه، استفاده از مالچ بسیار توصیه شده است.
ریحان نیاز به رطوبت کافی خاک در فصل رشد دارد تا کیفیت محصول حفظ شود.ممکن است زمین با مواد آلی میان ردیف ها پوشانده شود و به کنترل علف هرز و رطوبت می پردازد.زمین دارای مالچ باعث کاهش مقدار پاشیدن خاک روی برگ ها می شود و این می تواند باعث تسهیل شستن برگ ها در زمان برداشت و کاهش وقوع بیماری شود.افزایش محصول توسط استفاده از مالچ سیاه ،پلی اتیلن و مواد آلی حاصل می شود.استفاده از کاه مناسب است.

کوددهی ریحان

کوددهی متوسط است.کود زیاد باعث تغییر مزه می شود.کوددهی بستگی به محصول قبلی و کوددهی جدید به خاک دارد.استفاده ازآزمایشگاه خاک برای تعیین مقدار ماده موجود در خاک لازم است.
کوددهی بیش از حد کیفیت ریحان را در زمان برداشت می کاهد و باعث افزایش مقدار نمک محلول در خاک و رسیدن آن به سطوح نا مطلوب می شود.

گیاهانی که با نیتروژن زیاد کود دهی شده اند اغلب در اتاق های سرد پس از برداشت به رنگ سیاه در می آیند.بهترین نوع کود شیمیایی کود های قابل حل در آب است که به نسبت مساوی دارای ازت،فسفر،پتاس و سایر مواد معدنی کم مصرف می باشد.
نسبت های کوددهی قبل از کشت به میزان 54-54-54 کیلوگرم در هر 4000 مترمربع .K2O، P2O5وN داده می شود.(خاک هایی که این مواد را به مقدار کمی دارند.)کود می تواند پراکنده و یا زیر خاک برود.pH.ریحان وقتی 5/7-6 است رشد خوبی دارد.ممکن است نیتروژن بلافاصله پس از اوّلین بر داشت به 13-9 کیلوگرم برسد.

اگر بیش از یک بار برداشت شود،پس از اوّلین یا دوّمین برداشت بهتر است از 13.6-6.8 پوند نیتروژن در هر هکتار استفاده کرد.آزمایش در ایندیانا نشان داد که منابع آمونیوم برای نیتروژن می تواند باعث کاهش مقدار دمبرگ و ساقه می شود و حجم را برای روغن گیری می کاهد (در مقایسه با منبع نیتروژنی نیترات).
اگر حس کردید که کمبود عناصر غذایی در گیاه وجود دارد به محلول پاشی با کودهای مایع اقدام کنید.

بادشکن

بادهای شدید باعث رسیدن صدمه به برگ ها و از بین رفتن رطوبت در زمین می شود. استفاده از بادشکن در زمانی که باد شدید است لازم و مفید است.

مراحل برداشت ریحان

این سبزی را معمولا در اوایل تابستان برداشت می کنند و در اواخر تابستان و اواسط پاییز مجددا می توان ریحان را برداشت کرد. این سبزی باید با فاصله چند سانتی متری (5 تا 7 سانتی متر) از سطح زمین چیده شود. برگ های بالایی  را بچینید و برگ های پایینی را قطع نکنید، چون این کار باعث پرپشت شدن برگ ها می شود.