آماده سازی غذای آبزیان

هدف نهایی ساخت غذا ترکیب نمودن چندین ماده خوراکی با نسبت هایی است که از قبل با توجه به شاخص های تغذیه ای در دستوالعمل غذایی تعیین شده اند. این هدف از طریق ترکیب اجزای غذایی به صورت جامد (اقلام خوراکی با منشأ حیوانی، کنجاله ها، غلات، مواد معدنی و ویتامین ها) یا مایع (روغن ماهی، ویتامین های خاص و عوامل همبند یا چسباننده) حاصل می شود. آسیاب نمودن قطعات جامد، غیریکنواخت بودن محصول را کاهش و قابلیت هضم آن را افزایش می دهد. غذاها در اشکال مورد نیاز ساخته می شوند تا بدین طریق، حمل و نقل، جابه جایی و مصرف آنها آسان تر صورت گرفته و آلودگی استخرها نیز كاهش یابد.





 

فرایندهای متداول در تولید غذای آبزیان

1-  آسیاب کردن:

آسیاب کردن شامل تبدیل مواد خام به ذرات ریز است که منجر به همگنی بیشتر ذرات غذا، ایجاد ترکیب پایدارتر و یكنواختی شکل غذا می شود. با الک شدن پودر حاصل شده، اندازه ذرات غذایی تعیین می شود. همچنین ممکن است برخی خصوصیات فیزیکی  شیمیایی ماده غذایی بر اثر افزایش دمای ناشی از فرآیند آسیاب شدن تغییر کند. آسیاب چکشی به علت توان بالا و چند منظوره بودن آن از معمول ترین تجهیزات مورد استفاده در آماده سازی خوراك می باشد. هنگامی که منافذ الک کوچک بوده و سرعت جانبی چکش ها بالاست، اندازه ذرات کوچک می شود. در آسیاب های غلتکی نیز وضعیت مانند آسیاب های چکشی است ولی آسیاب های توربینی برای حفظ یکنواختی و تهیه مواد در اندازه های مورد نظر مناسب می باشند. تنها مشکل موجود در این نوع آسیاب ها، پایین بودن بازده کاری آنها است که برای رفع این نقص استفاده از بوجاری و سرند پیشنهاد می شود.
معمولاً برای تولید جیره غذایی در غذای ماهی ها، متوسط اندازه ذرات 400 _ 350 میکرومتر توصیه می شود که در مورد ماهیان جوان باید این اندازه کوچک تر باشد (180 تا 250 میکرومتر). زمانی که غذا برای لارو تهیه می شود، اندازه ذرات باید كمتر از این باشد (میکرومتر 50 ≥ )و آسیاب کردن در دو مرحله انجام شود.
انواع مختلف آسیاب ها مانند آسیاب های صفحه ای یا غلتکی می توانند استفاده شوند اما کاهش اندازه ذرات جیره غذایی با استفاده از آسیاب های چکشی متداول تر است.
 

2-  تعیین نسبت های مواد در ترکیب جیره غذایی:

تعیین نسبت مواد مختلف در یک جیره غذایی مناسب و مطلوب از طریق اندازه گیری صورت می گیرد. اندازه گیری را می توان به صورت حجمی یا وزنی که معمول تر است، انجام داد. دقت در توزین مواد گران قیمت به مقادیر کم در دستورالعمل غذایی، بسیار مهم است. هر گونه افزایش یا کمبود مواد اولیه در دستورالعمل می تواند هزینه اضافی را برای سازنده غذا به همراهداشته باشد. از نظر کاربردی، سازندگان غذا از ترازوهای با دامنه ای مطابق با مقادیر مصرفی در جیره غذایی،استفاده می کنند. استفاده از دو ترازو، یکی برای مواد خام پرمصرف و دیگری با دامنه های محدودتر (یك پنجمتا یك دهم دقت ترازوی اولی) برای مواد کم مصرف ضروری است.
 

3- همگن سازی:

همگن سازی یک فرایند ضروری در تولید غذاهای ترکیبی است و شامل ترکیب نمودن یکنواخت مواد خام خردشده در نسبت های تعیین شده برای هر یک از آنها می باشد. اصطلاح همگنی بیانگر ویژگی فیزیکی مواد غذایی آرد شده نیست بلکه نشان دهنده حضور مقدار هر یک از مواد اولیه در نسبتی معین از ترکیب است. بنابراین مقدار هر یک از مواد اولیه بر همگنی ترکیب مؤثر است. ماهی باید کل مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و نگهداری را دریافت کند. مخلوط کننده های افقی دونواره برای تولید خورا ک های آبزیان از متداول ترین دستگاه های مورد استفاده برای ترکیب مواد اولیه پودر شده است. از این دستگاه به منظور افزودن منابع چربی به صورت مایع نیز استفاده می شود. مدت زمان مخلوط کردن مواد خوراکی در حدود 4 تا 5 دقیقه است. مخلوط کننده های دارای پدال یا محور برای افزودن مایعات مناسب تر هستند. مخلوط کن مورد استفاده بستگی به نیازهای ظرفیت تولید، چگالی حجمی اقلام غذایی یا خوراك مخلوط و مقدار مایع افزوده شده دارد.