معرفی ارقام سورگوم علوفه ای

سورگوم علوفه ای:

انتخاب رقم باید بر اساس نیازها و شرایط تغذیه ای حیوان صورت گیرد، زیرا اختلاف زیادی بین واریته ها و هیبریدها در خصوصیات زراعی و ویژگیهای کیفی تغذیه ای وجود دارد.
 

انواع سورگوم های قابل دسترس جهت سیلو کردن شامل:

_ هیبریدهای سورگوم علوفه ای
_ هیبریدهای سودان گراس
_ هیبریدهای سودان گراس_ سورگوم می باشند.



 

سورگوم های علوفه ای معمولا براساس طول رشد در 3 گروه دسته بندی می شوند.

1_ ارقام دارای فصل رشد کوتاه   2_ ارقام دارای فصل رشد متوسط     3_ ارقام دارای فصل رشد بلند
ارقام دارای فصل رشد کوتاه و متوسط( زودرس و متوسط رس) به تولید دانه بیشتر تمایل داشته و معمولا نسبت به ارقام دارای فصل رشد بلند (دیررس) کوتاهترند. این اختلاف بعلت این است که تفاوت در طول دوره رشد بر مرحله بلوغ تاثیر داشته و ارقام در طی شرایط محیطی متفاوتی به بلوغ میرسند. همچنین عملکرد وزن خشک سیلویی در ارقام زودرس( دارای فصل رشد کوتاه) در شرایطی که تحت تاثیر تابستان خشک و یا سرمای زودرس قراربگیرند شدیدا کاهش می یابد. در مجموع بیشتر سورگوم های علوفه ای سلویی نسبت به ذرت سیلویی یا سورگو دانه ای سیلویی مقادیر کمتری مواد غذایی دارند.
مقایسه سورگوم دانه ای با ذرت جهت سیلو کردن، در زمان برداشت ( اواسط تا اواخر مرحله ی خمیری دانه ذرت) نشان می دهد که سورگوم دانه ای سیلویی معمولا پروتیین خام بالاتری نسبت به ذرت سیلویی دارد ولی از لحاظ مقدار انرژی خالص برای گاوهای شیری در رتبه پایین تری قرار دارد.
 

خصوصیات مهمی که برای انتخاب ارقام سورگوم جهت سیلو کردن  در نظر گرفته می شود شامل:

1)پتانسیل عملکرد دانه بالا باشد.
2)توجه به طول دوره رشد
3)وزن خشک گیاه کامل برای سیلو کردن کافی و مناسب باشد
4) مقدار مواد غذایی در آن بالا باشد.
5) پتانسیل ورس پایینی داشته باشد.
6) به آفات و بیماریها مقاوم باشد.
 

ارقامی که از سوی وزارت جهاد کشاورزی برای سورگوم علوفه ای معرفی شده شامل

1- رقم اسپیدفید (Speed feed) 2- رقم شوگرگریز( Pacific sugergraze) 3- رقم جامبو( jambo) می باشد.
این هیبریدها با توجه به عملکرد مناسبی که دارند نقش بسزایی در تولید و تامین علوفه کشور ایفا میکنند و به علت رشد مجدد در مناطق مختلف چین های متعددی برداشت می شود. بطوریکه در مناطق سردسیر تا3 چین، مناطق معتدل تا 4 چین و مناطق گرم تا 6 چین برداشت میشود. از میانسه رقم یاد شده شوگر گریز برای مناطق گرم و خشک و معتدل توصیه میشود ولی دو رقم جامبو و اپیدفید برای مناطق گرم و خشک، معتدل، مرطوب و مناطق سرد قابل توصیه است.
بنابراین دوواریته جامبو و اسپیدفید برای اکثر مناطق کشور قابل توصیه و کشت است ومی توان آنها را به صورت دیم کشت نمود و تنها واریته شوگرگریز را در مناطقی که رطوبت نسبی آنها بالاست( مثل گیلان، مازندران و گرگان) و بعضی از مناطق جنوبی همچون جیرفت، هرمزگان وبلوچستان توصیه نمی شود. اخیرا دو رقم جدید سورگوم علوفه ای که هیبرید هم نیستند توسط موسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال معرفی شده که در مرحله نامگذاری میباشد.
در زیر به نوضیح مختصردر مورد هر یک از سه رقم سورگوم علوفه ای می پردازیم.

1-رقم اپیدفید( Speed feed):

این گیاه دوماه بعد از کاشت به گل می رود( زودگل ). بعلت میزان برگ و ساقه، مناسب چرای دام بخصوص گاومی باشد در ارتفاع بالای یک متر می توان برداشت گیاه را از ارتفاع 15 سانتی نتری بالای خاک انجام داد و از علوفه برداشت شده به صورت علوفه خشک،تر و سیلویی استفاده نمود. مقدار پروتیین در این گیاه16-8 درصد است. تعداد چین در این رقم 3 تا 5 چین در سال است.
این رقم سریع الرشد بوده و نیز رشد مجدد آن بعد از چین برداری سریع می باشد در شرایط مناسب تا 5 سانتیمتر در روز می تواند رشد کند. در صورت اینکه به این گیاه اجازه رشده داده شود به سرعت به ارتفاع 2 متری رسیده خوشه دهی می رسد. عموما گیاهانی که به ارتفاع بالاتر می رسند از لحاظ کیفیت تغذیه ای از شرایط پایین تر و نامناسب تری برخوردارند. در زیر مقایسه کیفیت سورگوم علوفه ای رقم اسپیدفید با جامبو و شوگرگریز ارایه گردیه است. 
همچنین میزان اسید پروسیک این رقم پایین است مناطق مناسب کشت رقم اسپید فید در ایران مناطق معتدل و سردسیر کشور ازجمله کرج، شهرکرد، زنجان، ارومیه، سنندج، رشت، ساری، همدان و مشهد است.
 

2-رقم شوگرگریز ( Pacific Sugargraze): 

این رقم دیرگل تر از رقم قبلی است. از جمله مزایای این رقم وجود قند در ساقه میباشد. این رقم برای سیلو کردن مناسب است همچنین می توان به صورت علوفه خشک و چرای مستقیم از این رقم استفاده نمود. همچنین رقم شوگرگریز به بیماریها مقاوم بوده که از جمله مزایای آن است. زمان مناسب برای برداشت علوفه و چرای مستقیم هنگامی است که ارتفاع آن به 1.5متر برسد. از این گیاه در شرایط مختلفکشور حدود 3 تا 5 چین علوفه برداشت می شود. ارتفاع مناسب برش از سطح خاک حدود 15 سانتینتر است.
مناطق مناسب کشت رقم شوگر گریز مناطق گرمسیر کشور از جمله دزفول، زابل، یزد، برازجان، مغان و بندر عباس است.
 

3-رقم جامبو( Jambo): 

این رقم بسیار دیرگل بوده و همین مساله باعث گردیده تا علوفه آن در ارتفاع 1 متر از کیفیت بالایی برخوردار باشد. میزان پروتیین علوفه این گیاه 9تا18 درصد است. بعلت دیرگل بودن طول مدت چرا و مدت زمان مناسب برای برداشت آن طولانی تر است. از این گیاه برای در شرایط مختلف آب و هوایی 2تا5 چین برداشت می شود. مناطق معتدل و گرمسیر کشور از جمله گرگان، مشهد، نیشابور، کرج، کاشمر، ورامین، بیرجند، شیراز و اصفهان مناسب کاشت این رقم می باشد.

جهت مشاهده گیاهشناسی سورگوم کیلک کنید.