بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما

راهنمای شناسایی و ردیابی آفت قرنطینه خارجی بیماری پژمردگیفوزاریومی خرما

بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما

Fusarium wilt of date palm
: Fusarium oxysporum f.sp. albedinis(Kill. & Maire)W.L. Domain
Eukaryota
Kingdom: Fungi
Phylum: Ascimycota
Class: Ascomycetes
Subclass: Sordariomycetidae
Order: Hypocreales
 

نام های مترادف:

Fusarium albedinis( Kill. & Marie) Malencon [anamorph]
Cylindrophora albedinis Kill. & Marie [anamorph]
Fusarium oxysporum var. albedinis (Kill. & Marie) Malencon [anamorph]

نام عمومی بیماری: 

Fusarium wilt of date palm, beyond disease , tracheomycosis of date palm 

اهمیت اقتصادی:

بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما(Fusarium oxysporum f.sp. albedinis) یکی از بیماریهای مهم درختان خرما در بعضی مناطق آفریقا است، در کشور مراکش در سال 1870 این بیماری باعث شده است که بیشتر از دو سوم درختان خرمای آن کشور( حدود 12 میلیون هکتار) از بین برود. بیشتر از سه میلیون هکتار از درختان خرما در کشور الجزایر به غلت شیوع این بیماری از بین رفته است. بسیاری از ارقام با با کیفیت، و ارقام پر محصول امروزه به این بیماری حساس شده اند و درختان باقی مانده در مناطق آلوده از کیفیت و عملکرد بسیار پایینی برخوردار هستند، با ازبین رفتن درختان میزبان، علاوه بر کاهش محصول، فرآیند گسترش بیابان در مناطق آلوده شدت بیشتری گرفته است. همچنین کیفیت و کمیت محصول خرمای صادراتی و خرمای مورد مصرف محلی، تحت تاثیر قرارکرفته است، بیماری از لحاظ اقتصادی خسارت بسیار زیادی در مناطق آلوده ایجاد کرده است ، لذا با توجه به اهمیت خسارتزایی این قارچ بیماریزا در لیست آفات قرنطینه ای ایران و بسیاری از کشورها قرار گرفته است.



 

میزبانها:

درخت خرما میزبان اصلی این بیماری می باشد.
):Major host میزبان اصلی(  
Phoenix dactylifera(date-palm)

پراکنش جغرافیایی:

آفریقا: الجزایر، موریتانی، مراکش.
 

شکل شناسی:

درمحیط کشت آگار میسلیوم قارچ به رنگ سفید که بعدا به رنگ صورتی یا بنفش ظاهر می گردد به سرعت رشد می کنند. در ابتدا میکروکنیدیهای فراوانی تشکیل می گردد، منوفیالیدها(monophilides) بصورت جزعی متورم شده اند،qm   x2-435-10  میکرون اندازه آنهاست، با ضخامت و محدوده نامشخص بصورت فراوان در اطراف میسلیوم رویشی ظاهر می گردند.
 

میکروکنیدیها

شفاف، معمولا دارای دیواره(1-)0، اندازه آنها x2.5-5 qm 15-3میکرون، تخم مرغی متمایل به بیضی شکل، با اسپورهای تجمیع شده بوسیله مایع لزج، ولی تشکیل زنجیره نمی دهند.
 

ماکروکنیدیها

فراوان و پراکنده، قوسی شکل، دارای 3-5 دیواره ،( گاها2-1 دیواره)، باانتهایی تیز.
 

کلامیدوسپورها

10-14 روز بعد از کشت ظاهر می گردند، گرد، 10-25 میکرون عرض دارند، شفاف، دارای دیواره ضخیم، باد کرده، منفرد یا در دسته های گروهی محدود دیده می شوند.

زیست شناسی:

قارچ عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما(F. oxysporum f.sp. albedinis) در خاک به صورت کلامیدوسپورهای خفته یا غیر هوازی در بقایای گیاهی آلوده زنده باقی می ماند. معمولا در عمق 0-30 سانتیمتری خاک قابل ردیابی می باشد و گاها تا عمق بیشتر از100 سانتی متری هم مشاهده می گردد.
کلامیدوسپورها برای مدت 8 سال در خک زنده می مانند، قارچ عامل بیماری فوزاریومی خرما همچنین روی گیاهان Lawsonia inermis, Lucerne و بعضی گونه های (Trifolium) زنده باقی می ماند. کلامیدوسپورها جوانه زده و تولید رشته هایی نموده که در بافت آوند چوبی ریشه گیاه میزبان نفوذ می کنند، هیف ها به سمت ساقه گیاه ادامه مسیر می دهند، به عنوان عامل گسترش آلودگی عمل می کنند هیف های جانبی به بافت های مجاور گسترش پیدا نموده و تغییر رنگی متمایل به قرمز تا قهوه ای در بافت ایجاد میکنند، هنگامی که جوانه های انتهایی می میدر، درخت میزبان آلوده کاملا از بین رفته و خشک می گردد، کلنی قرچ در بافت مرده میزبان تشکیل کلامیدوسپور می دهد. به طور کلی ، شرایط مناسب برای میزبان نیز به توسعه و گسترش سریع بیماری کمک مینماید. مناسبترین دما برای گسترش بیماری دمای 21-27 درجه سانتیگراد است. دمای 18 و بالای32 درجه سانتیگراد رشد بیماری کاهش می یابد و در دمای 7و بالای 37 درجه سانتیگراد رشد قارچ متوقف میشود.
 

علایم بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما:

درختان خرما در هر سنی ممکن است مورد حمله این بیماری قرار گیرند، علایم اولیه بیماری با تغییر رنگ یک تا چند برگ اولیه تاج درخت به حالت رنگ پریده خاکستری و پژمرده ظاهر می گردد. این علایم اختصاصی در یک طرف برک در ابتدا ظاهر میگردد. سپس توسعه پیدا نموده و تمامی برگ را دربر می گیرد. همزمان، در قسمت پشت برگ، لکه های با ظاهر قهوه ای از قسمت پایه برگ به سمت نوک برگ در حال گسترش است. میسلیوم قارچ هم بافت آوندی رشد مینماید. این اتفاق می تواند بین چند روز تا چند هفته ایجاد شود. برگ درخت میزبان در نهایت میخشکد و از تنه آویزان میگردد و در حالت پیشرفته تمامی برگها چنین حالتی را نشان خواهند داد. مرگ کامل درخت ممکن است بعداز شش ماه تا دو سالبعد از ظهور اولین علایم بسته به شرایط محل کشت و رقم اتفاق افتد. علایم داخلی شامل تغییر رنگ مایل به قرمز ، قهوه ای، که اطراف بافت اسکروشیم و پارانشیم را احاطه می نماید. تغییر رنگ در دمگل ، گل یا میوه گزارش نشده است.
 

علایم بیماری بر روی قسمت های مختلف گیاه میزبان:

برگ:

رنگ غیر طبیعی، اشکال غیر عادی، پژمردگی، زردی و خشکیدگی
 

گل گیاه:

خشکیدگی انتهایی، مرگ کامل گیاه.

راههای انتقال و انتشار:

قارچ عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما(F. oxysporum f.sp. albedinis) در خاک به صورت کلامیدوسپور در بقایای گیاهی آلوده زنده باقی می ماند. کلامیدوسپورها برای مدت بیش از 8 سال در خاک زنده باقی می مانند، لذا بقایای گیاهی، برگ، ساقه گیاه میزبان می توانند ناقل بیماری باشند، در فواصل دور بقایای گیاهی و خاک باعث انتقال بیماری می گردند، ماشین آلات مورد استفاده در مزرعه در انتشار بیماری نقش دارند.
 

اقدامات قرنطینه ای:

قارچ عامل به عنوان عامل قرنطینه ای در برخی کشورها محسوب میشود. لذا از اینرو واردات محصول و گیاه میزبان از کشورهایی دارای این آلودگی با دقت بیشتری صورت گیرد و اندام های وارداتی میزبان بیماری بادقت بررسی و مورد آزمایش قرارگیرند. در صورت امکان، واردات اندام های گیاهی میزبان بایستی از مناطق عاری ازاین بیماری انجام شود و اقدانات قرنطینه ای لازم در هنگام ورود محموله های وارداتی به عمل آید.
 

روشهای ردیابی و بازرسی:

لازم است هرساله به طور مرتب با انجام بازرسیهای قرنطینه ای،مناطق تولید گیاه میزبان پایش و بررسی گردند. همچنین لازم است به منظور اطمینان از وجود یا عدم وجودعامل بیماری ، نمونه های مشکوک به آلودگی ( اندام گیاهی یا خاک مناطق مشکوک) را در آزمایشگاه به طور دقیق با انجام تست های پاتولوژی و مولکولی بررسی نمود.