راهنمای آماده سازی مایع ضدعفونی دست براساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی

مقدمه

با همه گیرشدن بیماری کووید19 یا همان کرونا ویروس، مردم زیادی برای خرید مواد ضدعفونی کننده دست به داروخانه ها هجوم بردند و در کوتاه زمانی کمبود شدید این مواد احساس شد. از سوی دیگر بنا به توصیه ی منابع موثق بهداشتی شستن و تمیز نگاه داشتن دست ها مهمترین عامل جلوگیری از انتقال ویروس و عوامل دیگر بیماری زا به شمار میرود. این راهنما روش ساخت ماده ضدعفونی کننده دستها را در خانه و سطح محلی توصیه میکند.

مواد مورد نیاز برای مقیاس کوچک
 

*شکل1 )بطری های 10 لیتری شیشه یا پلاستیکی با درپوش های پیچی؛


 

*شکل2 )تانک پلاستیکی 50 لیتری(ترجیحا از جنس پلی پروپیلن یا پلی اتیلن متراکم شفاف به گونه ای که مایع داخل آن دیده شود).


 

*شکل 3 و 4 )تانک های استیل زنگ نزن به ظرفیت 100- 80 لیتر (برای مخلوط کردن بدون سرریز)؛




 

*شکل5 )همزن چوبی، پلاستیکی یا فلزی برای مخلوط کردن؛


 

*شکل 6 و 7 )سیلندرها و ظروف اندازه گیری؛ قیف های پلاستیکی یا فلزی؛




 

*شکل 8 )بطری های پلاستیکی 100 سیسی با درپوش قابل آب بندی؛


 

*شکل 8 )بطری های شیشه ای یا پلاستیکی 500 سیسی با درب پیچی؛


 

*شکل های 9 ،10 و 11 )الکل سنج: دماسنج در پائین و غلظت اتانول (درصد حجمی) در بالا.






 

توجه

*گلیسرول (گلیسرین) : به عنوان مرطوب کننده استفاده می شود؛ نرم کننده های دیگری نیز میتوان برای محافظت از پوست استفاده کرد به شرط آن که ارزان، فراوان و نامحلول در آب و الکل باشند و ایجاد مسمومیت یا آلرژی نکنند؛

*آب اکسیژنه: برای بی اثر کردن اسپورهای باکتریایی موجود در محلول استفاده میشود و ماده ی موثری برای گندزدایی دست نیست؛

*هر نوع ماده ی اضافی برای هر دو فرمول باید در برچسب معرفی و برای هر گونه مصرف تصادفی غیرسمی باشد.

*میتوان برای تمایز این محصول از محلول های دیگر ماده ی رنگی به آن افزود؛ اما این ماده نباید سمیت محلول یا حساسیت زایی آن را زیاد کند یا تداخلی با خاصیت گندزدایی آن داشته باشد. اضافه کردن عطر یا رنگ صنعتی به دلیل خطر واکنش های حساسیت زا توصیه نمی شود.

روش کار: آماده سازی 10 لیتر

*این محلول را میتوان در بطری های 10 لیتری شیشه ای یا پلاستیکی با درهای پیچی ساخت.

میزان توصیه شده ی محصولات

آماده سازی گام به گام

1) الکل مورد نظر را در بطری بزرگ یا تانک تا درجه ی مشخص شده بریزید.

2) آب اکسیژنه را با استفاده از ظرف مدرج اضافه کنید.

3) گلیسیرین را با استفاده از ظرف مدرج اضافه کنید. چون گلیسیرین خیلی غلیظ است و به دیواره ظرف مدرج می چسبد باید به کمک  آب مقطر استریل یا آب جوشیده ی سرد شده شسته شده و به محلول اضافه شود.

4) سپس با آب مقطر استریل یا آب جوشیده ی سرد شده بطری یا تانک را تا حد 10لیتر پرکنید.

5) به محض آماده سازی محلول درپوش تانک یا بطری را بگذارید تا محلول آماده شده تبخیر نشود.

6) محلول آماده شده را به آرامی تکان دهید یا با همزن به هم بزنید.

7) بلافاصله محلول حاصله را در بطری های نهایی )برای مثال بطری های پلاستیکی 100 یا 500 میلی لیتری( تقسیم و به مدت 72 ساعت در قرنطینه قراردهید. این زمان برای نابودی اسپورهای باکتری های موجود در الکل یا بطری های نو یا چندبار استفاده شده، کافی است.

محصول نهایی
 

کنترل کیفی

1) آنالیز ترکیبات قبل از تولید در صورت نبود برچسب مطمئن باید توسط الکل سنج صورت گیرد.

2) .در صورت استفاده از اتانول یا الکل ایزوپروپیل، آنالیز پس از تولید الزامی است. از الکل سنج برای اندازه گیری غلظت الکل محصول نهایی استفاده کنید. حد قابل قبول باید در دامنه 5 ±درصد غلظت نهایی ثابت شود (برای اتانول 85- 75 درصد(.

3) الکل سنج نشان داده در این جزوه برای اتانول است و اگر برای الکل ایزوپروپیل در دمای 25درجه سانتی گراد استفاده شود، محلول 75 درصد را 77 درصد (1 ±درصد) نشان می دهد.

اطلاعات عمومی

برچسب گذاری محصول نهایی باید مطابق دستورالعمل های ملی و حاوی نکات ذیل باشد:

*نام شرکت تولیدکننده

* فرمولاسیون ضدعفونی دست توصیه سازمان بهداشت جهانی

* فقط برای استعمال خارجی

*از تماس با چشم پرهیز شود

*دور از دسترس کودکان نگهداری شود

*تاریخ تولید و شماره سری تولید

*روش استفاده: محلول را در کف دست بریزید و کل سطوح دست را آنقدر بمالید تا محلول خشک شود.

*ترکیب: اتانول یا الکل ایزوپروپیل، گلیسیرین و آب اکسیژنه

*اشتعال زا: دور از آتش و حرارت نگهداری شود.

تجهیزات تولید و نگهداری

* تجهیزات تولید و نگهداری باید در شرایط ایده آل در اتاق خنک با تهویه ی مناسب نگه داری شوند. ورود هر گونه آتش یا دود بدون حفاظی در این فضا غیرمجاز است.

* محلول ضدعفونی دست توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی را در مقیاس محلی نباید در حجم های بیش از 50 لیتر یا در داروخانه های فاقد دستگاه های هواساز و تهویه ی هوای تخصصی ساخت.

* از آنجا که اتانول رقیق نشده بسیار اشتعال زاست و ممکن است در دماهای پایین در حد 10درجه سانتی گراد نیز آتش بگیرد،تجهیزات تولید محصول باید مستقیما اتانول را به اندازه ی ذکرشده رقیق کنند. نقطه ی اشتعال اتانول 80 درصد (حجمی) و ایزوپروپیل 75 درصد (حجمی) به ترتیب 5/17 و 19 درجه سانتی گراد است.

* دستورالعمل های ملی و الزامات قانونی محلی باید در ذخیره سازی ترکیبات اولیه و محصولات رعایت شود.

منابع: سازمان جهاد کشاورزی