حفظ امنیت غذایی و معیشت پایدار در جامعه کشاورزی، روستایی و عشایری

مقدمه:

با توجه به شیوع کم سابقه بیماری ویروسی کرونا در سطح دنیا، کشور ما نیز همانند بسیاری دیگر از کشورها با شرایط ویژه ای مواجه است که ایجاد برخی محدودیت ها را در پی داشته است. بخش کشاورزی همانند بسیاری دیگر از بخش ها تحت تاثیر شیوع این بیماری قرار گرفته است. بدیهی است که غفلت از بخش کشاورزی می تواند ضربه جبران ناپذیری بر امنیت غذایی کشور و پایداری معیشت جامعه کشاورزی، روستایی و عشایری داشته باشد. در کنار لزوم پایبندی دقیق به مقررات و الزامات بهداشتی مورد نیاز برای مهار بیماری کرونا و حفظ سلامت همه هموطنان از جمله روستاییان و عشایر، باید با هوشیاری کامل و اقدام به موقع از پیامدهای بلند مدت این بیماری جلوگیری به عمل آید. برنامه ریزی مناسب، تداوم تامین نهاده های موردنیاز، تسهیل اخذ و تمدید مجوزها و اطلاع رسانی وآگاهی بخشی در رابطه با استمرار فعالیت های کشاورزی با رعایت ملاحظات بهداشتی بسیار مهم است. به منظور دستیابی به جهش تولید و تحکیم پیداری امنیت غذایی کشور،ضروری است برنامه ریزی مناسب برای راهبری و پشتیبانی لازم از کشاورزان در مقابله با عوامل مختلف تهدید کنده تولید از طریق مدیریت زراعی و باغی به هنگام محقق شود. درشرایط بحران شیوع بیماری کرونا اقدامت ذیل می بایست به طور ویژه مورد توجه برنامه ریزان، مدیران و بهره برداران بخش کشاورزی، جامعه روستایی و عشایری قرار گیرد.

اقدامات اساسی برای حفظ امنیت غذایی و معیشت پایدار جامعه روستایی و عشایری

-تداوم فعالیت فعالان بخش کشاورزی و دامداری برای تأمین امنیت غذایی کشور

-برنامه ریزی برای حفظ معیشت کشاورزان

-برنامه ریزی برای جلوگیری از هر گونه اختلال در زنجیره تولید، تأمین و عرضه محصولات کشاورزی و غذایی در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی

-برنامه ریزی به منظور تأمین و تدارک نهاده های مورد نیاز بخش کشاورزی برای کشت های زمستانه به خصوص انواع کود )کود نیتروژن، کودهای ریزمغذی و ...) و آفتکش ها (علفکش، حشرهکش، قارچکش و ...)

-برنامه ریزی به منظور تأمین و تدارک بذر از منابع مطمئن برای کشت های بهاره

-توجه ویژه به تأمین نیروی انسانی مورد نیاز برای کار در مزارع، باغات و صنایع وابسته به کشاورزی با توجه به شکنندگی نیروی کار و کمبود کارگر فصلی در این شرایط

-توجه ویژه به سلامت و ایمنی فعالان و به خصوص کارگران بخش کشاورزی

-همکاری و هماهنگی واحدهای وزارت جهاد کشاورزی در سطوح مختلف با عوامل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص پیشگیری و کنترل ویروس کرونا در مناطق روستایی و عشایری با توجه به شبکه گسترده مراکز جهاد کشاورزی در سطح کشور

-اندیشیدن تدابیر لازم به منظور جلوگیری از هراس افکنی در جامعه کشاورزی، روستایی و عشایری

-پایش و نظارت جامع در کشتارگاه ها، واحدهای فرآوری و بسته بندی محصولات کشاورزی، با تقویت عوامل نظارتی و به کار بستن الزامات بهداشتی

-برنامه ریزی مناسب برای مدیریت کوچ عشایر به منظور پیشگیری از شیوع ویروس کرونا از مناطق گرمسیر به مناطق سردسیر (از جمله آگاهی بخشی به عشایر در خصوص اهمیت موضوع و لزوم پایبندی به تقویم کوچ دیرهنگام(

-ممانعت جدی از هر گونه جابجایی غیر بهداشتی دام، طیور، جوجه یک روزه، بچه ماهی، آبزیان زنده و سایر هسته های اولیه دامی در سطح کشور با مدیریت و نظارت دقیق

-مدیریت و نظارت دقیق در انتقال نهال و بذر در سطح کشور

-ارتقای مدیریت بهداشت و واکسیناسیون دام و طیور کشور به طور ویژه برای حفظ سلامت دامداران و ایمنی جمعیت دام کشور

-آگاهی بخشی و آموزش روستاییان و عشایر در زمینه پیشگیری از شیوع بیماری کرونا در جامعه کشاورزی، روستایی و عشایری و همچنین حفظ امنیت غذایی در شرایط بحران کرونا، از طریق سازوکارهای آموزش و ترویج کشاورزی

-بهره برداری مناسب و متناسب از ظرفیت فضای مجازی برای هماهنگی عوامل اجرایی و همچنین توسعه ارتباطات و تعاملات با بهره برداران بخش کشاورزی

-اطلاع رسانی درباره ظرفیت تولید محصولات زراعی و باغی و دامی براساس کشش بازار داخلی و امکان صادرات

-اطلاع رسانی به هنگام به کشاورزان در رابطه با طغیان علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی، برای اقدامات کنترلی ضروری، با پایش دقیق و اعلام پیش آگاهی های لازم

-برنامه ریزی برای تأمین و توسعه انبارها و سردخانه های محصولات کشاورزی

-رصد دقیق جمعیت آفت سن گندم و اعلام پیش آگاهی های لازم در این رابطه به کشاورزان برای اقدام به هنگام

توصیه هایی برای کشاورزان، روستاییان و عشایر

-اخبار را صرفا از منابع معتبر رسمی دنبال کنید.

-به توصیه های و مقررات بهداشتی توجه داشته و براساس آنها عمل نمایید.

-در شرایط شکنندگی و غیرقابل اطمینان بودن بازارهای داخلی و خارجی، برای حفظ حداقل درآمد پایدار، نسبت به کاشت محصولات دانه ای (غلات، حبوبات، دانه های روغنی، علوفه و....( اقدام شود.

-ظرفیت پرواربندی به منظور تولید گوشت قرمز، تولید گوشت سفید صنعتی و نیمه صنعتی را بر اساس کشش بازار تنظیم کنید.

-کشت بهاره سبزی و صیفی و در مجموع تره بار را با احتیاط انجام دهید و مطمئن شوید که از نظر بازار فروش (داخلی و خارجی( با مشکل مواجه نمی شوید.

-در خصوص پیش آگاهی طغیان علف های هرز، آفات و بیماری های گیاهی در مزارع و باغات به توصیه های مروجان و سایر عوامل دست اندرکار توجه کنید.

-همواره اطلاعات هواشناسی از جمله وضعیت دما و بارندگی را از منابع معتبر به دست آورده تا انجام عملیات زراعی و باغی را با این اطلاعات تنظیم نمائید.

-عملیات داشت محصولات زراعی و باغی را بر اساس توصیه های کارشناسان مروج مسئول پهنه های کشاورزی مراکز جهاد کشاورزی به موقع انجام دهید.

-با پیروی از پیش آگاهی های صورت گرفته و بازدید مرتب مزارع و باغات نسبت به مدیریت عوامل خسارت زای گیاهی بر اساس دستورالعمل های ترویجی اقدام نمایید.

-در خصوص کنترل به موقع علف های هرز مزارع و باغات بر اساس دستورالعمل های ترویجی اقدام نمایید.

-کنترل به موقع علف های هرز مزارع گندم و جو براساس دستورالعمل های ترویجی اقدام نمایید.

-انتخاب علفکش، متناسب با گونه های علف هرز مزرعه صورت گیرد. کاربرد علف کش بر اساس مقدار توصیه شده در برچسب آن با استفاده از سم پاش مناسب در شرایط جوی مساعد انجام شود.

-با پایش دقیق مزرعه نسبت به کنترل بیماری های برگی در مزارع گندم و جو اقدام شود.

-پخش کود نیتروژن به صورت سرک در مزارع گندم و جو متناسب با نیاز گیاه زراعی و آزمایش خاک انجام شده در دستور کار قرار گیرد.

-با توجه به نیاز تغذیه ای گیاهان زراعی و باغی نسبت به محلول پاشی کودهای ریز مغذی بر اساس دستورالعمل های ترویجی اقدام شود.

-در خصوص آماده سازی سامانه های آبیاری، کانال ها و بندهای آبیاری اقدام به موقع به عمل آید.

-با تمهید انبارها و سردخانه های استاندارد به منظور نگهداری محصولات تولیدی، برای عرضه به موقع به بازار اقدام نمایید.

-فرآوری محصولات و تبدیل سبزی و صیفی و میوه جات به صورت صنعتی و حتی سنتی و خانگی مد نظر قرار گیرد.

-با توجه به فساد پذیری و عدم امکان انبارداری یا ذخیره طولانی مدت بعضی محصولات، نسبت به کاشت محصولات با دوام و ماندگاری بیشتر و پتانسیل ذخیره سازی طولانی مدت اقدام نمائید.

-علوفه مورد نیاز دام را از منابع تولیدی مطمئن که الزامات بهداشتی را رعایت می کنند، تامین کنید. بهتر است در منطقه خود و زمان مناسب اقدام کنید.

-برای تأمین نهاده های کشاورزی مورد نیاز به موقع اقدام نمایید.

-دامداران و عشایر، برای حفظ معیشت و سلامت خود، اعضای خانواده، کارگران و همچنین حفظ سلامت دام و طیور، بهداشت و واکسیناسیون دام و طیور را به طور جد مورد توجه قرار دهند.

-برای احداث باغ، نهال مورد نیاز را صرفا از مراکز توزیع نهال یا نهالستان های مجاز دارای تاییدیه رسمی از "مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کشور" تهیه نمایید.

-در صورت نبود بازار مطمئن، دامداران و عشایر میتوانند نسبت به تبدیل شیر به فرآورده های لبنی قابل نگهداری اقدام نمایند.

-آمادگی لازم برای مقابله با خطر سرمازدگی را داشته باشید. این موضوع به خصوص برای باغات مناطق دارای سابقه سرمازدگی بهاره می بایست مورد توجه قرار گیرد.

-برای تأمین کارگر بومی ساکن منطقه، به موقع برنامه ریزی نمایید.

-برای کسب اطلاعات کشاورزی مورد نیاز با کارشناس مروج مسئول پهنه کشاورزی مستقر در مرکز جهاد کشاورزی دهستان مربوطه تماس بگیرید.

-از فضای مجازی و به خصوص تالار ترویج دانش و فنون کشاورزی (www.agrilib.ir) برای دسترسی به دستورالعمل ها، نشریات، اپلیکیشن ها و فیلم های آموزشی و ترویجی مناسب برای بهره برداران کشاورزی استفاده نمایید.

منابع : سازمان جهاد کشاورزی