اقدامات پیشگیرانه و بهداشتی برای مرتعداران و عشایر

مقدمه

با توجه به شیوع گسترده بیماری ویروسی کرونا در سطح کشور، دامداران و عشایر باید تمهیداتی را اتخاذ کنند تا از ابتلای خود و خانواده، یا شیوع این بیماری خطرناک جلوگیری کنند. هنوز تحقیقات کافی در مورد این ویروس در مراتع انجام نشده است. ولی مطالعات در مورد ویروس های مشابه میتواند به اقدامات پیشگیرانه کمک کند.

ویروس کرونای جدید (کووید 19 )چیست؟

افراد بسیاري در سراسر جهان و ایران به بیماري کرونا مبتلا شده اند. ویروس از فرد مبتلا به سرعت به افراد دیگر سرایت میکند. این بیماري تاکنون موجب مرگ هزاران نفر در جهان شده است. ویروس کرونا از طریق دهان، بینی و چشم وارد بدن انسان میشود. این ویروس از طریق قطرات آب دهان یا ترشحات بینی و چشم میتواند روی سطوح مختلف قرار گیرد.

آیا دام باعث انتقال ویروس کرونای جدید (کووید 19 )میشود؟

راه هاي انتقال این ویروس هنوز به طور دقیق مشخص نشده است، اما راه اصلی انتقال این ویروس از انسان به انسان است. شواهد نشان میدهد که این ویروس خاستگاه جانوري داشته، ولی هنوز مشخص نیست چه جانوري منشأ این بیماري بوده و راه انتقال چیست.

سازمان بهداشت جهانی و سازمان جهانی بهداشت دام، توصیه هاي مهمی در این زمینه داشته اند. لازم است اقدامات پیشگیرانه و بهداشتی هنگام هر گونه تماس با دام و طیور زنده رعایت شود. تاکنون آلوده شدن دو سگ به ویروس کرونا در کشور هنگ کنگ گزارش شده است.

بهداشت عمومی افراد خانواده، چوپانان و کارگران

-لباس کار و لباس منزل را تفکیک کنید.

-لباس کار را بیرون از منزل یا چادر عشایری تعویض کنید.

-لباس ها را قبل و بعد از کار ضدعفونی کنید.

-نان و غذا را قبل از مصرف گرم نمایید.

-قبل و بعد از تماس با هر نوع حیوان باید دست ها را به طور کامل با آب و صابون بشویید.

-از دست زدن به چشمان، بینی و دهان خودداري کنید.

-در هنگام چرای دام در مرتع، کوچ، کار در مزرعه یا هر مکان عمومی از دستکش و ماسک مناسب استفاده کنید.

-ماسک های کاغذی یکبار مصرف هستند و فقط برای 2 تا 3 ساعت (بدون فیلتر) یا 5 -8 ساعت (با فیلتر) قابل استفاده هستند.

-در منطقه عشایری یا مراتع در صورت عدم دسترسی به ماسک مناسب، از دستمال یا ماسک پارچه ای استفاده کنید. دستمال یا ماسک پارچه ای را پس از هر بار استفاده با آب وصابون بشویید و مجددا استفاده کنید.

-ظروف منزل از جمله ظروف شیشه ای، فلزی، پلاستیکی و غیره را با آب گرم و مواد شوینده مناسب شستشو دهید.

-اطراف منزل یا چادر عشایری را با مواد مناسب ضدعفونی کنید.

-از بردن کفش به داخل چادر خودداری کنید.

-از ورود دام ها و سایر حیوانات به نزدیکی منزل یا چادر عشایری جلوگیری کنید.

-طی روز مرتب آب گرم یا چای بنوشید. لیوان یا استکان خود را قبل از استفاده با آب گرم و ماده شوینده مناسب بشویید.

-با تغذیه مناسب بدن خود را در برابر این بیماری ایمن کنید.

-سلامت همه اعضای خانواده، چوپانان یا کارگران را مرتب بررسی کنید. در صورت مشاهده هر نوع علائم با مراکز بهداشتی تماس بگیرید.

-در صورت بیمار شدن خود، اعضای خانواده، چوپانان یا کارگران از نزدیک شدن به دام ها و سایر حیوانات خودداری نمایید.

-چوپانان و کارگران بیمار را تا زمان بهبودی کامل از افراد سالم جدا کنید.

-از نزدیک شدن به افراد مشکوک به بیماری، به خصوص افرادی دارای تب، گلودرد و سرفه های خشک،جدا خودداری کنید.

اقدامات پیشگیرانه تخصصی در دامداری

-وسایل و ابزار مورد استفاده در دامداری اعم از چوب دستی، ظروف، قیچی یا ماشین پشم چینی، ابزار شاخبری و ... باید قبل و بعد از استفاده با محلول مناسب ضدعفونی شوند.

-در صورت خرید علوفه و کنسانتره حتما قبل و پس از دست زدن به کیسه و بسته های مربوطه دستها را با آب و صابون یا مواد ضدعفونی کننده مناسب شستشو دهید.

-وسیله حمل و نقل علوفه را ضدعفونی کنید.

-کف و دیواره آغل را ضدعفونی کنید.

-پاکسازی و تمیز نگه داشتن آغل یا طویله به طور مستقیم با سلامت دام در ارتباط است. لازم است هر چند وقت یک بار نسبت به شستشو و ضدعفونی آغل اقدام شود.

-آبخوری، آبشخور و محل تعلیف دام را ابتدا ضدعفونی کنید. سپس آن را با آب بشوید تا دام ها دچار مسمومیت نشوند.

-از آب گرم بالای 75 درجه سانتیگراد نیز می توانید برای ضدعفونی وسایل، ابزار و محل استفاده کنید.

-پاکسازی محفظه های آب و علوفه با استفاده از آب، برس و مواد شوینده انجام شود.

-برای ضدعفونی سطوح و وسایل میتوان از محلول وایتکس رقیق شده با آب خنک استفاده نمود. یک پیمانه وایتکس تجاری (معمولا 5درصد) با 50 پیمانه آب خنک مخلوط شود. این محلول حداکثر 24 ساعت قابلیت استفاده دارد. محلول ضدعفونی در مدت نگهداری نباید در معرض نور باشد.

-سطوح و وسایل مورد نظر باید به مدت حداقل 10 دقیقه در معرض محلول رقیقشده وایتکس قرار بگیرند. از استشمام محلول وایتکس خوداری شود. این محلول باید صرفا با آب خنک تهیه شود.

-تا یک ساعت از ورود دام به محل ضدعفونی شده خودداری شود.

-در محل نگهداری یا چرای دام، هنگام سرفه یا عطسه آرنج خود را جلوي دهان قرار دهید. اگر از دستمال استفاده میکنید آن را در کیسه پلاستیکی قرار دهید و به طریق بهداشتی مدفون کنید.

-در صورت مشاهده دام بیمار، با رعایت ملاحظات بهداشتی از قبیل پوشیدن دستکش، آن را از دیگر دام ها جدا کنید. با دامپزشک یا کارشناس کشاورزی و خانه بهداشت تماس بگیرید.

انتقال ویروس از طریق کوچ و حرکت دام و انسان در مراتع

-مطالعات در مورد ویروس های مشابه نشان میدهد، این نوع ویروسها از طریق تماس با بدن دام و انسان از محلی به محل دیگر انتقال پیدا میکنند.

-خودرو، کفش، دام های اهلی و حیوانات وحشی همه میتوانند به روش مکانیکی، ویروس را از مکانی به مکان دیگر انتقال دهند.

-در هنگام کوچ، این ویروس میتواند از منطقه گرمسیر به منطقه سردسیر و برعکس انتقال پیدا کند. بنابراین اگر در محلی آلودگی وجود دارد، دام می تواند این آلودگی را به محل جدید انتقال دهد.

-با توجه به اینکه این ویروس در دمای خنک و سرد ماندگاری زیادی دارد، توصیه می شود دامداران روستایی و عشایری دام های خود را تا گرم شدن هوا وارد مرتع نکنند.

-توصیه میشود عشایری که قصد کوچ بهاره دارند، کوچ خود را تا حد ممکن به تعویق بیاندازند.

-مراتع ییلاقی عمدتا هوای خنک و سرد دارند. این ویروس در این مناطق ماندگارتر است. ورود انسان و دام حامل ویروس (از طریق ترشحات دهان و بینی، کفش و لباس انسان، بدن دام یا خودرو( میتواند مرتع ییلاقی را آلوده کند. در مناطق سرد و دارای برف، این ویروس میتواند ماندگار شده و در فصل پاییز مجدداشیوع پیدا کند.

-برای حفظ سلامت خود و دیگران، از برگزاری هر گونه مراسم دسته جمعی در مسیر کوچ، درون روستا یا در مرتع خودداری کنید.

-افراد متفرقه، از ورود به مرتع خودداری کنند.

منبع: سازمان جهاد کشاوری